1-sentabr — mustaqillik kuni kirish 1-dars

 
Bilib oling 
Undalmalar gap boshi va oxirida kelsa, bir tomondan, gap o‘rtasida kelsa, 
ikki tomonidan vergul bilan ajratiladi.
 
82.2-mashq. 
Berilgan gaplardagi undalmalarni ajratib, mustaqil gaplarga 
aylantiring. Tinish belgilariga e’tibor qarating.
1. - Aziz nabiralar, siz bilmaysiz, oh, Men o‘sha cho‘qqida quchganman zafar. 
2. Insondan o‘zgani demasman, do‘stim. 3. Bizlarni bir yo‘qlab kelibsan, Vafo 
qilurmisan, bahorim?! (A.Oripov) 4. Amirzodam, har bir daqiqa g‘animat. Xos nav-
karlaringiz otlangan. Hammasi farmoyishingizga muntazir. 5. Hazratim, taxtingiz 
pastki oshiyonda. 6. “Siz menga farzanddek yaqin bo‘lmoqchimisiz, Mirzo?” − 
so‘radi Shayboniyxon muloyim tovush bilan. (P.Qodirov)
82.3-mashq. 
Berilgan gaplarni birlashtirib, undalmali gaplarga aylantiring.
 
1. Bahor! Sendan xushnud jami kor ahli,
Xususan, shod erur xoksor ahli. (A.Oripov)
2. Xon hazratlari! Men o‘zimni Sizga qurbon qildim. Farzandimni, xon-u 
monim − hammasini marhamatingizga ishonib topshirdim! (P.Qodirov) 3. Yo haq!. 
- deb yo‘l olsa manzilga karvon, Yo‘l boshlagan cho‘ng noridan ayrilmas. 
(A.Oripov) 4. Xaloyiq! Navro‘z musulmon-u hinduga, barcha ellar-u dinlarga 
barobar bayramdur! (P.Qodirov) 5. Hazratim! Xotiringizga malol yetgan bo‘lsa uzr! 
Men faqat qavmlarimning kayfiyatidan sizni ogoh qildim, xolos! (P.Qodirov) 6.
Hazrati oliylari, o‘q-dori solingan qutilarimiz kemada qolgan. Bu muhtasham 
ko‘shkka o‘q-dori ko‘tarib kirishdan tortindik. Agar siz xohish bildirsangiz, 
istalgancha o‘q-dori keltirib berishga tayyormiz! (P.Qodirov) 7. Odamlar! Eng 
avvalo, ezgu axloqqa ega bo‘lishga harakat qiling, zero axloq qonunning 
asosidir.(Pifagor)
82.4-mashq. 
Berilgan gaplardagi undov so‘zlar bilan undalma orasida tinish 
belgisi qo‘yilgan-qo‘yilmaganligiga e’tibor qarating. 
1. Ey farzand, agar sen har qancha notiq bo`lsang ham, o`zingni bilganlardan 
pastroq tutgil, toki so`z bilimdonligi vaqtida bekor bo`lib qolmagaysan. 2. Ey 
farzand, o`zingni mol jam qilishdan g`ofil tutma, ammo halollik bilan mol 
to`plashga harakat qil. (“Qobusnoma”) 3. Yiroq-yiroq tushsa insondan inson, Bu 
holning sharhiga ne deysan, ey jon! 4.Endi bandalarga o‘zing qil shafqat, Ey oliy 
joziba – Sirli Muhabbat! 5. Ka’ba qopqasida turgan, ey posbon, Avval onalarning 
ochgin yo‘llarin. 6. Faqat ayriliqdan asragin, yo Rab, Do‘st-u yoronlardan qilmagin 
judo. 7. Kimdir payg‘ambardan so‘radi kelib: – Ayo Rasululloh, aylagil javob. 
(A.Oripov) 

---