1. Molekulalar haqidagi tushunchalar Molekulalarning hosil boʻlishi

3.Molekulalar spektrlarida kuzatiladigan asosiy qonuniyatlar.

• 
  Molekulalar spektrlarida quyidagi manzaralar kuzatiladi:
  
• 
  Aylanmaharakatni tavsiflovchi alohida–alohida chiziqlarning tasmada birlashuvi.
  
• 
  Tebranmabharakatni tavsiflovchi ayrim–ayrim tasmalarning seriyada birlashuvi.
  
• 
  Tebranmabharakatni tavsiflovchi ayrim–ayrim tasmalarning seriyada birlashuvi.
  
• 
  Elektron harakatni tavsiflovchi ayrim seriya tasmalarning tasmalar sistemasiga birlashuvi.
  
• 
  

Rasm-Molekulalar spektrlari.
Molekulalar spektrlari shu bilan tavsiflanadiki, tasmalarda alohida chiziqlar to’lqin uzunligining katta yoki kichik tomonidan bir–biriga yaqinlasha borib, oxirida qo’shilishib boradilar. Spektral chiziqlarning qo’shilishib borgan joyi, chiziqning kanti deyiladi. Odatda, kanti bo’lgan chiziqlarda intensivlik chiziqning bir tomonida juda tez, ikkinchi tomonida esa asta–sekinlik bilan kamaya boradi. Ana shu intensivlikning chiziqning qaysi tomonidan asta–sekin kamayishiga qarab chiziqlar katta to’lqin uzunligi tomon yoki kichik to’lqin uzunligi tomon qoraygan deyiladi. Yoyinki, boshqacha qilib aytganda, binafsha yoki qizil qorayish deyiladi.Molekulalar spektrlari shu bilan tavsiflanadiki, tasmalarda alohida chiziqlar to’lqin uzunligining katta yoki kichik tomonidan bir–biriga yaqinlasha borib, oxirida qo’shilishib boradilar. Spektral chiziqlarning qo’shilishib borgan joyi, chiziqning kanti deyiladi. Odatda, kanti bo’lgan chiziqlarda intensivlik chiziqning bir tomonida juda tez, ikkinchi tomonida esa asta–sekinlik bilan kamaya boradi. Ana shu intensivlikning chiziqning qaysi tomonidan asta–sekin kamayishiga qarab chiziqlar katta to’lqin uzunligi tomon yoki kichik to’lqin uzunligi tomon qoraygan deyiladi. Yoyinki, boshqacha qilib aytganda, binafsha yoki qizil qorayish deyiladi. Ayrim hollarda shunday spektrlar ham uchraydiki, ularda kantlar yaxshi ajratilmaydi yoki kantlar umuman uchramaydi. Ba’zan tasmalar o’rniga ko’p chiziqli spektr uchraydiki, ularni murakkab atomlarning spektrlaridan farq qilish ancha mushkul bo’ladi. Ba’zan esa molekulaning spektrida shunday yalpi spektrni ham uchratish mumkinki, bu spektr oddiy chiziqlarga nisbatan ancha cho’zilgan bo’ladi.

Molekulalar spektridagi chiziqlarning joylashish qonuniyati atomlar spektridagi joylashish qonuniyatidan ancha farq qiladi. Ko’p hollarda molekulalar spektri chiziqlar seriyasidan iborat bo’lib, bu chiziqlar orasidagi masofa astasekinlik bilan o’zgarib boradi. Bunday seriyalarni odatda Delandrning bo’ylama yoki ko’ndalang seriyalari deyiladi. Quyidagi seriyalar sistemasini olib qaraylik: Har bir chiziqni to’liq chizmasdan faqat uning kantini olib qaraymiz. Faraz qilamizki, bizga uchta chiziqlar seriyasi berilgan bo’lsin.