1-Mavzu: Paxta va to‘qimachilik sanoatida texnosferik omillar fani, uning mohiyati va vazifalari Reja: 1

Tabiatni muhofaza qilish sohasida nazorat
tashkilotlari
O„zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq, ekologiya 
sohasida davlat boshqaruvini amalga oshiradigan organlar umumiy va maxsus 
vakolatga ega bilgan davlat organlariga bo„linadi. Maxsus vakolatga ega bilgan 
organlar o„z navbatida tarmoqlararo va bir tarmoqqa oid turlarga bo„linadi. 
Umumiy vakolatga ega bo„lgan organlar qatoriga O„zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi, Qoraqalpog„iston Respublikasi Vazirlar Kengashi va 
mahalliy davlat hokimiyati organlari kiradi. Ular iqtisodiyot va ijtimoiy sohalarda 
davlat boshqaruvini amalga oshirish bilan bir vaqtda ekologiyaga oid ba‟zi bir 
masalalarni hal qiladilar. Shuning uchun ham, ular umumiy vakolatga ega bo„lgan 
organlar deb nomlanadilar.
Ekologiya sohasida davlat boshqaruvida Vazirlar Mahkamasining 
vakolatlari O„zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 98-moddasida belgilab 
qo„yilgan.
Mahalliy davlat hokimiyati organlari Konstitutsiyaning 100-moddasiga 
muvofiq, hududlarida ekologiya sohasida davlat boshqaruvi vakolatlarini amalga 
oshiradilar. 

---

Maxsus vakolatli davlat organlariga ekologiya sohasida davlat 
boshqaruvini amalga oshiruvchi vazirliklar, davlat qo„mitalari va idoralari kiradi. 
Ularning faoliyati asosan ekologik munosabatlarni tartibga solish bilan bog„liq 
bo„lganligi sababli, maxsus vakolatli organlar deb nomlanadilar. Ular 
tarmoqlararo, ya‟ni bir necha tarmoqlarni va bir necha tabiiy resurslarni idora 
etuvchi organlarga hamda tarmoqqa oid, ya‟ni ma‟lum bir tabiiy resurslarni idora 
etuvchi organlarga bo„linadi.
O„zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat 
kadastri davlat qo„mitasi yer monitoringi, davlat yer kadastrini yuritadi. 
O„zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo„mitasi 
shaharlarda yerlarni foydalanishga ajratib berishda va yerlardan foydalanishni 
rejalashtirishda qatnashadi. 
O„zbekiston Respublikasi Geologiya va mineral resurslar davlat qo„mitasi 
konlarni geologik izlash va mineral resursdan foydalanish ustidan davlat nazoratini 
olib boradi. 
O„zbekiston Respublikasi Sanoatda, konchilikda va kommunal-maishiy 
sektorda ishlarning bexatar olib borilishini nazorat qilish davlat inspeksiyasi 
foydali qazilmalarni qazib olish uchun, shuningdek foydali qazilmalarni qazib 
olish bilan bog„liq bo„lmagan yer inshootlarining qurilishi va ulardan foydalanish
uchun kon ajratish hujjatlarini beradi; yer osti boyliklaridan foydalanish ustidan 
davlat nazoratini olib boradi.
O„zbekiston Respublikasi Suv xo„jaligi vazirligi va uning joylardagi 
organlari, davlat suv hisobini va davlat suv kadastrini yer osti suvlarining iste‟mol 
qilish qismini yuritadi, suvdan foydalanishni rejalashtirishda qatnashadi.
O„zbekiston Respublikasi Sog„liqni saqlash vazirligi ichimlik suvlarning 
ifloslanishi ustidan sanitar nazoratini, atmosfera havosiga zararli fizikaviy ta‟sir 
ko„rsatilishi ustidan davlat nazoratini amalga oshiradi.
O„zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Davlat avtomobil nazorati 
boshqarmasi avtotransportlar tomonidan atmosfera havosining ifloslanishi ustidan 
davlat nazoratini amalga oshiradi. 
O„zbekiston 
Respublikasi 
Vazirlar 
Mahkamasi 
huzuridagi 
Gidrometeorologiya xizmati markazi davlat suv hisobini va davlat suv kadastrini 
yuritishda ishtirok etadi, suv va atmosfera havosini monitoringini (kuzatuvini) 
amalga oshiradi.
O„zbekiston Respublikasi Qishloq xo„jaligi vazirligi huzuridagi o„rmon 
xo„jaligi bosh boshqarmasi o„rmon xo„jaligini yuritishning davlat boshqaruvini 
amalga oshiradi.
Ekologiya sohasida davlat boshqaruvining maxsus vakolatli organlari ichida 
markaziy o„rinni O„zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muxofaza 

---

qilish davlat qo„mitasi (Ilgarigi Tabiatni muxofaza qilish davlat qo„mitasi) 
egallaydi. Ekologiya va atrof-muhitni muxofoza qilish davlat qo„mitasi tabiatni 
muhofaza qilish, tabiiy resurslardan foydalanish va ularni qayta tiklash sohasida 
davlat nazoratini hamda tarmoqlararo boshqaruvni amalga oshiruvchi, idoralardan 
ustun turuvchi hamda muvofiqlashtiruvchi maxsus vakolatli organdir.