1 sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov

SUVNI KOAGULYACIYALASH 
Koagulyaciyaning asl ma’nosi suvdagi kolloid moddalarning (gidrozol 
yoki zollar) reagentlar bilan o’zaro bog’lanib ivishi, pag’alar paydo qilishi va 
cho’kishi (gidrogellar yoki gellar). 
Koagulyaciya jarayoni suv tarkibiga birorta kimyoviy reagent-

---

150 
koagulyant quyilishi natijasida sodir bo’ladi. 
Koagulyant suvdagi zarrachalarga qarama-qarshi elektr zaryadiga ega 
bo’ladi va suvda erib, tezda koagulyaciya reakciyasiga kirishadi hamda 
pag’alar hosil qiladi. 
Koagulyant ta’sirida suvdagi kolloid zarrachalar neytrallashadi, ularning 
kinetik muvozanati va diffuz holati buziladi. Natijada ular bir-biri bilan 
qo’shilib (agglomyeraciya) yirik pag’alar hosil qilib cho’ka boshlaydi. 
Koagulyant pag’alarning kolloid va kichik osilma zarrachalarini 
neytrallashi neytralizacion koagulyaciya deyiladi, pag’alarning bir-biri bilan 
qo’shilib zarrachalarni shimishi, yirik pag’alarni tashkil qilishi adgsziya yoki 
flokkulyaciya deyiladi. 
Koagulyant sifatida vodoprovod sistemasida keng qo’llaniladigan 
reagentlar — alyumin sul’fat (alyuminat oksid) A1
2
(SO
4
)z • 18N
2
O 
hisoblanadi. 
Alyumin sul’fat odatda tarkibida alyumin elementini ushlab, loytuproq 
(boksitlar, koalinlar, oq loy) larni sul’fat kislotasi bilan ishlanishi natijasida 
olinadi. Tozalangan mahsulot tarkibida—13,5% alyumin oksid —A1
2
O
3
, 
40,3% alyumin sul’fat A1
2
(SO
4
)z va A1
2
(SO
4
)
3
- 18N
2
O—46,2% bor. 
Koagulyant tarkibida qo’shimcha zararli moddalar bo’lmasligi kerak, 
ayniqsa margimush, ftor, mis va boshqa moddalarning ortiqcha bo’lishiga 
yo’l qo’ymaslik lozim. 
SHuning uchun, koagulyantlarni oldin sinchkovlik bilan tekshirib, 
so’ngra ishlatishga ruxsat byeriladi. 
Koagulyantlarning suvga qo’shiladigan miqdori bir xil emas, chunki suv 
tarkibidagi osilma zarrachalar yil fasliga qarab o’zgarib turadi. 
Quyidagi jadvalda uning ruxsat etilgan miqdori (11-31-74 ga asoslanib) 

---