1-sentabr — mustaqillik kuni kirish 1-dars

13.2-mashq.
 Quyidagi insho mavzulariga mos keluvchi epigraflar toping. 
1.Alisher Navoiyning “Topmadim” g‘azali tahlili. 
2.Muhammad Yusuf she’rlarida samimiylik va haqqoniylikning tarannum 
etilishi. 
3.Abdulla Qodiriy — tarixiy romanlar ustasi. 
4.“O‘tkan kunlar” romanidagi Zaynab timsoliga tavsif. 
13.3-mashq.
“O‘zbekistonimning ertasi”, “Yangi asr orzulari”, “O‘tkir 
Hoshimov asarlarini sevib o‘qiyman”, “Men sevgan adabiy qahramon” 
mavzularidan biriga epigraf tanlang. 
13.4-mashq
. Quyidagi so‘zlarning ma’nosini lug‘atdan topib, lug‘at 
daftaringizga ko‘chiring va eslab qoling: epigraf, muxtasar, to‘tiyo, emgak, timsol, 
samimiy, haqqoniy. 
Savol va topshiriqlar 
1.Epigraf nima? Inshoga epigraf qanday tanlanadi? 
2.Barcha insholarda epigraf bo‘lishi shartmi? 
3.Epigraf inshoning qaysi qismida joylashadi, unda qanday tinish belgilari 
qo‘yiladi? 

---

Uyga vazifa 
13.5-mashq.
 “
Mehnat”, “Vatan”, “Ona” mavzularidagi insholar uchun 
epigraf bo`la oladigan xalq maqollari, hadislardan 5 tadan namuna topib keling.
 
14-dars 
INSHO REJASI 
 
14.1-mashq.
 Matnni o‘qing va mazmunini og‘zaki bayon qiling. 
Tartib – taraqqiyot va rivojlanish asosi. Kunning tunga, tunning kunga 
aylanishi, oy va fasllarning, yil va asrlarning almashinuvi tartibning yorqin 
namunasidir.
Tartib bor joyda muvaffaqiyat bo‘ladi. Tartibli bajarilgan har qanday ish yaxshi 
natijalarni beradi. Insonning tartibli faoliyati – rejali ish yuritish. Tartibli inson har 
bir ishini – mehnatdan tortib sarf-xarajatgacha reja asosida amalga oshiradi. 
Shuning uchun xalqimiz reja va rejalashtirishning hayotimizdagi ahamiyatini 
“Rejasiz ish – qolipsiz g‘isht” degan maqol bilan bejiz ifodalamagan. Qolipsiz 
yasalgan g‘isht sifatsiz – qing‘ir-qiyshiq bo‘ladi. 
Insho yozish ham faoliyat, aniqrog‘i, nutqiy faoliyat. U ham reja asosida 
amalga oshiriladi. Inshoni yozishga tayyorgarlik jarayoni ham, inshoning o‘zi ham 
rejasiz amalga oshirilsa, u sifatsiz chiqishi muqarrar. 
Demak, insho yozish uchun tayyorgarlik jarayoni qat’iy reja asosida amalga 
oshiriladi. Inshoning o‘zi ham puxta reja asosida yozilishi lozim. 
Har qanday ijodiy ish kabi insho rejasi ham uch qismdan iborat bo‘ladi: 
1.Kirish. 
2.Asosiy qism. 
3.Xulosa. 
Kirish inshoning boshlang‘ich qismi, unda o‘quvchi mavzu haqidagi umumiy 
fikrlarini bayon qiladi. Asosiy qismda maqsadga o‘tiladi. Bu qism yana ichki kichik 
qismlardan tashkil topadi. Ularning miqdori birdan ortiq bo‘ladi
. 
Xulosa yakunlovchi qism bo‘lib, unda o‘quvchi asosiy qismdan kelib 
chiqadigan o‘z fikri – xulosasini lo‘nda bayon etadi.
Namuna 
Alisher Navoiy – g‘azal mulkining sultoni 
I. K i r i s h. Alisher Navoiy – buyuk mutafakkir va atoqli shoir. 
II. A s o s i y q i s m: 
1. Alisher Navoiyning oshiqona g‘azallari. 
2. Alisher Navoiyning orifona g‘azallari. 
3. Alisher Navoiyning rindona g‘azallari. 
III. X u l o s a. Alisher Navoiy g‘azallari – o‘zbek she’riyatining mezoni. 

---