11-mavzu. O‘rta yuradigan va tez yuradigan markazdan qochma tegirmonlar

Likoplar aylanishlari soni

Likoplar aylanishlari soni shunday hisoblar bilan tanlanishi kerakki, radius bo‘ylab (radial) yo‘nalishda harakatlanuvchi markazdan qochma kuch inersiyasi maydon diametrida D₁ paydo bo‘ladigan ishqalanish kuchi bilan muvozanatlashsin. Bu materiallarni valik ostiga eng yaxshi olib kelishni ta’minlash uchun zarur.

Yuqorida keltirilganlarni e’tiborga olib, quyidagini yozishimiz mumkin:
mυ²/R₁=mgƒ , m·4π²R₁²n²/R₁=mgƒ , (1)
n=√ƒ/4R₁=√ƒ/2D₁=0,705√ƒ/D₁ ayl/sek , (2)

bu yerda: m – materialning massasi, kg;

υ– R_o‘r radiusda likopning aylanma tezligi, m/sek;
R₁ – likopning markazidan valikgacha masofasi, m;
g– og‘irlik kuchlarining tezlashishi, m/sek²;
ƒ – radius bo‘ylab (radial) yo‘nalishda materialning sirg‘anishida likopda materialning ishqalanish koeffitsienti;
n – likopning aylanishlari soni, ayl/sek.

Shuning bilan birga, gorizontal likopning aylanasi bo‘yicha tirak devor mavjud, uning yordami bilan qatlam qiyaligi va qalinligi boshqariladi, likopni aylanishlarini hisoblashda qiya tekislikda zarralarning muvozanatidan kelib chiqishiga amal qilinadi.

Tirak devorning balandligi odatda valik uzunligining 0,1 ga tengligida, ko‘tarilish burchagi α=6⁰ yaratiladi.
Tirak devorning ta’sirini aniqlash uchun qiya tekislikda kuchlar ta’sirini ko‘rib chiqamiz:


(P sin α + mg cos α) ƒ+ mg sin α – P cos α=0. (3)

Quyidagini e’tiborga olib,

P=mυ²/R₁=m(2πR_o‘rn_l)²/R₁=m·4π²n_l²R₁,

va n_l ga nisbatan (3) tenglamani yechib, quyidagini olamiz:

n_l=0,705/√D₁ · √ƒ+tg α/1-ƒtg α. (4)
Modomiki α=6⁰ ga teng ekan, ƒ=0,3 ga tengligida tg α=0,1 ega bo‘lamiz va tamomila quyidagini olamiz:
n_l = 0,45/√D₁ ayl/sek. (5)