1-tema: qaraqalpaq tili hám oníŃ basqa pánler menen baylaníSÍ Joba

Túsindirme sózlikler 
Túsindirme sózlikler - ádebiy tildegi ulıwma hám jiyi qollanılatuǵın 
sózlerdi qamtım, olardıń mánilerin tallap túsindiriwdi, ádebiy tildiń leksikalıq, 
semantikalıq normaların kórsetiwdi maqset etedi. 
Rus tili boyınsha bunday sózlik jasawdıń úlken tájiriybesi bar. V.I.Dal 
dúzgen «Tolkovıy slovar` jivogo veliko-russkogo yazıka» degen sózligi 30 000 
shamasında naqıl-maqallar, frazeologiyalıq sóz dizbeklerin qamtıydı. 1935-1940-
jılları prof. D.N.Ushakovtıń redaktorlıǵında «Tolkovıy slovar` russkogo yazıka» 
(v4 t.) shıqtı. S.I.Ojegov dúzgen «Slovar` russkogo yazıka» ol kólemi boyınsha shıǵın sózlik bolıp esaplanadı. 17 t-q akad sózlik bar. 
Túsindirme sózlikte sózler semantikalıq, grammatikalıq, stilistikalıq jaqtan 
túsindiriledi. Sózliktegi mánisi túsindiriletuǵın sóz reestr sóz dep ataladı. 
Qaysı sóz shaqabına kiretuǵını belgiler arqalı kórsetiledi. 
Sózge anıqlama sinonim arqalı beriledi. Ádebiyattan mısallar, tsitatalar 
beriledi. 
Reestr sózdiń anıqlaması, oǵan berilgen túrli grammatikalıq, stilistikalıq 
t.b. minezlemeler, keltirilgen mısallar sózlik maqala (slovarnaya stat`ya) dep 
ataladı. Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligi I-IV tomlar 1982-1992-jj. shıqtı. 

Sózlikler 
Millet tiliniń ishindegi jergilikli dialektlerge tán hár túrli ayrıqshalıqlardı 
salıstırıw tildiń tariyxıy rawajlanıwın tanıp biliwge kómeklesedi. Nasırov D., 
Dospanov O. Qaraqalpaq tiliniń dialektologiyalıq sózligi. Nókis, 1983. 

Frazeologiyalıq sózlikler 
Frazeologiyalıq sózlikler belgili bir tildegi hár túrli frazeologiyalıq sóz 
dizbeklerin qamtıydı, olardıń mánilerin túsindiredi. «Rus tiliniń frazeologiyalıq 
sózligi» (red. basqarǵan A.I.Molotkov) 1967-jılı shıqtı. Bul sózlikte 4 mıńnan 
aslam frazeologiyalıq sóz dizbekleri bar, olardıń mánisleri túsindirilgen. 
Sózlikte frazeologiyalıq sóz dizbekleri olardıń komponentleriniń alfavit tártibi 
boyınsha dúzilip, belgili bir frazeologiyalıq sóz dizbegi qansha komponentli 
bolsa, sonsha ret qaytalanıp berilgen. Sózlikte frazeologiyalıq sóz dizbekleriniń 
mánisi túsindirilgen, ol mánini túsindiriw ushın kórkem ádebiyattan mısallar 
berilgen. Sózlikte frazeologiyalıq sóz dizbegin túsindiriwge arnalǵan sózlik maqalaberilgen. Frazeologiyalıq sózlik bir tillik túsindirme sózlik túrinde de, eki tillik awdarma sózlik túrinde de jasaladı. 
A.V.Kunin «Anglo-russkiy frazeologicheskiy slovar`» M., 1955. Qaraqalpaq 
tiliniń qısqasha frazeologiyalıq sózligi. J.Eshbaevtıń avtorlıǵında, 1985.