1 Rustamjon O‘rinov

30 
11-variant 
1. Ayol - go'zallik, nafosat va muhabbat timsoli, ayol 
bilan bog'liq bu tuyg'ular Sharqda asrlardan beri 
qadrlanib kelingan.
Ushbu gapda nechta ot so‘z turkumiga oid birlik 
qatnashgan? 
A) 7 ta
B) 6 ta
C) 9 ta
D) 8 ta
2. Qaysi gaplarda egalik qo‘shimchasini qabul qilgan 
so‘z ega vazifasida qo'llangan? 
1) Kechasi ishlaydi, kunduzi uxlaydi; 2) Kunduz 
kunlari aniq ko‘rinadi; 3) Kecha dam olishimiz 
maroqli bo‘ldi; 4) Tuni bilan mijja qoqmadi; 5) Bu 
yerlarning yozi juda so‘lim. 
A) 1, 2, 3 
B) 1, 4, 5 
C) 1, 2, 3, 5 D) 3, 5 
3. Qanday so‘zlar vazifadosh bog‘lovchilar bo‘lishi 
mumkin? 
1) ko‘makchilar; 2) yuklamalar; 3) modal so‘zlar; 4) 
taqlid so‘zlar; 5) bog'lovchilar.
A) 1, 2, 3, 4, 5 
B) 1, 2, 3 
C) 1, 2
D) 1, 2, 3, 4 
4. Bo‘lishsizlik shakli orqali tasdiq ma’nosini 
ifodalagan ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi 
qatnashgan gapni aniqlang.
A) Tejamlilik pulni faqat yaxshilik keltiradigan 
ishlarga sarflash, ya’ni hech narsani isrof 
qilmaslikdir.
B) Adolat hech kimga zarar keltirmaslik, adolatsizlik 
qilmaslik va zimmadagi ezgu ishlarni bajarmay 
qo‘ymaslikdir. 
C) Oyqizning yuzlari qizarib ketdi, uyalganidan 
boshini quyi solib, indamay qoldi. 
D) Me’yor hech narsada haddan oshmaslik, 
adolatsizlik tufayli tug'iladigan alam tuyg‘usini 
imkoni boricha tiyishdir.
5. Nutqning ta’sirchanligini oshirishga xizmat 
qiluvchi birliklarni toping. 
A) so‘z birikmasi, gap 
B) sanalgan barcha birliklar 
C) ibora, tasviriy ifoda 
D) ma’nodosh so‘z, ko‘p ma’noli so‘z 
6. Esli-hushli do‘stlaringiz bo‘lsa, ularni biznikiga 
olib kelarsiz. Tobe bog‘lanishlar soni ...
A) 4 ta
B) 5 ta
C) 6 ta
D) 7 ta 
7. Qaysi qatorda «bo‘l» fe’li ot-kesim tarkibida 
bog'lama vazifasida kelmagan? 
A) Samimiy aytilgan so‘z sodda bo'ladi. 
B) Dilning hukmronligi tildan ustun bo‘ladi. 
C) Har bahorda shu bo‘lar takror, Har bahor ham 
shunday o‘tadi. 
D) Yaxshi odamning boqishlari go‘zal bo‘ladi.
8. Qaysi gaplarda sifatlar bir xil sintaktik vazifa 
bajargan? 
1) Tiniq, ko‘m-ko‘k osmonda onda-sonda yengil 
bulutlar asta kezadi; 2) Tuproq qatlami qalin, sersuv 
yerlarda o‘sgan archalar yo‘g‘on va bo‘ydor bo‘ladi; 
3) Shamollar mayin, yoqimli esadi; 4) Uning 
chaqnoq ko‘zlari, siyrak qoshi, o‘ychan turishi katta 
bardoshini, sadoqatini, aqlini aks ettirib turardi.
A) 1, 2, 4 
B) 1, 2, 3, 4 
C) 1, 3
D) 1, 3, 4 
9. Ushbu kechada Vatan himoyasi uchun jon fido 
etgan o‘g‘lonlarimizning onalari mardonalik bifan 
ko‘ksini qalqon qilgan farzandlari haqida faxrlanib 
gapirdi. Ushbu gapda ishtirok etgan yordamchi 
so'zlar haqida berilgan qaysi ma’lumot to‘g‘ri emas? 
A) ravish holini shakllantirgan ko'makchi ishtirok 
etgan 
B) ko‘makchilar kesimga bilvosita va bevosita 
tobelangan gap bo'laklarini shakllantirgan 
C) mustaqil to‘ldiruvchini shakllantirgan ko'makchi 
ishtirok etgan 
D) sof va vazifadosh ko'makchilar qatnashgan 
10. Boshimizga keladurgan qattiq kulfatlarning ko‘pi 
yumshoq tilimizdan keladur. (Abdulla Avloniy) 
Berilgan gap egasi qaysi turkumga mansub? 
A) ravish 
B) sifat 
C) harakat nomi 
D) ot
11. Tarmoq lug'atlarga kiruvchi lug‘atlarni aniqlang.
A) qomusiy lug‘atlar, lingvistik lug'atlar 
B) kasb-hunarga doir lug'atlar, atamalar lug'ati 
C) Navoiy asarlari lug‘ati, imlo lug‘ati 
D) lug'atlarning bunday turi mavjud emas.
12. 1) ilmiy uslub; 2) publitsistik uslub; 3) badiiy 
uslub.
Ushbu uslublardan qaysilari ijodiy-tavsifiy matnning 
ko‘rinishi sanaladi? 
A) 1, 2, 3
B) 2, 3 
С) 1, 2 
D) faqat 3 
13. Faqat payt ravishi berilgan qatorni aniqlang. 
A) endi, sekin, ancha 
B) hozircha, zo‘rg‘a, ko‘p 
C) so‘ngra, piyoda, majburan 
D) doimo, dastlab, hanuz
14. Birlik shaklida kelib, ko'plik ma’nosini 
ifodalagan so‘z gapda to'ldiruvchi vazifasida kelgan 
qatorni aniqlang.
A) G'ulomjon o'zini endi ancha tutib olib, o‘t bilan, 
harorat bilan gapirdi. 
B) Uyga borishni istamadi, lekin gapga borishga hali 
vaqt erta edi. 
C) Qumdan qo‘rg‘on bo'lmas. 
D) Bog‘ning har burchagida o‘zga bir latofat; 
ariqlarda suv kumushlanadi, maysalardpn uqa tutgan 
hovuz jimir-jimir mavjlanadi.
15. Qaysi qatordagi ravish otlashgan? 
A) Ko‘kka boqma, ko‘pga boq. 
B) O’rtancha botir qo'rqmadi, jim turdi. 
C) Uzoqdan, kun botish tomondan g‘ira-shira uchqun 

---

31 
ko'rinib qoldi. 
D) Erta-indin rejani to'ldirgani haqidagi xushxabarni 
topshirmoqchi. 
16. Qaysi qatordagi so'zlar to‘g‘ri yozilgan? 
A) “G‘afur G‘ulom” nomidagi nashriyot, 
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 
B) Xalq ta’limi vazirligi, Respublika Oliy Kengashi 
C) Toshkent viloyati hokimligi, Guliston Davlat 
Universiteti 
D) Quvasoy sement zavodi, Temuriylar tarixi Davlat 
muzeyi 
17. Berilgan gaplarda «dam» so‘zi qanday so‘zlarga 
ma’nodosh bo‘la olishini mos ravishda aniqlang.
1) Bir dam o‘zini yo‘qotib, gangirab qoldi; 2) Ot 
pishqirgan damiga erir tog'dagi qorlar; 3) Ibrohimov 
oyog'ini yozgani o‘rnidan turdi va ayvonning damiga 
borib...uzoqdagi kaptarrang tog‘larga qaradi; 4) 
Xanjarini qinidan sug'urib oldi-da, damini oydinga 
solib boqdi. 
A) lahza, nafas, chet, tig’ 
B) lahza, tig‘, chet, nafas 
C) lahza, nafas, tig‘, chet 
D) lahza, chet, nafas, tig’
18. Hatto otlar ham go‘yo maroqli kuyni buzishdan 
qo‘rqqandek yurishni sekinlashtirgandi. Kesimga 
bevosita tobelangan bo'laklarning gapdagi vazifasini 
aniqlang. 
A) ega, to‘ldiruvchi, hol 
B) ega, to‘ldiruvchi 
C) to'ldiruvchi 
D) to‘ldiruvchi, hol
19. Yo’lning ikki betidagi qoramtir, oq, qizil 
daraxtning barglari bahorgi quyosh nurida chiroyli 
tovlanardi. Berilgan gapdagi sifatlarning barchasi 
uchun umumiy bo‘lmagan javoblarni aniqlang. 
1) asliy sifat; 2) nisbiy sifat; 3) tub sifat; 4) yasama 
sifat; 5) aniqlovchi vazifasida; 6) hol vazifasida.
A) 1, 2, 3, 4, 5, 6 
B) 1, 2, 3, 4, 5 
C) 1, 2, 3, 4
D) 2, 3, 4, 5, 6 
20. Egasiz gaplarning turi to‘g‘ri sanalgan qatorni 
toping.
A) shaxsi noma’lum, shaxsi ma’lum, atov gap 
B) shaxsi ma’lum, shaxsi umumlashgan, atov gap 
C) shaxsi noma’lum, atov gap, so‘z-gap 
D) shaxsi umumlashgan, shaxsi noma’lum, so‘z-gap 
21. Yomon birla suhbatdosh bo'lishdan qaytsin har 
kishi, Hech tirilmaydi o‘tganlar, har qancha to'ksang 
ko‘z yoshi. Ushbu gapda qo'llangan egalarni 
aniqlang. 
A) har kishi, o'tganlar, ko‘z yoshi. 
B) har kishi va o'tganlar. 
C) ko‘z yoshi va o'tganlar. 
D) ushbu gap egasiz gap, ya’ni ega qo'llanmagan. 
22. Xayrli ishni niyat qilganingda uning mevasiga 
shoshilma, toki hoy-u havasning shaytoni seni 
yengmasin.
Ushbu gapdagi so‘z birikmalari sonini aniqlang.
A) 7 ta
B) 6 ta
C) 8 ta
D) 5 ta
23. Eski turkiy til davriga oid so'zlar berilgan qatorni 
belgilang.
1) ko'kramoq; 2) al; 3) o'kush; 4) yag‘i; 5) elig; 6) 
art; 7) bo‘gu; 8) ko‘ni; 9) erik; 10) pesha; 11) 
sandug‘ach; 12) ev. 
A) 1, 3, 4, 5, 9, 10 
B) 3, 4, 7, 8, 11, 12 
C) 1, 2, 5, 7, 8, 11 
D) l, 2, 5, 8, 9, 11 
24. Qaysi gapda ajratib ko‘rsatilgan so‘zning ma’nosi 
metafora usulida ko‘chgan? 
A) Bu o‘yinda «Bunyodkor» g'alaba qozondi. 
B) Och nazarim tushar suratga...
Surat, surat! Nega sen tilsiz?..
C) Temur tig‘i yetmagan joyni
Qalam bilan oldi Alisher.
D) Oyog’ini yechib ichkariga kirdi.
25. «Yomonga qo‘shilma, bo'lursan yomon,
Qarosin yuqtirar doimo qozon» ushbu misralar 
muallifi kim? 
A) Firdavsiy
B) Sa’diy Sheroziy 
C) Pahlavon Mahmud 
D) Ahmad 
Yugnakiy
26. «Inson o‘lmas o‘ldirmasa g‘am,
Makon qilmas qaro turbatni.
Ko‘rsa agar tirigida ham
O’lganida topgan hurmatni ...»
Yuqoridagi misralar qaysi shoir qalamiga mansub? 
A) Omon Matjon 
B) Erkin Vohidov 
C) Muhammad Yusuf 
D) Xurshid 
Davron
27. «Xalq ertak va afsonalari asosida 
yaratilavermaydi. Bu voqealarni shoirning o‘zi 
o‘ylab topishi, ya’ni hali xalq og‘zaki ijodi yoki 
yozma adabiyotda ma’lum bo‘lmagan mutlaqo yangi 
asar yaratishi ham mumkin. Bu janr ba’zan she’riy 
ertaklar deb ham ataladi». 
Ushbu xususiyat qaysi janrga tegishli? 
A) ertak 
B) doston 
C) ertak-doston 
D) afsona
28. Qaysi asarda podshohning shafqatsiz ishlari 
shoirning nafis tuyg‘ulariga zid kelishi haqida fikrlar 
bildirilgan? 
A) «Sa’bayi sayyor» B) «Avlodlar dovoni» 
C) «Yulduzli tunlar» D) «Ulug'bek xazinasi» 
29. Adabiy janrlardan qaysi birining o'ziga xos 
xususiyatlaridan biri his-hayajonning balandligi va 
ritorik qaytariqlarning ko’pligi bilan asoslanadi?
A) oq she’r
B) she’riy roman 
C) mansura 
D) sarbast 
30. XIV asr o'zbek adabiyotida qit’a va fardning 
dastlabki namunalari kimning ijodida uchraydi?

---

32 
A) Ogahiy 
B) Xorazmiy 
C) Lutfiy 
D) Bobur 
31. “La’natlar bu yurtga, yolg'on vatanga,
Unda baxt ko‘radi tubanlik, xo‘rlik”. 
Ushbu misralar Haynrix Haynening qaysi asaridan 
olingan? 
A) «Germaniya. Qish ertagi» dostoni 
B) «Siliziya to'quvchilari» she’ri 
C) «Qullar kemasi» balladasi 
D) «Onam fon Heldern B. Haynega» she’ri
32. Usmon Nosirning «Nil va Rim» she’rida tilga 
olingan Ro, Azirisa, Tifon qanday nomlar? 
A) qadimgi Rim adabiyoti qahramonlarining nomi 
B) qadimgi yunon lashkarboshilarining nomi 
C) qadimgi misrliklar tushunchasidagi xudolar nomi 
D) quldorlik davri Misr hukmdorlarining nomi 
33. Qaysi ijodkor ishqni bir vodiyga o‘xshatadi va bu 
vodiyni oyoqda yurib emas, balki qalb bilan, 
qalbdagi yonish bilan o‘zlikni yo‘qotib o‘tish 
mumkinligini aytadi?
A) Munis
B) Ogahiy 
C) Mashrab
D) Navoiy
34. … – sichqon yilida tug‘ildi, ... - qo‘y yilida vavot 
etdi, ... - qo‘y yilida vafot etdi, ... - ilon yilida taxtga 
o'tirdi. Asarlarda keltirilgan ushbu ma’lumotlar 
kimlarga tegishli? Tushirib qoldirilgan ismlarni 
toping. 
A) Barchinoy, Kul Tigin, Asfandiyor, Abulg'ozi 
Bahodirxon
B) Edigey, Sobitjon, To'nyuquq, Amir Temur 
C) Barchinoy, Eltarish xoqon, Bilga xoqon, 
Shayboniyxon 
D) Ulug‘bek, Qusam ibn Abbos, Kul Tigin, Ulug'bek 
35. « ... Farhod shahzodalikdin ishq gadosi bo'lishni 
afzal bilib, o‘z ma’shuqasining orzusini ro‘yobga 
chiqarmoq uchun sangi xoroni kesib, daryo to‘sib, 
sahroni obod etish uchun mehnat va mashaqqatg‘a 
giriftor bo‘ldi ...» Ushbu parcha qaysi asardan 
olingan? 
A) Z.M. Bobur, «Boburnoma» 
B) Alisher Navoiy, «Farhod va Shirin» 
C) Anbar Otin, «Risolayi falsafayi siyohon» 
D) Gulxaniy, «Zarbulmasal» 
36. Qaysi asarda Paganini, Stradivari singari mashhur 
san’atkorlarning nomlari yonma-yon keltiriladi?
A) Jumaniyoz Jabborov, «Kitob javonim» 
B) Nodar Dumbadze, «Hellados» 
C) Usmon Nosir, «Monolog» 
D) Sergey Yesenin, «Singlimga xat»