1-sentabr — mustaqillik kuni kirish 1-dars

parishon bo’ldi. Bir yomonlik ikki bo`ldi. Agarda Ahmadning qabohatiga Mahmud 
afv mukofotini bersa, ikkisi ham shod-u masrur o`lur hamda Janobi Haq afv 
qiluvchilarni suyar. O`zi ham afv, mag`firat qiluvchidir. No`shiravon: “Bir 
gunohkorni afv qilmakdan qanday lazzat olganimni hech kimga aytmayman”, – 
demish.
(Abdulla Avloniy, “Turkiy guliston yoxud axloq”) 
 
34.2-mashq
. Matndan olgan xulosangizni 2-3 jumlada ifodalang. 
34.3-mashq
. 
Quyidagi 
so‘zlardan 
matndagi 
ajratilgan 
so`zlarning 
ma’nodoshlarini aniqlang: yaxshi, maqtamoq, xafa, xushnud, kechirmoq, 
yomonlik, mag‘rur.  
Savol va topshiriqlar. 
1. Afv nima? 
2. Inson o`z ko`ngil xotirjamligi uchun afv afzalmi yoki o`ch olmoqmi? 
3. Gunohkor va kechiruvchining ikkalasi ham qaysi holatda xursand bo`lishi 
mumkin? 
4. No’shiravon afv qilmak haqida nima degan? 
5. 
Yana qanday go`zal fazilatlarni bilasiz?
34.1-topshiriq
. Afv, xulq, afzal, madh qilmoq, uzr, qusur, masrur so‘zlaridan 
tavsiya etiladigan so‘zlar asosida ma’nodoshlik qatori hosil qiling: аxloq, tarbiya, 
odob, adab, xulq, xulq-atvor, yurish-turish, yaxshi, durust, tuzuk, maqtamoq, 
olqishlamoq, ko‘kka ko‘tarmoq, ta’rif-tavsif qilmoq, kechirim, ma’zur, nuqson, 
kamchilik, xato, yetishmovchilik, mast, shodon, xursand. 
 
35-dars 
KESIM. FE’L KESIM VA OT KESIM 
 
35.1-mashq
. Matnni diqqat bilan o‘qib, gaplarning kesimlarini va ularning 
qaysi so‘z turkumlari bilan ifodalanayotganini aniqlang. 
 
HASADGO`YNING MOT BO`LISHI 
Sheroz shohi Shujo’ning Hofizni yomon ko`rib qolishiga ikki narsani sabab 
qilib ko`rsatadilar: birinchisi – uning piri murshidi Imodi Faqihning Hofiz tomonidan 

---

tahqirlanishi, ikkinchisi – o`zi she’r yozib, shuhrat qozonolmagan shohning rashk-u 
hasadi.
Shoh Shujo’ bir kuni Hofizga tashlanib qoladi: 
− Sizning biror-bir g`azalingiz mustahkam asosga ega emas: ishqdan so`z 
ochib, darhol visolga o`tasiz, keyin firoqdan fikr yuritasiz; bir vaqtning o`zida 
tasavvufga murojaat etib, may xususida she’r aytib, so`ng birdan zohidlarga hujum 
qilib qolasiz; oxirida dunyoning bevafoligi xususida xulosa chiqarasiz. Bunday 
rang-baranglik shoirlikda maqbul emas va fasohat qoidalaridan uzoq. Boshdan 
oxir bir mavzuda bo`lib, badiiy sayqal berilgan g`azal ta’bga muvofiq sanaladi. 
− Nachora, − deydi unga javoban shoir, − shuncha kamchiliklarga qaramay, 
mening she’rlarim tildan tilga, dildan dilga ko`chib to`rt tarafga tarqaldi, hatto 
mamlakatma-mamlakat sayr etib yuribdi. Holbuki, boshqalarning she’rlari har 
qancha badiiy san’atga boy, fasohat va balog`atda tengsiz bo`lsa-da, shahar 
darvozasidan tashqariga chiqmayapti.