1-Mavzu: Paxtavato‘qimachiliksanoatidatexnosferikomillarfani, uningmohiyativavazifalari Reja

Ijtimoiyxavflarga-ruhiyvatubanlikorqasidanvainsonlarningmadaniy
darajasipastligioqibatidakelibchiqadiganxavflarkiradi.Bulargadaydilik,
fohishalik,mastlik,alkogolizm,giyohvandlik,jinoyatchilikvaboshqalarkiradi.
Siyosiyxavf-xatarlargamillatlararovadavlatlararomojarolar,terrorizm,
qurollito’qnashuvlar,urushlarkiradi.
Ko’pginaxavfmanbalariumumiyxususiyatgaega.Misoluchun:
-tabiiyvatexnogenxavflarga-issiqxonaeffekti,
ozonqatlamining
yemirilishi
,havodagichangvatutunlar,“kislotaliyomg’irlar”,chang-qum
bo’ronlari,tuproqunumdorliginingpasayishi,cho’llarningpaydobo’lishivainson
faoliyatinatijasidayuzagakelganboshqahodisalarkiradi;
-tabiiyvaijtimoiyxavflarga-epidemiyalarvayuqumlikasalliklar
pandemiyasi,jinsiyyo’lbilanyuqadigankasalliklar(OITS)vaboshqalarkiradi;
-ijtimoiy-texnogenxavflar-kasbiykasallanish,jarohatlar,sanoatfaoliyati
natijasidakelibchiqqankasalliklar,massalaninsonningongigata’sirqilish
natijasidakelibchiqadiganruhiykasalliklarvaboshqalarkiradi.
Xavflartaksonomiyasi–bumurakkabhodisalarni,tushunchalarni,kishi
faoliyatigaqaratilgannarsalarnitasniflashvatizimlashto’g’risidagifandir.U
faoliyatxavfsizligiborasidabilimlarniuyushtirishda,xavflarningtartibiniyanada
chuqurroqo’rganishdakattaahamiyatgaega.
Xavflarningayrimqismlariqo’yidagilarnitashkiletadi:
oKelibchiqishibo’yichaxavflar:tabiiy,texnik,ekologik,aralashbo’ladi;
orasmiystandartgaasosan:fizik,kimyoviy,biologikvaruhiyturlarga
bo’linadi;
osalbiyoqibatlarningro’yberishvaqtibo’yicha:impulsiy(beixtiyor
harakat)vakumulyativ(to’satdankeluvchi)turlargabo’linadi;
oxavflartarqalishigayo’lqo’ymaslikbo’yicha:litosfera,gidrosfera,
atmosferavakoinotbilanbog’liqbo’ladi;

okelibchiqishoqibatlarigako’ra:charchash,kasallanish,jarohatlanish,

halokatlar,yong’inlarko’rinishidabo’ladi.
Xavflarkvantifikatsiyasi–xavflarni(ofat,talofot,yong’in,nurlanish,
shamolvaboshq.)sifatini,oqibatinianiqlashdasonlitavsiflarningjoriy
qilinishidir.