1-Mavzu: Paxtavato‘qimachiliksanoatidatexnosferikomillarfani, uningmohiyativavazifalari Reja
Download 330.5 Kb.
|
1 Mavzu Paxta va to‘qimachilik sanoatida texnosferik omillar fa
- Bu sahifa navigatsiya:
- Texnikaxavfsizliginingasosiyvazifasi
|
Texnikaxavfsizliginingmaqsadi:
oxavfsizliknita’minlash; okasbiyvaboshqajarohatlarniminimallashtirish; o sog’liqnimuxofazaqilish; oishvaqtidainsongaxavflivazararliomillarningta’sirinikamaytirishyoki yo’qqilishgaqaratilgantashkiliyvatexnikchora-tadbilartiziminiamalgaoshirish. Texnikaxavfsizliginingasosiyvazifasi: ozararlivaxavfliishlabchiqarishomillariningishchilargata’siriniistisno qilish; ozararlivaxavfliishlabchiqarishomillariningta’sirdarajasinibelgilangan me’yorlardanoshmaydigandarajagaetkazish; oshikastlanishlarvakasalliklarningfiziologikoqibatlariniminimallashtirish hisoblanadi. Xavfsizish sharoiti ,ya’nimehnatxavfsizligi–buishlabchiqarishsharoitida ishchilargabarchaxavflivazararliomillarta’siribartarafetilganmehnatsharoiti holatidir. Ishlabchiqarishdagijarohatlanishlarishlabchiqarishsharoitidako’pgina fizikvakimyoviyomillarta’siridayuzberadi.Bundayxavfliomillarniyuzaga kelishitexnologikjarayonningxususiyatiga,ishjihozlariningkonstruksiyasiga, mehnatnitashkiletishdarajasigavashukabibirqanchaomillargabog’liqbo’ladi. Xavfliomillaryuzagakelishxususiyatigabog’liqholdaaniqvayashirinbo’lishi mumkin. Aniqxavfko’zgako’rinarlitashqibelgilaribilantavsiflanadi.Masalan, mashinaningharakatlanuvchiqismi,ko’tarilganyukvaboshq. Yashirinxavfmashina ,mexanizmlarvaishjihozlaridayashirinnuqsonlar, nosozliklarbo’lishibilanxususiyatlanib,ma’lumbirsharoitdaxavfliholatga, halokatgaolibkeladi.Yashirinxavflargaishjoyiningtartibsizligi,iflosligi, xavfsizlik talablarigajavobbermasligi, ishjihozlarivamoslamalardannoo’rin, ya’niboshqamaqsadlardafoydalanish,uzilganelektrsimlari,ishchiningxatova noto’g’riharakatikabilarhamkiradi. Ishlabchiqarishdajarohatlanishlarningoldiniolish–bumurakkabmuammo hisoblanib,birinchinavbatdamashinavamexanizmlarniloyihalashbosqichida xavfsizliktalablarigakattae’tiborberishnitalabetadi. Insonninghayotiyfaoliyatidadoimiyyokivaqtinchaxavfliomillaryuzaga keladiganjoyxavflizonalardebataladi.Insonga,xavfliomillarbevositaubilan muloqotdabo’lishorqaliyokibelgilanganmasofadankammasofada yaqinlashilganda ta’siretishimumkin.Xavflizonalarmashinalarning harakatlanuvchivaaylanuvchimexanizmlariatrofida,yukko’tarish-tushirish mashinalariningishlashvaqtidako’tarilganyukatrofidayuzagakelishimumkin. Ayniqsa,kattatezlikdaaylanuvchiyokiharakatlanuvchimexanizmlarish kiyiminiyokisochnio’rabketishiehtimolimavjudjoylarxavflihisoblanadi. Xavflizonalaro’lchamidoimiyyokio’zgaruvchanbo’ladi.Shusabablixavfli omillardanhimoyalanishtadbirlariniishlabchiqishdaxavflizonalaro’lchamini aniqlashvahisobgaolishtalabetiladi. Yuqoridagilargamosholdabarchamashinavamexanizmlarningloyihasiga ularningbajarishilozimbo’lganvazifalarinihisobgaolganholdaxavfsizlik talablario’rnatiladi.Umumiyholdamashinavamexanizmlarloyihasigaqo’yilgan xavfsizliktalablarigaquyidagilarnikiritishmumkin: omashinavamexanizmlarningbarchaharakatlanuvchivaaylanuvchi mexanizmlarigahimoyato’siqlario’rnatilganbo’lishi; omexanizmyokidetallaryuzalario’tkirqirrali,notekisbo’lmasligi (texnologikjarayontalabibo’yichatayyorlangandetallarbundanmustasno); omashinaningo’lchamlarixavfsizvaqulaytransportholatinita’minlashi; oboshqarisha’zolariqulaybo’lishi; okabinalardaishchiuchunqulayvakomfortsharoitbo’lishi; otegishliyoritilganlikjihozlari bilanta’minlanishi; otegishlinazoratasboblari,ishonchlitormozqurilmalari,signalizatsiyatizimi bo’lishivaboshq. Shuningdek,mashinavamexanizmlarningayrimmexanizmlarigaham alohidatexniktalablaro’rnatiladi. Ishlabchiqarishdaxavfsizliknita’minlashasosanquyidagitadbirlar yordamidaamalgaoshiriladi: a)texnikalarnixavfsizliktalablariasosidaloyihalashvatayyorlash; b)xavfdanhimoyalanishningmuhandis-texnikvositalaridanfoydalanish; d)xavfsiztexnologikjarayonlarnitatbiqetish; e)ishchilarnixavfsizliktexnikasibo’yichamalakalio’qitish; f)xavfsizishjoyivaishsharoitinitashkillashtirish. Yuqoridata’kidlangantadbirlaramaldabirgalikdaqo’llanilgandaginaijobiy natijalargato’liqroqerishiladi.Vaholanki,ushbutadbirlarniishlabchiqish,birinchi navbatdaxavfningturini ,uningkelibchiqishsabablarinio’rganishnitalabetadi. Xavfningturivakelibchiqishsabablarigabog’liqholdaxavfliomillardan himoyalanishusullariikkixil:faolvapassivturlargabo’linadi. Faolhimoyaxavfliomillarnihosilbo’lishiniyokiuningta’sirdarajasini kamaytirishgayo’naltirilganbo’ladi. Passivhimoyaxavfliomillarniinsongata’sirinibartarafetishgaqaratilgan tadbirlar majmuidan iborat bo’lib,uishnitashkiletish,shaxsiy himoya vositalaridanfoydalanish ,xavfsizliknita’minlovchitexnikvositalardan foydalanishyo’llariorqaliamalgaoshiriladi. Xavfsizliknita’minlovchitexnikvositalarjumlasigato’siqlar,saqlash qurilmalari,blokirovkalashmoslamalari,signalizatsiya,masofadanboshqarish jihozlarivatormozqurilmalarikiradi. To’siqqurilmalari.To’siqqurilmalario’ziningtuzilishijihatidansoddaligi vaishonchliligisabablimashinavamexanizmlarningxavflizonalaridan himoyalashdakengqo’llaniladi.Ularxavfliomilbilaninsonorasidaishonchli to’siqhosilqilib,ishchiharakatiningto’g’riyokinoto’g’ribo’lishigaqaramasdan jarohatlanishdan saqlaydi. Bundan tashqari to’siqlar ish jarayonida qo’qqisdan otilibketganmetallzarralari, detalqismlarivaishjihozlaridan,ish joyinichanglanishvagazlanishdanhamsaqlaydi. To’siqlarkonstruktivtuzilishigavaishlatilishfunksiyasigako’radoimiy yokivaqtinchalikbo’lishimumkin. Doimiyto’siqlarmashinayokimexanizmlarningajralmasqismihisoblanadi. Masalan,uzatmalarqutisi,tishlashishmuftasivatormozqurilmalariningkorpuslari doimiyto’siqlartarkibigakiradi. Bundantashqari,doimiyto’siqlarqo’zg’aluvchanvaqo’zg’almas ko’rinishdahambo’ladi.Qo’zg’almasto’siqlarishvaqtidaishchinixavfli omillardanishonchlihimoyaqiladi,ularfaqatginamashinanita’mirlashyokiunga texnikxizmatko’rsatishvaqtlaridagina,ya’nimashinaishlamayotgan,xavfyo’q bo’lganpaytlardaginaechibolinishimumkin.Bundayto’siqlaro’rnatilgan mashinavamexanizmlardatexnologikjarayonborishinikuzatishmumkinemasligi asosiykamchilikhisoblanadi. Qo’zg’aluvchanto’siqlarniesaqo’shimchajarayonlarni,jumladan, ish asboblarinialmashtirish, ishlovberiladiganbuyumnio’lchash,rostlashishlarini bajarishdaengilechibolishyokiboshqatomongasuribqo’yishmumkinbo’ladi. Qo’zg’aluvchanto’siqlargako’chmato’siqlar,pardalarvaekranlarnimisolqilish mumkin.Bundayto’siqlargaelektrpayvandchiningishjoyito’siqlari,quduqlar, o’ralar,chuqurliklaroldigao’rnatilganto’siqlarmisolbo’lishimumkin. Vaqtinchalikto’siqlarasosannostatsionarishlarnibajarishdaishlatiladi. To’siqlarningtuzilishivamaterialio’rnatiladiganmexanizmningkonstruktiv xususiyatlarihamdatexnologikjarayontalablarigabog’liqholdatanlanadi.Ular quymayokipayvandshaklda,panjarayokito’rshaklidabo’lishimumkin. Texnologikjarayonborishinikuzatishtalabetilmaydiganxavflizonalarga o’rnatiluvchito’siqlar metalldan, plastmassadanyokiyog’ochdantayyorlanadi. Agartexnologikjarayontalabibo’yichaxavflizonadabajariladiganishni doimiyko’zbilankuzatishtalabetilsa,uholdauergao’rnatiladiganto’siqlar panjarasimon,to’rsimonshakldayokishaffofmateriallardan(organikoyna, tripleks,pleksiglasvaboshq.)tayyorlanadi. Ishlabchiqarishfaoliyatiniamalgaoshiruvchi,xodimlariningsoniellikkishi vaundanortiqbo’lganharbirtashkilotdamehnatnimuhofazaqilish talablariga rioyaetilishinita’minlash, ularningbajarilishiustidannazoratniamalga oshirishmaqsadidamehnatnimuhofazaqilishxizmatitashkiletiladiyokimehnatni muhofazaqilishbo’yichategishlitayyorgarlikkaegabo’lganmutaxassislavozimi joriyetiladi.Elliktavaundanortiqtransportvositasimavjudbo’lgantashkilotda yo’lharakatixavfsizligixizmatihamtashkiletiladiyokiyo’lharakatixavfsizligi bo’yichamutaxassislavozimijoriyetiladi. Xodimlariningsonielliknafardankambo’lgantashkilotdamehnatni muhofazaqilishxizmatinitashkiletishyokimehnatnimuhofazaqilishbo’yicha mutaxassislavoziminijoriyetishto’g’risidagiqarorishberuvchitomonidan mazkurtashkilotfaoliyatiningo’zigaxosxususiyatihisobgaolinganholdaqabul qilinadi. Mehnatnimuhofazaqilishxizmativayo’lharakatixavfsizligixizmati tashkilotningmustaqiltarkibiybo’linmalaribo’lib,ularbevositatashkilot rahbarigabo’ysunadi. Mehnatnimuhofazaqilishxizmatimutaxassislarimehnatnimuhofazaqilish qoidalarivanormalarigabarchaxodimlartomonidanrioyaetilishininazoratqilish, tarkibiybo’linmalarningrahbarlarigaaniqlanganqoidabuzarliklarnibartarafetish to’g’risidaijroetilishimajburiybo’lganko’rsatmalarberish,shuningdekmehnatni muhofazaqilishmasalalaribo’yichatexnikjihatdantartibgasolishsohasidagi normativhujjatlarvanormativ–huquqiyhujjatlartalablarinibuzayotgan shaxslarnijavobgarlikkatortishto’g’risidatashkilotrahbarigataqdimnomalar kiritishhuquqigaega. Mehnatnimuhofazaqilishxizmatiningvazifalarimehnatnimuhofazaqilish sohasidagixizmatlarbozoriningprofessionalishtirokchilaritomonidanshartnoma asosidaamalgaoshirilishimumkin. Download 330.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|