1 Rustamjon O‘rinov

17-variant 
1. Yo‘lchining mag'rur boshi bukilgan // ko‘zlarida 
chuqur hasrat // qor bosgan dalada qadamlarini katta-
katta tashlab tanho ketdi. // belgisi o‘rniga qanday 
tinish belgilari qo'yiladi? 
A) vergul, vergul 
B) ikki nuqta, vergul 
C) vergul, nuqtali vergul 
D) vergul, ikki nuqta
2. Qaysi javobda yordamchi so‘zlar bajaradigan 
vazifalar to‘g‘ri ko'rsatilgan? 
1) mustaqil so'zlarni va gaplarni tobe munosabatda 
bog’lash; 2) mustaqil so‘zlar va gaplarni teng 
munosabatda bog‘lash; 3) mustaqil so'zlarga 
qo'shimcha ma’no yuklash; 4) so‘zlarga yangi ma’no 
berish; 5) gaplarga qo‘shimcha ma’no yuklash. 
A) 1, 2, 3, 5 В) 1, 3, 4, 5 С) 1, 3, 4
D) 1, 2, 3, 
4
3. Voy-bo‘ deb yubordi u Yerimiz muncha chiroyli 
Globussning o'zginasiya (N. Fozilov) 
Berilgan gapda tushirib qoldirilgan tinish belgilarini 
tiklang. 
A) undov, tire, nuqta, tire, undov, undov 
B) undov, tire, nuqta, tire, undov, nuqta 
C) vergul, tire, undov, tire, undov, nuqta 
D) vergul, tire, nuqta, tire, undov, undov 
4. Qaysi gapda fikrni xulosalash ma’nosini ifodalovchi 
sof modal so‘z qatnashgan? 
A) Albatta, biz musobaqada yaxshi natijalarni qo‘lga 
kiritamiz. 
B) Xullas, qora kunga asrab qo‘ygan bug‘doyimiz 
harrv, jo‘xori ham ko‘p edi. 
C) Avvalo, xaloyiq va har tarafdan kelgan kishilar 
to‘da bo‘lishib, maslahat qildilar. 
D) Haqiqatan ham, kun issig‘i yo‘lovchilarni holdan 
toydirdi.
5. Olmoshning to‘rt ma’noviy guruhiga mansub so‘zlar 
qatnashgan javobni belgilang. 
A) Mana buni aytsa bo‘lar
Eng oliy, zo‘r muammo!
O’rab oldi uni beshov,
Miq etmasdi u ammo.
B) Qanchadan qancha ajdodlarimiz orzu qilgan kunlar 
siz-u bizga nasib etdi. 
C) Anovi kungi yosh mehmonni senga maqtasam, 
achchig'landing, ammo kelib- kelib bu kun seni 
o‘shanga berdilar.
D) Birovning do‘stlar-u xorijlari bor,
Mening hech kimim yo‘q, - o'zingdan boshqa.
6. Qaysi qatorda ko‘chirma gapi aniqlovchi ergashgan 
qo‘shma gap bo‘lgan ko'chirma gapli qo‘shma gap 
berilgan? 
A) Javob berdilar: «Ul shunday olovki, o‘z 
yoquvchisini kuydiradi».
B) Xalqimiz deydi: «Kimki bo‘lsa dilozor, undan el-
yurt bezor». 

---

46 
C) «Odami ersang, demagil odami, Oni kim yo‘q xalq 
g‘amidin g‘ami», - deydi A. Navoiy. 
D) Yurtboshimiz dedi: «Shuni unutmangki, vatanning 
istiqboli sizning qo'lingizda». 
7. Qaysi qatordagi qo‘shma gapda voqea-hodisalarning 
bir-biridan uzilmaganligi munosabati ifodalangan?
A) Oyim endi o‘rnidan turayotgan edi, eshik shaxt 
bilan ochildi. 
B) Hujrasiga qaytdi-yu, o‘ylay boshladi. 
C) Eshik ochildi-da, xonaga rassom kirib keldi. 
D) Ro‘zimatning rangi o'zgardi va ko‘zlarida hamisha 
o‘ynab turadigan tabassum ifodasi to‘satdan yiqildi. 
8. Olmoshlar asosida yasalgan sifatlar berilgan javobni 
aniqlang. 
A) o‘shanday, shunaqa 
B) har xil, 
shunchaki 
C) o'zboshimcha, o‘zbilarmon 
D) manmanlik, 
o'zboshimcha 
9. Qaysi so‘z birikmasidagi tobe so‘zda urg‘u oxirgi 
bo‘g‘inga tushadi? 
A) kechki taom 
B) yigitcha ishlamoq 
C) oppoq gul
D) yangi kelgan
10. Shoshilish zo‘riqishga olib keladi. Qadamingni 
o'rinsiz tezlashtirsang, qoqilib yiqilishing mumkin. 
Qo‘l harakatingga zo‘r bersang, uni bunga urishtirib 
yuborishing, tilingni shoshiltirsang, nokerak gapni 
aytib qo‘yishing, aqlingni shoshiltirsang, xom 
xulosalarga kelib qolishing mumkin.
Ushbu matn qaysi nutq uslubiga xos?
A) so‘zlashuv B) ilmiy 
C) publitsistik D) badiiy
11. Ko'pincha so‘z oxiridagi g‘ tovushi o‘rnida v 
aytilishi qaysi lahjada so'zlashuvchilar nutqiga xos? 
A) o‘g‘uz lahjasida so‘zlashuvchilarga 
B) shahar shevalarida so‘zlashuvchilarga 
C) qarluq lahjasida so‘zlashuvchilarga 
D) qipchoq lahjasida so'zlashuvchilarga
12. Qaysi gapda qaratqichi ko'makchi fe’lli so‘z 
qo'shilmasi bilan ifodalangan moslashuvli so‘z 
birikmasi mavjud?
A) Bir kuni chol bechora qo‘li titrab, osh suzib 
berilgan kosasini tushirib sindirdi. 
B) U soydan o‘tolmay qolganlarning hammasini 
birma- bir qo‘lidan ushlab o‘tkazib qo‘ydi. 
C) Tushga yaqin dadam bizga oyim pishirib bergan 
ovqatni keltirib berdi. 
D) Suv qahr bilan urilsa-da, lekin uning gavdasini 
qimirlata olmas edi. 
13. Bilim mehnat bilan, tilak g‘ayrat bilan go'zal.
Ushbu gapdagi yasama so‘zlar tarkibidagi unlilar 
haqida noto‘g‘ri hukmni aniqlang. 
A) yuqori tor lablanmagan unlilar soni 2 ta 
B) 1 ta lablanmagan unli ko'makchi morfemada 
qo‘llangan 
C) ikki xil lablanmagan unli qatnashgan 
D) yuqori tor lablanmagan unlilar soni 3 ta
14. Shovqinlilar guruhiga kiruvchi sirg'aluvchi 
undoshlar soni nechta? 
A) 7 ta
B) 8 ta
C) 9 ta
D) 10 ta
15. Qaysi gapda son nol ko‘rsatkichga ega kelishik 
shaklidagi so‘zga tobelangan? 
A) Globusda bo‘lgan har kichik nuqta, Millionlab 
qondoshga vatan, albatta. 
B) Chor Rossiyaga dastlab Mongoliyadan 1633-yilda 
dori sifatida yuborilgan. 
C) Yetimlik nimadir, bizlardan so‘ra, O‘ninchi 
yillarning sargardonligi. 
D) Ikki soatlar eshakda yurib, tog'dan tog‘ga o‘tib 
andak toliqqan edim. 
16. Qaysi qatordagi birikmalar to‘g‘ri yozilgan? 
A) «Kachal polvon» spektakli, Cho‘lpon nomidagi 
kinoteatr, «Nido» dostoni 
B) Xamsa asari, .Navoiy shahri, Bobur nomidagi 
jamoa xo‘jaligi
C) «Mustaqillik» kuni, «Bahor» qahvaxonasi, Jasorat 
monumenti 
D) «Navoiy» romani, «Navoiy» asarlari, Samarqand 
shahri 
17. Quyidagi qaysi so'zlarda nuqtalar o'rnida bo‘g‘iz 
undoshi yoziladi?
1) ja...d; 2) da...lsiz; 3) a...loq; 4) mu...okama; 5) 
...ushyorlik; 6) a...oli. 
A) 1, 4, 5, 6 B) 1, 2, 4, 5, 6 C) 1, 3, 5, 6 
D) 1, 2, 3
18. Sodda gapning to'liq sintaktik tahlilida quyida 
berilgan vazifalardan qaysilarini amalga oshirish 
kerak?
1) gapda so‘zlarning o‘zaro bog‘lanishi bo‘yicha tahlil; 
2) gap bo‘laklarini aniqlash; 3) gapda qaysi so‘z 
turkumiga oid so'zlar borligini aniqlash; 4) gap 
qurilishi bo‘yicha tahlil; 5) gapda nechta tinish belgisi 
borligini aniqlash.
A) 2, 3, 4 
B) 1, 2, 3, 5 
C) 1, 2, 4, 5 
D) 1, 2, 4
19. Olmosh haqidagi noto‘g‘ri hukmni toping. 
A) kishilik olmoshi o‘rnida qo‘llangan o‘zlik olmoshi 
faqat shaxsni ko‘rsatadi. 
B) «mening o‘zim», »u o‘zi» kabilarda ko‘proq 
kishilik olmoshiga ta’kid ma’no yuklanadi 
C) so‘z ma’nosini aniqlab keluvchi olmoshlar o‘zi 
aniqlayotgan so‘zdan oldin keladi. 
D) «biz» olmoshi birlik ma’noda kamtarlik ma’nosini 
bildiradi.
20. Asos qismda ifodalangan narsaning uch shaxsdan 
biriga qarashliligini bildirgan qo‘shimcha qatnashgan 
birliklar qaysi qatorda berilgan? 
A) kunduz kunlari, deraza oynasi 
B) Saidiyning hujrasi, yomg‘ir tomchilari 
C) o‘qish kitobi, Mustaqillik bayrami 
D) Orol dengizi, kitob varag‘i
21. Buyruq-xitob undovlari ishtirok etgan gapni 

---

47 
toping. 
A) – Dod! - ichkaridan dodlagan ovoz eshitildi. 
B) Voy, shoshmang, diydorginasiga bir to‘yvolay. 
C) Bola samolyotini ko‘tarib «guv-v-v-v» deb 
hovlining u boshidan bu boshiga yugura berdi.
D) Qur-ey! Qur-ey! Jimgina quloq soldi. «Ва» degan 
javob yo‘q.
22. «Binobarin» so‘zi qaysi so‘z turkumiga oid so‘z 
hisoblanadi? 
A) modal so‘z
B) ravish 
C) ko‘makchi
D) yuklama
23. Qaysi javobda shevaga xos so‘zlar berilgan? 
A) kelopti, borvotti, aytovuz 
B) oliynasab, mujgon, go‘ja 
C) ushbu, kitob, daftar 
D) bu yoqqa, ana u erdu
24. Bosh harflarning ishlatilishida xatoga yo‘l 
qo‘yilgan qatorni toping. 
A) Toshkent traktor zavodi 
B) Toshkent Davlat yuridik institute 
C) Sog'liqni saqlash vazirligi 
D) Vazirlar Mahkamasi
25. «Bu xoksor va parishonro‘zg‘or kamina bolalikdan 
to qarilikka qadar ko‘hna davron voqealaridan, 
aylanuvchi osmon hodisalaridan, fitna qo‘zg‘ovchi 
dunyo buqalamunligidan – ko‘p vaqt va uzoq muddat 
har xil xayol va taraddudlar bilan daydib yurdim...» 
Ushbu misralar Alisher Navoiyning qaysi asaridan 
olingan? 
A) «Hayrat ul-abror» 
B) «Holoti Sayyid Hasan Ardasher» 
C) «Sab’ayi sayyor» 
D) «Mahbub ul-qulub» 
26. «Ochil dasturxon» ertagi qaysi turkum ertaklariga 
mansub? 
A) hayvonlar haqidagi ertaklar 
B) hajviy ertaklar 
C) sehrli ertaklar 
D) hayotiy-maishiy ertaklar 
27. «Balo sel ofatiga yo‘l ochaman, deb qo‘li bilan 
uning ko'zini ochdi. Bebosh firoq uning boshini silab, 
«bu bosh ustiga tosh yog‘diraman» dedi. Dard ham 
uning og'zini yuvib, «bu yerdan oh o‘tlarini falakka 
o‘rlataman» dedi. Ishq esa «bundan boshqa pok manzil 
yo‘q», deya uning ko'ngliga moyil bo‘ldi». Ushbu 
parchada qaysi adabiy qahramon haqidagi baytlarning 
nasriy bayoni berilgan? 
A) Farhod 
B) Qays 
C) Layli 
D) Shirin 
28. «Ilgimdan kelganicha zulm tig‘in usliotib (sindirib) 
mazlum jarohatig‘a intiqom marhamini (qasos 
malhamini) qo‘ydim. Va ilgimdin kelmaganni ul 
Hazrat (Husayn Boyqaro) arzig‘a yetkurdim».
Ushbu satrlar Alisher Navoiyning qaysi asaridan 
olingan? 
A) «Munshaot» 
B) «Vaqfiya» 
C) «Majolis un-nafois» 
D) «Nasoyim ul-
muhabbat» 
29. O’zi yashab turgan kunlarni ortiga quyosh 
berkingan bulutga, davlatni suv yuzidagi pufakchaga 
o'xshatgan shoir kim? 
A) Muqimiy B) Furqat 
C) Zavqiy 
D) Turdi
30. «Zulmat ichra nur» qissasida qaysi qahramon «... 
xushchaqchaq, gapdon yigit bo‘lib, tor va tanburni 
yaxshi chalar, o‘z suhbati bilan majlisga jon kirgizar 
edi», deb ta’riflangan? 
A) Muhammad Ali (Alisherning kichik tog‘asi) 
B) G'iyosiddin (Alisherning otasi) 
C) Mirsayid (Alisherning katta tog'asi) 
D) Sharafiddin Ali Yazdiy (Alisherning maktabdoshi)
31. O’tka yoqqil sarvni ul qaddi ra’no bo'lmasa, Yelga 
bergil gulni ul ruxsori zebo bo'lmasa, Sarv birla gul 
tamoshosig'a maylim yo‘q turur, Bog’ aro ul sarvi 
gulruhdin tamosho bo‘lmasa! Ushbu g‘azal kimning 
qalamiga mansub? 
A) Husayn Boyqaro
B) So'fizoda 
C) Cho‘lpon
D) Alisher Navoiy
32. Berilgan maqollardan qaysi biri «O’rxun-Enasoy 
yodgorliklari»da aks etmagan? 
A) Osh totig‘i tuz 
B) Yupqa yig‘in tor-mor qilishga oson emish, ingichka 
yig‘in uzishga oson emish 
C) Yupqa qalin bo'lsa, tor-mor qiladigan bahodir 
emish 
D) G‘am o‘z uyingda
33. «Bu xonadonning g'alati udumlari bor ekan: tong 
otgandan kun botguncha qimirlagan jon borki, bekor 
turmaydi. Bobom saharlab eshak minib dalaga chiqib 
ketadi. Oyim molga qaraydi, non yopadi, kir yuvadi, 
cho‘nqayib o‘tirib, hovlidagi piyozlarni o‘toq qiladi, 
qulupnay pushtalarini chopadi, tert qoradi. Ikki hafta 
ichida ko‘p narsalarni bilib oldim. Bu xonadonda hech 
nima bekor ketmas ekan». Ushbu parcha kimning 
qaysi asaridan olingan? 
A) Odil Yoqubov «Muzqaymoq» 
B) Said Ahmad «Ufq» 
C) O’tkir Hoshimov «Ikki eshik orasi»
D) Xudoyberdi To‘xtaboyev «Sariq devni minib» 
34. ... baxt qushining qo‘shig‘idan ko‘nglimning tub- 
tubigacha to'lqinlanib ketdim. Shundan buyon men har 
yili bahor bilan moviy qushimni - baxt qushimni 
kutadigan bo'ldim. Ushbu parcha kimning tarjimayi 
holidan keltirilgan?
A) Ernest Seton-Tompson 
B) Hans Kristian 
Andersen 
C) Mirtemir
D) Ozod Sharafiddinov
35. A. Oripovning «Bahor» she’rida oh tortib tizilgan 
turnalar nimaga o‘xshatilgan? 
A) kamzuldagi billur tugmaga 
B) gumbaz qo‘ynini yoritgan nurga 
C) oyday yarimta ko'ngilga 

---

48 
D) shoirning dilrabo baytlariga 
36. Tushlarida akasi jasadini topib, otasining yonida 
qabr qazigan lirik qahramonni yaratgan ijodkorni 
belgilang.
A) Usmon Azim 
B) Zulfiya 
C) Shuhrat 
D) Oydin Hojiyeva