1-Mavzu: Paxta va to‘qimachilik sanoatida texnosferik omillar fani, uning mohiyati va vazifalari Reja: 1

 
Nazorat savollari: 
1. Yashash muhiti evolyutsiyasi, texnosferaga o„tish ta‟siri. 
2. “Odam –mashina muhit” sistemasida odam xavf manbai sifatida.
3. Demografik portlash mazmuni.
4. Urbanizatsiya holati. 
5. Ekologiya so„zi nimani anglatadi? 
6. Atrof muhitni muhofaza qilish mazmuni.
3-mavzu: Xavflar taksonomiyasi va xavflar 
kvantifikatsiyasi 
Reja: 
1.Inson mehnat faoliyatining turlari, fiziologik ta‟siri. Ishlab chiqarishning 
sanitariyasi va gigienasi ma‟yorlari, mazmuni. 
2.Ishlab chiqarish jarayonlarida zararli omillar va ulardan himoyalanish 
tadbirlari. Ishlab chiqarishda zararli moddalar va ulardan himoyalanish usullari. 
3.Ishlab chiqarishda yoritish va uni me‟yorlari. Ishlab chiqarishda 
shovqinning yuzaga kelish sabablari va manbalari. 
4.Ishlab chiqarishda titrash. Titrashdan muxofaza qilish chora-tadbirlari. 
Ishlab chiqarishda zararli nurlanishlar. 
Xavf tushunchasi. Ma‟lum bir shart-sharoitlarda inson hayoti va sog„lig„iga 
tahdid soluvchi, shuningdek, atrof-muhitga va infratuzilmaga to„g„ridan-to„g„ri 
yoki bilvosita zararli ta‟sir qiluvchi hodisa, voqea, jarayonlar, ob‟ektlar va 
boshqalarga xavf deb aytiladi.
Kelib chiqish manbalarga ko„ra, barcha xavflar qo„yidagi guruhlarga 
bo„linadi:
o Tabiiy; 
o Texnogen; 
o Ijtimoiy; 
o Siyosiy; 
o Kombinatsiyalashgan. 

---

Kombinatsiyalashgan xavflar uchta kichik guruhga: tabiiy-texnogen, tabiiy-
ijtimoiy va ijtimoiy-texnogen 
Tabiiy xavflar – tabiatdagi hodisalar va tabiiy ofatlar. 
Bularga inson hayoti yoki sog„lig„iga tahdid soladigan ofatlar (zilzilalar, 
ko„chkilar, sel oqimlari, vulqonlar, toshqinlar, qor ko„chkilari, bo„ronlar, 
yomg„irlar, do„l, tumanlar, chaqmoq, asteroidlar, quyosh va kosmik radiatsiya va 
boshqalar kiradi.