1-mavzu: «Restoran menejmenti»fanining maqsadi va vazifalari Reja

10-mavzu: Restoranda mijozlarga xizmat ko‘rsatishni
tashkil etish
Reja:
1. Mahsulotlarni realizatsiya qilishning tasniflanishi.
2. Xizmat ko‘rsatish usullari va shakllarining tavsifi.
3. Xizmatko‘rsatish sifati ko‘rsatkichlarini majmuali baholash.

1. 
   Mahsulotlarni realizatsiya qilishning tasniflanishi.
   

Restoran xizmatlarni realizatsiya kilish jarayonini bir necha bosqichga ajratish mumkin va asosiylari kuyidagilardan iborat:

• 
  Restoranxizmatlari haqida ma’lumot berish;
  

• 
  Joyni oldindan band qilish jarayoni;
  
• 
  xizmatlarni realizatsiya qilish jarayoni;
  
• 
  mehmonlarni kutib olish va joylashtirish;
  
• 
  ko‘shimcha xizmatlar.
  

Restoranxizmatlari o‘zaro va bir-biriga bog‘liq bo‘lib, birgalikda ular korxonaning sifat darajasini belgilaydilar.
Restoranhaqida dastlabki ma’lumotlar mehmonxonaning nomi , inshootlarini holati va mehmonxonaning turkumidagi axborotda turadi. Boshqa turdagi ma’lumotni sayt, telefon, sayyohlik markazlari , reklama orqali olish mumkin. Qo‘shimcha ma’lumot olish uchun turistiklar turoperatorlar, reklama turagentliklar yoki firmalardan olishlari mumkin. Mehmonxonada axborot xizmatlari hakida ma’lumot berish bosqichi eng kerakli va muhim bosqichdir. Ma’lumotlarni berish jarayonida kuyidagilarga e’tibor berish kerak: Restoran xizmatlari hakida ma’lumot mijozda qiziqish hosil kilishi, xohish uyg‘otish kerak va shu bilan u Restoranhaqida , xonalar, vaqti , bronlashtirish jarayonlarni amalga oshirishi kerak. Informatsion faoliyatni axloqiy tarzda, ehtiyotkorlik va professional amalga oshirish. Bronlashtirish jarayoni - bu mehmonxonada mijozlarning buyurtma jarayoni bilan bog‘liq o‘ziga xos foydalanuvchi yoki foydalanuvchilar guruhida ulardan foydalanish maqsadida ma’lum bir darajadagi xizmatlardir.
So‘nggi yillarda bronlashtirish ınafaqat yirik guruhlarga, balki individual turistlarga ham amalga oshirilmoqda.
Restoranmavjud o‘rinlarni turli shakllarda bronlashtirmoqda:
• og‘zaki;
• yozma;
• telefon;
Tovar realizatsiyani rejalashtirishda, korxonalar tanlagan tovar sotish uslublariga asoslanadi. Ular quyidagi 3 uslubdan biri bo‘lishi mumkin:
- tovar ishlab chiqaruvchi vositachilarsiz to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘zining istemolchisi bilan bg‘lanishi:
- tovarlarni mustaqil vositachi (firma) lar orqali sotish:
- aralash usul, ishlab chiqaruvchi firma va vositachi savdo tashkiloti sarmoyalari qatnashishi orqali.
Tovarlarning to‘g‘ridan- to‘g‘ri ishlab chiqaruvchi tomonidan sotilishining yaxshi tomonlari va kamchiliklari ham bor. Firma o‘z mahsuloti savdosini to‘la nazorat qiladi. Undagi alohida qobilyat, bozorni o‘rganish, haridorlar bilan muloqotga kirishish va bozor muvozanatini ushlab turish kabilar tovar ishlab chiqaruvchilarga xos faoliyat emas.
Firma tovar harakatini «marketing miks» jarayonida rejalashtirishda quyidagilarga ahamiyat beradi:
- sotish siyosatini tovar harakatiga bog‘langan holda aniqlash;
- tovar harakati usullaridan va turlaridan barcha tovarlar bozor segmentlariga mosini tanlash;
- tovar harakati bo‘g‘inlari va umumiy masofani topish;
-tovar harakatini tashkil etuvchi bosh bo‘g‘inini topish;
- tovar harakati turlaridan eng samaralisini tanlash va bir necha xilini bog‘lab, bir-birini to‘ldirishini ko‘zda tutish.
Tovar harakati qatnashuvchilar quyidagi vazifalarni bajaradi:
Ishlab chiqarilgan mahsulotni taqsimlash va sotish; ishlab chiqarishga kerakli xom -ashyo va materiallar tayorlash; marketing tadqiqotlar o‘tkazish; tovarlar istemolchilari bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqa o‘rnatish; oldi-sotdi qilish uchun shartnomalar tuzish jarayonini tayyorlash; tovarning istemolchisiga yetib borishini raqobatlantiruvchi siyosat yurgizish; tovar harakatini moliyaviy ta’minlash; sotilgan tovarlarga qo‘shimcha xizmat uyushtirish; tovarlarni tashish. Ana shu ko‘p qirrali vazifalarni maxsus savdo firmalarining bajarishi, tovar harakatidagi sarf- harajatlarning ancha yuqori samara berishini taminlaydi. Vositachi hamkorlarni tanlash hamma tovar ishlab chiqaruvchilar uchun muhim davr hisoblanadi. Eng avvalo shunga ahamiyat berish kerakki, tanlab olinayotgan vositachi bir vaqtning o‘zida sizning firmangizning bozordagi raqobatchisi bo‘lmasligi shart. Umumiy holatda vositachi firmalar ichidan sizning tovaringizni sotish bo‘yicha maxsuslashganini tanlash zarur. Yana vositachi firmaning bozordagi obro‘-e’tibori mavqeyiga ahamiyat beriladi. Uning asosiy belgilari - savdo shaxochalarining moddiy texnikasi, joylashishi, sotuvchi xodimlarning malakasi va boshqalar. Oldin sinash uchun biror yilga shartnoma tuzilardi va vositachi savdo firmasi faoliyati har tomonlama urganilardi. Tovar ishlab chiqaruvchi firma vakili, rahbar menejeri vositachini shaxsan urganadi va uning shaxobchalariga boradi. Vositachilar iloji boricha ko‘proq tanlanadi va ularni marketing-bozor dasturlariga ahamiyat beriladi.
Ulgurji savdo umumlashgan vositachi hisoblanadi va ko‘pchilik vazifalarni bajaradi
Ulgurjiga faoliyat kursatish xizmat ishlab chikaruvchilar , tijoratchi firmalar ,agent va brokerlar orkali amalga oshirilishi mumkin.
Ishlab chiqaruvchi korxonalar ulgurji savdo faoliyatini maxsus bo‘lim yoki firmalar, agent va brokerlar orqali amalga oshirilishi mumkin.Agent va brokerlar vositalik ishini bajaradilar, ammo modddiy javobgarlikni bo‘yinlariga olmaydilar.
Savdodagi marketing bo‘yicha mutaxasis bozorni, tovarni, rentabellik masalalarini, foyda va boshqalarni yaxshi bilishi talab etiladi. Tovarni ishlab chikarish texnologiyasi va undagi o‘zgarishlarni bilishi kerak. Marchendayzer doimo o‘z oldida tovarni faqat bahosidagi farqdagina (ulgurjisiga olingan va chakanasiga sotilayotgan) foyda kelishi emas, balki uning ko‘proq aylanishidan va savdo maydonida o‘zluksiz bulishiga ham bog‘liq. Marketingdagi savdo siyosati doimo rivojlanib, yangi-yangi shakil va uslublarni yaratib turadi. Masalan, yaponiyada xoridorlar bilan ishlashga ko‘p ahamiyat beriladi. «Haridor- podisho, hamma xohishi bajarilishi shart» degan tilla qoidaga ko‘pchilik kampaniyalar rioya qiladilar. Tokiodagi «Matsuya» nomli unversal mollar do‘konida sotuvchi qizlar har bir kirib kelayotgan haridorga yarim egilib tazim qilishlari odatga kirgan.
Zamonaviy haridor tovarni bozordagi sotish jarayonida va uning ishlatilishi davrida tug‘dirilgan qulayliklarga- servisga katta ahamiyat bermoqda. Rivojlangan mamlakatlarda yangidan-yangi sotish usullari vidio jurnallar, vidio magnitafonlar va kompyuterlar orqali «telemarket», «radiomarket» va telefonlar bilan savdo qilish kengayib bormoqda.
Restoranxizmatlarini sotish har qanday mehmonxonaning asosiy vazifasidir. Shu sababli Restoranxizmatlarini sotish asosiy texnologiya jarayoni hisoblanadi.
Asosiy texnologiya jarayoni quyidagi tarkibiy qismlarni o‘z ichiga oladi:
1. Restoran xizmatlarini tavsiya qilish;
2. Haridorlarga maslahat berish;
3. Restoranxizmatlarinisotish;
4. Hisob -kitob qilish.

2. 
   Xizmat ko‘rsatish usullari va shakllarining tavsifi.
   

Ovqatlanish korxonalari turli xil bo‘lishi bilan bir qatorda, ulardagi xizmat ko‘rsatish turlari hamda taom uzatish usullari xilma-xildir. Taom berish usullari 4 ga bo‘linadi, bular:

1. 
   Fransuzcha
   
2. 
   Ruscha
   
3. 
   Inglizcha
   
4. 
   Yevropacha
   

Fransuzcha usulda:
-oshxona anjomlari likopcha ustiga qo‘yiladi;
-chap qo‘l kaftiga 4 taxlangan (ruchnik),o‘ng qo‘l yordamida taomni (ruchnikka) qo‘yiladi,bunda barcha anjomlar iste’molchi tarafiga qaratilgan bo‘lishi kerak;
-barcha chap qo‘lda keltirilgan salat, taomlar chap tomondan taklif etiladi va qo‘yiladi;
-o‘ng qo‘l yordami kerak bo‘lmasa ofitsiant uni orqada tutishi kerak;
-taomni iste’molchiga olib kelganda likopchasiga tekizdirmagan holda,ohista,quyish,yoki taomni chap qo‘lda ushlab turib o‘ng qo‘l yordamida sanchiqi yoki qoshiq yordamida iste’molchilarning har birining likopchasiga solish kerak;
-ofitsiant tirsaklarini o‘ziga yaqin ushlashi va asosan,bilagi bilan ishlashi kerak;
-asosiy mahsulot(go‘sht,baliq,qush)likobchaning markaziga,garnirlar esa undan chapda yoki o‘ngda,petrushka,selderey,ukrop tepadan o‘ngda qo‘yiladi;
-sousni likopchaning o‘ng tomoniniga qo‘yish afzalro;
-asosiy mahsulot,sous,garner,sabzavot,ko‘kat kabi porsiyalarga bo‘linadi;
Ruscha usulda:
-buyurtirilgan taom stol ustiga ko‘p porsiyalik idishda olib kelinadi,anjomlari(per.)bilan;
-iste’molchi taomni o‘zi o‘ziga qo‘yadi,ofitsiant faqatgina yordam berib turadi,xolos;
-taom to‘ldirilgan oval yoki aylana tovoqlar tagiga ofitsiant salfetka to‘shaydi,agar qopqog‘i bo‘lsa,mahsus (zakuso4nie) likopchalariga qo‘yishi lozim;
-sovuq taom va salatlar birga olib kelinadi va stolga qo‘yiladi,issiq taomlar esa,keyinroq;issiq taom olib kelgach,ofitsiant,ishlatilgan idishni tozasiga almashtirishi shart;
-ichimliklar,choy va kofe samovar,choynik yoki koke uchun mahsus idishlarda beriladi;salqin ichimliklar va kompotlar grafin,butilka,kuvshinlarda uzatiladi;
Inglizcha usulda:
-ofitsiant buyurtirilgan taomni iste’molchiga ko‘rsatadi va uning roziligi bilan likopchasiga soladi;
-iste’molchi ofitsiant harakatlarini kuzata olishi uchun mahsus siljuvchi stol bo‘lishi kerak va unga oq dastur to‘shaladi,buyurtmalar shu stolda olib kelinadi;
-chap tomondan taomlar,o‘ng tomondan esa garner solinadi;
-iste’molchiga likopchalar o‘ng tomondan,o‘ng qo‘l yordamida yoki istisno yuzasidan,chap tomonda bo‘lsa,chap qo‘li yordamida beriladi;
-langent,bifshteks,kartofel,kotlet,sabzavotli garnirlarni solishda klassik usuldan foydalaniladi.Bunda qoshiq olinayotgan mahsulot tagiga,sanchiqini esa ustidan ushlagan holda iste’molchi likopchasiga solinishi kerak;
-dimlangan va katta bo‘lakdagi go‘shtlarni solish uchun esa,ham qoshiq,ham sanchiqi shu mahsulot tagida bo‘lishi kerak,bunda qoshiq sanchiqiga nisbatan yoki bir yo‘nallishda yoki qarama-qarshi yo‘nalishlarda bo‘lishi mumkin;
-shirinliklar,pudinglar,zapekankalarni ofitsiant o‘ng qo‘lida qoshiq va chap qo‘lida sanchiqi yordamida likopchaga qo‘yishi kerak,bunda anjomlar bir-biriga parallel holatda ushlanadi;
Yevropacha usulda:
-ikkinchi issiq taomlar mahsus qopqoqchali idishlarda olib kelinadi;
-ofitsiant mehmonga o‘ng tomondan kelib taomni qo‘yadi,qopqpg‘ini ochadi va qopqog‘ini mahsus yordamchi stoliga olib borib qo‘yadi;
Tushlik uchun bezatilayotgan stol turlicha bezatilishi mumkin.Chunki bu bir qancha omillarga bog‘liq bo‘lishi mumkin:faslga,mehmonlar soniga,stol hajmiga,shuningdek tushlikning qanday maqsad bilan berilayotganiga.
Yeng sodda tushlik servirovkasini ko‘rib chiqamiz:
Stol ustidagi dasturxon tushlik qanday maqsad bilan berilayotganligiga qarab oq yoki gulli bo‘lishi mumkin. Stol markaziga gul bilan to‘ldirilgan guldon qo‘yiladi.Bunda guldonlar bir xil kattalikda va ko‘rinishida bo‘lishi kerak.Guldonning ikki tarafidan mevalar tol’dirilgan idishlar qo‘yiladi.
Yuqorida ofitsiantni ko‘p tilga oldik,xo‘sh u o‘zi kim va qanaqa bo‘lishi kerak?
Ofitsiant-bu umumovqatlanish korxonalarida ishlovchi,kafe va restoranlardagi mehmonlarga xizmat ko‘rsatuvchi va ularga qulayliklar yaratuvchi inson.Ofitsiant majburiyatlariga:
-mehmonlar buyurtmasini bajarish;
-ovqatlangandan so‘ng mehmonlardan xizmat haqini olish;
-mehmonlardan so‘ng stolni yig‘ishtirish;
-yangi mehmonlar uchun qaytadan stolni servirovkalash;

Restoranda xizmat qilishning quyidagi ananaviy shakllari qo‘llaniladi:

1. Kundalik xizmat;
2. Banketlarda xizmat qilish;
3. Xizmat qilishning maxsus shakli;
Restoranga mehmonlarning oqimi kelishi uzluksiz davom etganda mijozlarga kundalik xizmat qilish kuchayadi. Restoran xizmati quyidagi asosiy elementlardan iborat:

• 
  xo‘randalarni kutib olish va joy-joyiga o‘tqazish;
  
• 
  buyurtmalar qabul qilish;
  
• 
  buyurtmalarni bajarish;
  
• 
  buyurilgan taom va ichimliklarni olib kelib berish;
  
• 
  xizmat so‘ngida hisob-kitob qilish.
  

Keluvchilarni kutilgan aziz mehmon kabi birinchi kimga ro‘para bo‘lsa ular kutib oladi: eng avval mehmonlarni shveysar va garderob sohibi, so‘ngra bosh ofitsiant va ofitsiant qabul qiladi.
Garderob sohibi keluvchilarning ust kiyimi bilan birga qo‘llardagi partfel, diplomat va boshqa narsalarni ham topshirishni tavsiya qiladi.
Agar mehmon o‘zi joy tanlagan bo‘lsa bosh ofitsiant uning orqasidan boradi, tanlanmagan taqdirda ular oldida borib xohlagan joyga o‘tqazadi.
Bosh ofitsiant yoki ofitsiant mijozlardan kimning qayerga o‘tirishi lozimligini tavsiya qiladi va uning bilan birga odob-axloq yuzasidan quyidagilarni amalga oshirishi mumkin;

• 
  o‘tirishga taklif qilingan odam stolni qulayroq qilib qo‘yib berish;
  
• 
  oldin ayollarni, so‘ngra erkaklarni o‘tqazish kerak, ayollar erkaklardan o‘ng tomonda, erkaklar stolning o‘ng burchagida yoki ayolga qarama-qarshi tomonda o‘tirishi lozim;
  
• 
  agar mijoz ayol bilan kelsa. Ayolni erkakdan oldin o‘tqazadi erkakka esa o‘tirishda bosh ofitsiant yordam qiladi;
  
• 
  bordiyu ayol ofitsiant xizmat qilayotgan bo‘lsa, u holda yoshi ulug‘largina o‘tirishga yordam qilishi mumkin;
  
• 
  mijozlar o‘zlari joy tanlab o‘tirib olsalar ularni bezovta qilib boshqa stolga o‘tqazishning hojati yo‘q;
  
• 
  bir joydan ikkinchi joyga o‘tqazish mijozlar xohishi bilangina bo‘lishi mumkin;
  
• 
  tayyorlanmagan stolga taklif qilish mumkin emas;
  
• 
  domiy mijozlar kelsa ularni har doim o‘tiradigan joyga taklif qilish kerak;
  
• 
  ish yuzasidan uchrashadigan mehmonlar kelsa ularni ham o‘zlariga qulay joyga o‘tqazish maqsadga muvofiqdir;
  
• 
  gullar stolning markaziga qo‘yiladi.
  

Buyurtmani qabul qilish
Mehmonlar joy-joylariga o‘tirganlaridan so‘ng bosh ofitsiant yoki ofitsiant ularga taom va ichimlik tanlash uchun taomnoma tavsiya etadi. Buyurtma qabul qilinadi va bajrish uchun kirishiladi. Bunday hollarda bosh ofitsiant ham xizmat qiluvchi yordamlashishi mumkin.
Odatda ofitsinat stolning chap tomonidan kelib ichiga taomnoma joylashtirilgan papkani mehmonlarga beradi. Guruhga xizmat qilayotganda tamonomani yoshi ulug‘ kishiga taqdim etadi. Agar ayollar bo‘lsa ular orasidagi yoshi kattarog‘iga taomnomani tutiladi.
Agar mijozlar ikki kishi – erkak va ayol bo‘lsa taomnoma erkak kishiga beriladi o‘z navbatida erkak kishi taomnomani ayolga uzatadi. Ayol taom tanlab bo‘lgach erkak kishi ofitsiantga buyurtma beradi. Guruh ko‘pchilik bo‘lgan taqdirda taomnomani ofitsiantga murojat qilgan odamga beriladi. Ofitsiant ikki va undan ortiq taomnoma keltirishi ham mumkin. Agar restoranga harbiy xizmatchilar kelgan bo‘lsa taomnoma unvoni yuqoriroq kishiga tavsiya etadi.
Taom tanlashda xo‘randalarga malakali yordam ko‘rsatish uchun ofitsinat quyidagilarni bilishi shart:

• 
  xizmat qilish jarayonini tezlatish uchun issiq sexda qancha taom borligini;
  
• 
  qancha vaqt ichida ovqat tayyor bo‘lishini;
  
• 
  mavjud garnir va qayla assortimentini;
  
• 
  taomlarga harakteristika berishni.
  

Ofitsiant mijozlarning eng nozik imo-ishoralarini sezadigan bo‘lishi kerak.
Alkogolli ichimliklarning ishlab chiqariladigan joyi quvvati aytiladi, ularga mos gazaklar buyuriladi. Qahva, qora qahva buyurilganda nima qo‘shilishi, choy limon bilanmi yoki boshqa shirinliklar bilanmi aytiladi.
Buyurtma qabul qilib olingandan so‘ng ofitsinat darrov ketib qolmasadan yozilgan narsalarini xo‘randa ishtirokida takrorlab tekshiradi va to‘la ishonch hosil qilib buyurtmani bajarish kirishadi.
Iste’molchilardan buyurtma qabul qilib olish ham restoranning tegishli darajada o‘ziga xos reklamasidir. Ofitsiant mijozlar e’tiborini taomnomada mavjud taomlar, ichimliklarga qaratishi kerak, mahsulotlarning sifatiga yaxshi baho berish lozim.
Ofisiant uchun murakkab ishlardan biri bir necha yakka kelgan iste’molchilardan birdaniga buyurtma olishdir. Bularning har biriga alohida hisob ochishi va bir necha xil taom, ichimliklarni olib kelib kimga qaysi tegishli bo‘lsa alohida-alohida berishi lozim.
Bordiyu baliq bilan oq musallas buyurilgan bo‘lsa, baliq yeyishga xos narsalar keltiriladi. Bitta sanchqi o‘ng tomonga qo‘yiladi, ortiqchalari olinadi, vino uchun rumka qoldiriladi boshqa rumkalarni yig‘ishtirib olish mumkin, ammo fujer ovqatlanish oxirigacha turishi kerak.
Ofitsinat xo‘randalarga ovqatlarni keltirish mukinligini, buyurtmalar 10-15 daqiqadan so‘ng tayyorlanishi aytadi.
Buyurtmalarni bajarish
Buyurtmalarni oshxonaga topshirish. Buyurtma qabul qilingandan so‘ng ofitsiant uni navbat bilan bajarishga kirishadi,ofitsiant idish-tovoq turadigan xonaga kirib kerakli narsalarni olib chiqadi. Sovuq taom va gazaklar uchun idishlar oladi, sovuq sexga olib kelib, o‘ziga qabul qilingan buyurtmani beradi. So‘ng issiq sexga kirib issiq taomlar buyuradi.
Ba’zi restoranlarda buyurtmaning ancha murakkab usuli mavjud. Bir necha turli buyurtmalarni bajarishga to‘g‘ri kelib qolsa mijozlar guruhlarda 4 – 6 bo‘lsa buyurtmalarni bajarish boshqacha bo‘ladi. Boshqa taomlarni ham olib yordamchi stol ustiga qo‘yadi suv yoki pivani to‘g‘ridan to‘g‘ri stolga beradi. Bu payt buyurilgan sovuq gazak tayyor bo‘ladi. Ularni spirtli ichimliklar bilan stolga qo‘yiladi va issiq ovqat buyuriladi.
Tarqatish joyida taomlarni olgan ofitsiant ularning har birini ko‘rikdan o‘tkazishi kerak. Bir xil shakllangan taomlarda har xil ko‘rinish bo‘lsa bir oz biri ko‘p bo‘lsa ofitsiant bunday taomlarni xo‘randa oldiga qo‘ymasligi lozim. Bunday hollarda bosh ofitsiant yoki ishlab chiqarish mudiri chaqiriladi, yo‘l qo‘yilgan xato tuzatiladi. Yaxshi shakllanmagan kuygan yoki sovuq holda taomni mijozga berish – restoran obro‘yiga putur yetkazadi.
Buyurtmaga muvofiq stol ustiga dasturxon yasatish. Ofitsiant dasturxon yasatishda quyidagi qoidalarni bajarishi shart:

• 
  oshxona anjomlari markazdagi tarelkadan o‘ng va so‘l tomoniga qo‘yiladi, pichoqning o‘tkir tomoni o‘ngga qaraladi, sanchqi chapga, uch tomoni yuqoriga qaratib qo‘yiladi;
  
• 
  stol yasatish pichoqdan boshlanadi, u chapdan o‘ngga qarab qo‘yiladi;
  
• 
  sanchqilar o‘ngdan chapga qaratiladi;
  
• 
  stolga uch komplekt anjomlar qo‘yiladi, to‘rtinchisi gazak tariqasida salfetka ostiga turadi;
  
• 
  sariyog‘ uchun ishlatiladigan pichoq somsa tarelkasining o‘ng tomoniga qo‘yiladi;
  
• 
  shirin taomlar uchun anjomlar: pichoq, sanchqi, qoshiq va boshqalar ham qoidaga binoan teriladi;
  
• 
  anjomlarni shunday qo‘yish kerakki, ular bir-biriga tegmasin.
  

Stol bezatishda yuqorida aytilgan rumka, qadaq va fujerlar ichimliklar berilishi tarkibiga mos kelishi kerak.
Alkogolsiz restoranlarda vino-aroq bo‘lmaydi, shuning uchun stolga faqat fujer(stakan) qo‘yiladi.
Xizmat vaqtida qarab stol yasatilishi ham o‘zgarib turishi mumkin. Masalan, nonushta paytida bir xil, tushlik va kechki ovqat paytida boshqa xil bo‘ladi. Xizmat jarayonida ham stol usti anjomlari o‘zgarib qolishi mumkin. Taomlarda baliqli va go‘shtli ovqatlar nazarda tutilsa, stolga faqat gazak anjomlari – ikkitadan pichoq va sachqi qo‘yiladi, issiq ovqat berilganda yana kerakli narsalar qo‘shiladi.