1 Rustamjon O‘rinov

15-variant 
1. Qaysi so'zlarda nuqtalar o'rniga bo‘g‘iz undoshi 
qo'yilishi kerak?
1. ...ullas, 
2. osh...ona, 3) ...indiston, 4. e...timol, 
5...abar, 6. podsho..., 7. ...ushyorlik, 8. …arakat 
A) 1, 3, 4
B) 3, 4, 6, 7, 8
C) 2, 4, 6, 8 D) 1, 2, 5, 7
2. Kimniki qo'lidan yaxshilik kelmasa, u yomonlik 
qilishdan saqlansin. 
Berilgan ergash gapli qo'shma gap turini aniqlang. 
A) To'ldiruvchi ergash gapli qo‘shma gap 
B) Aniqlovchi ergash gapli qo'shma gap 
C) Ega ergash gapli qo'shma gap 
D) Hol ergash gapli. qo'shma gap 
3. Qaysi uslubda so'zlar ko'chma ma’noda qo'llanadi? 
A) rasmiy, ilmiy 
B) rasmiy, publitsistik 
C) publitsistik, ilmiy D) badiiy, so'zlashuv 
4. Quyidagi birliklarning qaysi birini nutqda tayyor 
holda ishlatish mumkin? 
A) qo’lbola
B) quldorlikning tugallanishi 
C) qonunga zid kelmoq 
D) aytib o'tmoq 
5. Qanday ravishlar yasama ravish hisoblanadi? 
1) Yasovchi qo'shimcha qo'shish orqali hosil qilingan 
ravishlar; 2) Asos qismini juftlash orqali 
hosil qilingan ravishlar; 3) Asos qismini takror qo'llash 
yo‘li bilan hosil qilingan ravishlar. 
A) 1, 2 B) 2, 3 
С) 1, 2, 3
D) 1, 3
6. Teng bog'lanish qismlarini bog'lovchi vositalarini 
toping. 
1) biriktiruv bog'lovchilari; 2) zidlov bog'lovchi; 3) 
bog'lovchi vazifasidagi inkor yuklamasi; 4) bog‘lovchi 
vazifasidagi kuchaytiruv va ta’kid yuklamasi; 5) sabab 
bog'lovchilari; 6) ayiruv 
bog'lovchilari.
A) 1, 2, 3, 4, 6
B) 1, 2, 6 
C) 1, 2, 3, 4, 5, 6 
D) 1, 2, 3, 4 
7. Tovushga taqlidni bildiruvchi so‘z qaysi gap 
tarkibida qo'llanilgan? 
A) Yalt-yult etib chaqmoq chaqdi. 
B) Bir tomonda gulxan chars- churs yonadi. 
C) Osmonda yulduzlar g‘uj-g‘uj.
D) Bay-bay, zap choy bo‘libdi-da!
8. Balki(1), uning nafsi qonib,
Shu bilan(2) daf bo'lgaydir.
Bir parcha yer ketsa, mulking
Kamayib qolmagaydir...
She’riy parchadagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zlar haqidagi 
to‘g‘ri hukmni toping. 
A) 1 - sof modal so‘z, 2-vazifadosh ko'makchi
B) 1 - sof modal so‘z, 2 - sof ko‘makchi
C) 1 - vazifadosh modal so‘z, 2 - sof ko‘makchi
D) 1 - vazifadosh modal so‘z, 2 - vazifadosh 
ko‘makchi
9. Qo'qqisdan o'rmon kaptarlari g‘uv-g‘uvlab qolishdi.

---

41 
Berilgan gapdagi taqlid so'zning sintaktik vazifasini 
aniqlang.
A) sifatlovchi aniqlovchi 
B) taqlid so‘z ishtirok etmagan 
C) hol
D) kesimning tarkibiy qismi
10. 1) Jangchi shodligidan bir oyog‘ida qolgan etigini 
yechib tashlashni unutib, oqsoqlagancha anhor 
ko‘prigidan o‘tmoqchi bo‘ldi; 2) 0‘tloqda g'umay 
yulayotgan Dilbarning qo‘li qiyilib qonayotganini 
ko'rgan Zumrad sharaqlab kulib yubordi; 3) Siz, 
yaxshilarim, bu qisqa o‘ylashingiz bilan o‘z 
oyog'ingizga o‘zingiz bolta urib, yana qipchoqlarga 
qaram bo‘lasiz! 4) Bu tor, tarang kiyimda uning 
kelishgan qomati yanada bo‘rtib turardi.
Berilgan gaplar tarkibidagi so‘z yasovchi 
qo'shimchalar miqdorini toping.
A) 7 
B) 8 C) 9 
D) 10
11. Chiqish kelishigidagi ismlar bilan birga qo'llana 
oladigan ko‘makchilar berilgan qatorni toping.
A) tashqari, bo‘lak, barcha, o‘zga, beri, buyon 
B) bo‘lak, o‘zga, boshqa, bilan, beri 
C) beri, buyon, bari, nari, boshlab, ilgari 
D) so‘ng, oldin, avval, keyin, boshqa, tashqari
12. Yetakchi morfemasi shakldoshlik xususiyatiga ega 
bo'lgan majhul nisbatdagi yasama fe’llar qatorini 
belgilang.
A) tuzlanmoq, eslatilmoq 
B) to'yintirilmoq, to‘planmoq 
C) yaratilmoq, achchiqlanmoq 
D) o'tkazilmoq, yozdirilmoq 
13. Qaysi qatorda publitsistik uslub namunasi 
berilgan?
A) Milliy mafkura millatning tub manfaatlarini nazariy 
asoslab berishga va himoya qilishga da’vat etilgandir, 
uning bosh vazifasi ham shudir. 
B) Dalalarning keng quchoqlaridan uchib kelgan 
mayin shabadalar qizning og'zidan chiqqan har bir 
so‘zni o‘z qanotlariga joylab olis- olislarga olib 
ketardi.
C) To‘ldiruvchi har doim fe’l-kesimga bog‘lanib 
keladi.
D) Ushbu ma’lumotnomani ko‘rsatuvchi Hakimov 
Munisjon, haqiqatan ham, 0‘zbekiston Respublikasi 
Fanlar akademiyasida ishlaydi.
14. Ayol - mo‘tabar zot, ayol uchun g'azallar bitilgan, 
dostonlar kuylangan, qasrlar, bog‘-rog‘lar barpo 
etilgan.
Ushbu gapda shakl yasovchi qo‘shimchalar tarkibida 
nechta o'rinda jarangli, shovqinli va portlovchilik 
xususiyatiga ega bo‘lgan undoshlar qatnashgan?
A) 2 ta B) 3 ta 
C) 4 ta
D) 1 ta
15. Quyidagi maqolni davom ettiring: Ovqatni tuzi 
mazali qiladi, odamni – ...
A) o‘zi B) so‘zi 
C) yuzi 
D) ko‘zi
16. Qaysi qatorda otlashgan taqlid so‘z mavjud?
A) Yuragi gup-gup urib ketdi.
B) Tokchaga in qurgan musichaning g‘uv-g‘uvi 
eshitildi. 
C) Shivir-shivir gaplar to‘xtamadi. 
D) Olomon g‘uv-g‘uv qaynaydi.
17. «xususiyat sifati+nutq fe’lbqolipidagi birikma ...
A) qattiq qichqirmoq
B) egri kesmoq 
C) jo‘rttaga eslamoq
D) kuchli fikrlamoq
18. Tillarni qiyoslab tekshirishda ularning qaysi 
xususiyatlari bir-biriga qiyoslanadi? 
A) morfologik xususiyatlari 
B) sanalganlarning barchasi 
C) fonetik xususiyatlari 
D) leksik xususiyatlari
19. She’r eshitmaydir birov, davron qulog‘i kar anga,
Bir hovuch oltin, kumushning xushjarang ovozi bo’l.
Ushbu bayt kesimlari haqida berilgan to‘g‘ri hukmni 
toping.
A) baytda sodda va murakkab kesimlar ishtirok etgan 
B) baytda bitta fe’l kesim, bitta ot kesim mavjud 
C) kesimlar barcha gap bo‘laklarini bevosita 
tobelantirgan 
D) bayt kesimlari o‘tgan zamon ma’nosini ifodalagan 
20. «Uning qora zulfi par yostiqning turli tomoniga 
tartibsiz sur’atda to‘zg‘ab, quyuq jingalak kiprik 
ostidagi tim qora ko‘zlari bir nuqtaga tikilganda 
nimadir bir narsani ko‘rgan kabi ... qop-qora kamon, 
o‘tib ketgan nafis, qiyiq qoshlari chimirilganda, 
nimadir bir narsadan cho‘chigan kabi ... to'lgan oydek 
g‘uborsiz oq qo‘llari biroz qizillikka aylanganda, 
kimdandir uyalgan kabi ... shu vaqt ko'rpani qayirib 
ushlagan oq qo‘llari bilan latif burnining o‘ng 
tomonida, tabiatning nihoyatda usta qo‘li bilan 
qo‘ndirilgan qora xolini qashidi va boshini yostiqdan 
olib o‘tirdi ...» 
Ushbu parchadagi sifatlarning necha o'rinda 
qo‘llanganini toping. 
A) 10 
B) 12
C) 14 D) 16
21. Ilgari ustalar pichoqqa sop izlab atay sayg‘oq oviga 
chiqisharkan. 
Ushbu gapda ravishning ma’no jihatidan qaysi turi 
ishtirok etgan? 
A) payt, holat va maqsad ravishlari 
B) payt va maqsad ravishlari 
C) payt, holat, o‘rin va maqsad ravishlari 
D) payt, o‘rin va maqsad ravishlari 
22. Qalam so‘zi daftar, kitob so‘zlari singari nima? 
so‘rog‘iga javob bo‘lib, predmetlik, bosh kelishiklik, 
birlik ma’nolariga ham ega. Bu ma’no qanday 
nomlanadi? 
A) leksik ma’no 
B) leksik va grammatik ma’no 

---

42 
C) uslubiy ma’no 
D) grammatik ma’no 
23. Abdulla Avloniy o‘z ishini maktab ochishdan 
boshladi. Gazeta chiqardi, darsliklar yozdi. Kitoblar 
bostirdi. Teatr ishlarini yo‘lga qo‘ydi. O’zi pyesalar 
yozdi. Havaskorlarni yig‘ib, tomoshalar ko‘rsatdi. 
Berilgan gaplarda necha o‘rinda orttirma nisbatdagi 
fe’l qo‘llangan? 
A) 1 ta B) 2 ta 
C) 3 ta
D) 4 ta 
24. Ergashgan qo‘shma gaplarda ergash gap boshida 
keladigan bog‘lovchini toping. 
A) -ki B) deb 
C) agar 
D) 
shuning uchun
25. Bisotidagi narsalarni pullab bir dollar jamg‘argan 
va doktor Rossning «Kanada qushlari» kitobini sotib 
olgan bo‘lajak yozuvchi nomini toping. 
A) Haynrix Hayne 
B) Nodar Dumbadze 
C) Ernest Seton-Tompson 
D) Musa Jalil 
26. Fuzuliyning: «Shifoyi vasl qadrin hajr ila bemor 
o‘landan so‘r,
Ziloli zavq shavqin tashnayi diydor o'landan so‘r» ... 
misralarida qanday she’riy san’atdan foydalanilgan?
A) Tajnis 
B) Tazod 
C) Talmeh 
D) Irsoli masal
27. Bitiklarning qaysi birida «uy, dunyogagina 
qaraydigan, ko‘ziga faqat mol-mulk ko'rinadigan 
beklar, sizlar gumrohsizlar», - deya yozib qo‘yilgan?
A) Bilga xoqon bitiktoshida 
B) To'nyuquq bitiktoshida 
C) Eltarish xoqon bitigida 
D) Kul Tigin bitiktoshi 
28. Qaysi asarlarda zindonband etilgan oshiqlarini 
qutqarib olgan tadbirli va mard ma’shuqalar obrazi 
uchraydi?
1) «Suhayl va Guldursun»; 2) «Farhod va Shirin»; 3) 
«Layli va Majnun»; 4) «Mehr va Suhayl».
A) 1, 2, 4
В) 2, 3
С) 2, 3, 4
D) 1, 4
29. 1910-yili bug‘doy o‘rog‘ida tug‘ilibman. Otam – 
dehqon va chorvador, ona tomondan bobom mulla, 
maktabdor.
Ushbu parcha qaysi ijodkorning tarjimayi holidan 
keltirilgan? 
A) A. Avloniy
B) Behbudiy 
C) Mirtemir
D) M. Shayxzoda 
30. Jamoling vasfini qildim chamanda,
Qizordi gul uyatdin anjumanda.
Atoyi qalamiga mansub ushbu baytdagi qofiyalar 
qofiyaning qaysi turiga kiradi va undagi raviy qaysi 
tovushdan iborat? 
A) mutlaq qofiya, d tovushi 
B) mutlaq qofiva, n tovushi 
C) muqayyad qofiya, n tovushi 
D) muqayyad qofiya, d tovushi 
31. To‘ng‘ich o‘g‘lining bevaqt vafoti, akasi 
Farhodbiyning Buxoro hukmdori Abulfayzxon qo'lida 
katta amaldorlardan biri bo'lishiga qaramay qatl 
etilishidan kuchli ruhiy iztirobga tushgan shoir kim?
A) Komil 
B) Ogahiy 
C) Huvaydo
D) So‘fi Olloyor
32. «Avlodlar dovoni» romanida tasvirlangan Aqiqa 
begim, Веkа begim, Chand bibilar Humoyun Mirzoga 
qanday aloqasi bor?
A) Aqiqa begim - singlisi, Веkа, begim - xotini, Chand 
bibi - onasi
B) Aqiqa begim va Веkа begim - xotinlari, Chand bibi 
- onasi 
C) Aqiqa begim - qizi, Веkа begim - xotini, Chand 
bibi - onasi 
D) Aqiqa begim - qizi, Веkа begim va Chand bibi - 
xotinlari 
33. Ezgulikning dushmani sifatida bo‘y ko‘rsatadigan 
Momogul maston obrazi qaysi asarda uchraydi?
A) «Kuntug‘mish» dostonida 
B) «Rustamxon» dostonida 
C) «Alpomish» dostonida 
D) «Malikayi ayyor» dostonida 
34. Bir dev bor ichimda, asti pinhon bo‘lmas,
Boshini egmak oning oson bo'lmas.
Ushbu misralar muallifi?
A) J.Rumiy 
B) N. Kubro 
C) Yassaviy D) A.Navoiy
35. Qaysi roman asosida 1916-yil Toshkentda bo'lib 
o‘tgan qo‘zg‘olon yotadi? 
A) Abdulla Qodiriy, «O’tkan kunlar» 
B) Cho‘lpon, «Kecha va kunduz» 
C) Abdulla Qahhor, «Sarob» 
D) Oybek, «Qutlug‘ qon» 
36. Yerdagi ayolga oshiq bo‘lgani uchun xudo 
g‘azabiga uchragan kim? 
A) Sulaymon
B) Xorut 
C) Zikriyo 
D) Yusuf

---