1 O`zbekiston respublikasi oliy ta`lim fan va innovatsiyalar vazirligi

Ta’m bilish organlari – baliqlarda faqat oiz bo’shliida bo’lmasdan 
gavdasining tashqi yuzasida ham bo’ladi. Ta’m bilish organlari epidermisning 
tashqi yuzasida joylashgan alohida sezuv kurtaklaridan iborat.
Hid bilish organlari – baliqlarning ovqatlanishida katta rol o’ynaydi, barcha 
xid bilish organlari juft xaltacha bo’lib ichki devori burmali bo’ladi hamda bitta 
yoki ikkita burun teshigi orqali tashqariga ochiladi. Barcha suyakli baliqlarning 
burun teshigi ko’zining oldida yoki boshining ikki yonida bo’ladi.
Eshituv organi – faqat ichki quloqdan iborat. Tovush unga bevosita 
to’qimalar orqali o’tadi. So’nggi dalillarga qaraganda baliqlar turli to’lqinlarni 
yaxshi sezadi, ultratovushlar bilan baliq tutish ham shunga asoslangan.
Ko’ruv organlari – baliqlarning ko’ruv organi yassi shox qatlamga yaqin 
o’rnashgan gavharning sharsimon bo’lishi bilan farq qiladi, shu tufayli ular yaqin 
joydagi narsalarnigina ko’ra oladi, bu esa suv muhitida ko’rishga moslanishdir. 
Odatda ko’zlar 1 m gacha masofani ko’ra oladi, lekin ko’zdagi silliq muskul 
to’qimalarning qisqarishi tufayli gavhar orqaga tortiladi va uning ko’rish darajasi 
10-12 m ga boradi. Bundan tashqari baliqlarda bir nechta ko’z uchraydi Masalan: 
to’rtko’z baliq juda alati, uning har qaysi ko’zi ikki qismga ustki ko’zi havoda 
ostki ko’zi suvda ko’radi. Nihoyatda chuqur suvlarda er osti suvlarida 
yashaydigan baliqlarda ko’z mutloqa bo’lmaydi.

---

12 
 
Hazm qilish organlari – hazm qilish nayining bo’limlari bir-biridan aniq 
ajralib turmasligi bilan ta’riflanadi, chunonchi umumiy oiz halqum bo’shlii sekin-
asta qizilo’ngachga aylanadi. Qizil o’ngach ham kengayib borib oshqozonga 
aylanadi, ichak bo’limlari ham bir-biridan aniq ajralgan emas.
Qon aylanish sistemasi – baliqlarning qon aylanish sistemasi yuqorida 
umumiy tarzda tasvir etilgan edi. Uning tuzilishidagi ba’zi xususiyatlar, oyat 
darajada turli-tumandir, lekin bu sistemani uchta asosiy tipga bo’lishi mumkin, 
birinchi tip toayli, ikkinchi tip suyakli, uchinchi tip ikki xil nafas oluvchilar. 
Umuman shuni ko’rsatib o’tish kerakki juda ko’p baliqlarning embrionida qon olib 
keluvchi olti juft jabra orteriyalari bor, lekin bularning oldingi ikkitasi keyinchalik 
yo’qolib ketadi, shuning uchun voyaga etgan baliqlarda odatda 4 (to’rt) juft, 
toaylik baliqlarda 5 juft, xatto ko’p qon olib keluvchi jabra arteriyasi va to’rt juft 
qon olib ketuvchi jabra arteriyasi bo’ladi.