1 Sportshılar tayarlawdı basqariw

Tereńlestirilgen baqlaw ósetkishler aynalasında keńeytirilgen halda paydalanıwı 
menen baylanıslı yaǵnıy sportshı tayarlıqların hár tárepleme bahalaw, jarıs iskerligi 
nátiyjeligi, ótken basqıshlardaǵı oqıw shınıǵıwları.
Tanlańǵan balaw is qábilyeti hám oqıw shınıǵıw barısında yaki tayarlıqlarınıń 
qandayda bir tárepi kórsetiwshiler toparı járdeminde bahalanadı. 
Jergilikli baqlaw bir hám bir neshe kórsetkishlerde paydalanıwǵa tiykarlanǵan 
yaǵnıy, háreket funkciyaların, ayrıqsha fukcional sistemasınıń imkániyatların hár 
tamanlama bahalawǵa jol qoyıw bolıp esaplanadı.. 
Tereńlestirilgen baqlaw ádette basqısh jaǵdayı ámeliyatında júgiziledi. Tańlaw 
hám jergilikli baqlaw kúndelikli hám ámeliy baqlawda júrgiziledi. 
2 Kóp jıllıq tayarlaw sistemasında sportshılardı tańlaw hám 
baǵdarlaw
Zamanagóy sporttıń nátiyjeleri dárejesi sonsheli joqarı, olarǵa erisiw ushın 
sportshı kemnen-kem morfologik ózgesheliklerge, fizikalıq hám psixologik jıynaǵı 
tárepleriniń sáykesligi sıyaqlı talaplarǵa juwap beriwi kerek. Bunday qolaylıq, kóp 
jıllıq tayarlawdı eń aqılıy ráwishte dúzilgenine hám zárúrli sharayattıń barlıǵı 
jaratılǵanına qaramastan oǵada, kem ushıraydı. Sonıń ushın joqarı taypadaǵı 
(dárejedegi) sportshılardı tayarlaw tarawınıń eń bir oraylıq máselesi sportshılardı 
tańlaw hám baǵdarlaw bolıp esaplanadı. 
Sport tańlawı – sporttıń belgili bir túrinde joqarı nátiyjelerge erisiw 
imkaniyatına iye bolǵan kúshli adamlardı izlew process. 

---

Sport baǵdarlaması – sportshınıń uqıbı, imkaniyatları, sheberlilik kórinisleriniń 
ayırım ózgesheliklerinen kelip shıqqan jaǵdayda joqarı sport nátiyjelerine erisiwdiń, 
aldaǵı baǵdarlamasın anıqlaw. Baǵdarlaw, belgili sport dógeregine tıǵız sport 
mamanlıǵına (sprinter-stayer, qorǵawshı-hújimshi h.t.b.); 
- kóp jıllıq tayarlawdıń jeke strukturasın anıqlawǵa, minnetlemeler 
dinamikası hám artıw tezligine; 
- belgili bir sportshınıń sport nátiyjeliginiń dárejesine sheshiwshi tásir etiw 
múmkinshiligine iye bolǵan tayarlıq hám bellesiw isiniń jetekshi faktorların 
anıqlawǵa; 
Sportshınıń uqıbınıń rawajlanıwına, onıń insan sıpatında háreket etiwine 
qolaysız tásir kórsetiwi múmkin bolǵan qurallar, minnetlemeler, usıllardı tańlawǵa 
tiyisli bolıwı múmkin. 
Solay etip sport tańlawı keleshekte kúshli sportshılardı tayarlaw múmkin bolǵan 
keleshegi bar adamlardı anıqlaw máselesin sheshse, sportqa baǵdarlaw bolsa sol 
tayarlawdıń oqıtıwı hám sport shınıǵıwları qatarındaǵı strategiyası hám taktikasın 
anıqlaydı. 
Tayarlaw hám baǵdarlaw sportshı sheberligin kóp jıllıq barısında jetistiriw 
strukturası menen jaqında baylanısqan. Sonnan kelip shıqqan jaǵdayda, kóp jıllıq 
tayarlawdıń belgili basqıshında sportshılar qoyılǵan máselelerdi sheshe alama degen 
sorawǵa juwap alıw ushın tańlawdıń bes basqıshın ǵana ayrıqsha kórsetip ótiw 
maqsetke muwapıq bolıp esaplanadı. Usılarǵa sáykes túrde, harbir basqıshta tańlawdıń 
tiykarǵı wazıypası belgilenedi. 
1-tablica