1-Mavzu: Paxtavato‘qimachiliksanoatidatexnosferikomillarfani, uningmohiyativavazifalari Reja

Insonmehnatfaoliyatiqo‘yidagiturlargabo‘linadi:
1.Jismoniyfaolliknitalabqiluvchimehnatturi;
2.Mexanizatsiyalashganmehnatturi;
3.Yarimavtomatlashganmehnatturi;
4.Avtomatlashganmehnatturi;
5.Konveermehnatturi;
6.Ishlabchiqarishjarayoniniboshqarishbilanbog’liqmehnatturi;
7.Aqliymehnatturi.
1.Jismoniyfaolliknitalabqiluvchimehnatturi.Mehnatfaoliyatiturlari
ichidaengko’puchraydiganmehnatturibo’lib,maxsusmehnatvositalariyetarli
bo’lmaganvaziyatlardako’proqqo’llaniladi.Bundakattaenergetikkuchtalab
qilinadi,ya’ni4000-6000kkalvaundanortiqenergiyasarflanadi.Ushbumehnat
turiko’phollardaqo’llanilishibilanbirvaqtda,birqanchakamchiliklargaega.
Xususan,ishunumdorliginingpastbo’lishi,maxsulotningozmiqdordaishlab
chiqarilishi,teztoliqishoqibatidaishkuniniko’pvaqtini(50%)damolishga
sarflanishivaboshqalar.
2.Mexanizatsiyalashganmehnatturi.Bumehnatfaoliyatiturida
ishchilarningmehnatgasarfqiladiganenergiyasi3000-4000kkalatrofidabo’ladi.
Mexanizatsiyalashganmehnatturidaasosanishchikuchienergiyasitejaladiva
asosiyishtexnikavatexnikvositalaryordamidabajariladi.Bundaymehnatturida
maxsusbilimvamalakatalabetiladi.Mexanizatsiyalashganmehnatturidaishchi
kuchiningsamaradorligipasayadi,ammoumasofadanturibqo’lharakatidan
foydalanishioqibatidayuqoriishunumdorligigaerishiladi.Demak,bumehnat
turida,kichikqismdaqabulqilinganma’lumotlarasosidamuayoyanishlarning
takrorlanishimehnatunumdorliginioshishigaolibkeladi.
3.Yarimavtomatmehnatturi.Bumehnatturidainsonninguzluksiz
ishlashigachekqo’yiladivaishfaoliyatiniavtomatlashtirilganmexanizmlar
boshqaradi.Insonningvazifasiavtomatlashtirilganliniyalargaxizmatko’rsatishva
elektrontexnikalarniboshqarishbilancheklanadi.Ushbumehnatfaoliyatida–ish
qisminingkattaligi,ishunumdorliginingyuqoriligi,lekininsonasabiningturli
darajadagitarangligibilanxarakterlanadi.
4.Avtomatlashtirilganmehnatturi.Fiziologikjihatdanishchiningishga
doimiytayyorgarligivayuzagakelishimumkinbo’lgannoxushliklarnidarhol

bartarafetishnitaqozoetadi.Bufunksionalholat“operativkutish”deyiladi.Ish

unumdorligiishchiningishgabo’lganmunosabatiuningtezlikbilanishko’rishi,
vazifasigamasuliyatbilanyondoshishivaboshqaholatlargabog’liq.