12-мавзу: Бюджет ташкилотларида товар(иш, хизмат)лар ишлаб чиқариш ва сотиш ҳисоби

Шартномалар асосида бажарилаётган илмий-тадқиқот ишларининг 
харажатлари ҳисоби. Ташкилотлар билан тузилган шартномалар асосида 
илмий-тадқиқотлар ва конструкторлик ишларини бажаришга доир 
харажатлар 082 - "Шартнома асосида бажарилаётган илмий-тадқиқот 
ишларининг харажатлари" счётида ҳисобга олинади. Илмий-тадқиқотлар ва 
конструкторлик ишларини бажаришга доир харажатлар 082-счётнинг 
дебетида қайд қилинади, бу счётнинг кредитида эса бажарилган ва 
буюртмачиларга топширилган илмий-тадқиқот ишларининг ҳақиқий 
қийматининг ҳисобдан чиқарилиши қайд қилинади. Илмий-тадқиқотлар ва 
конструкторлик ишлари харажатларининг аналитик ҳисоби мавзу ва 
харажатлар моддалари бўйича кўп устунли 283-шаклдаги карточкаларда 
юритилади. 
Буюртмачилар билан шартномалар асосида бажарилаётган илмий-
тадқиқотлар ва конструкторлик ишлари бўйича ҳисоб-китоблар 154 -
"Тўланиши лозим бўлган илмий-тадқиқот ишлари бўйича буюртмачилар 
билан ҳисоб-китоблар" счётида ҳисобга олинади. Бажарилган ва шартномада 
кўзда тутилган қиймати бўйича тўлаш учун буюртмачиларга тақдим этилган 
счетларда кўрсатилган илмий-тадқиқотлар ва конструкторлик ишларининг 
қиймати 154 - счётнинг дебетида қайд , қилинади, бу счётнинг кредитда эса 
бажарилган 
ва 
буюртмачига 
топширилган 
илмий-тадқиқотлар 
ва 
конструкторлик ишлари учун келиб тушган суммалар ва олинган бўнаклар 
қайд қилинади. Тўланиши лозим бўлган илмий-тадқиқот ишлари бўйича 
буюртмачилар билан ҳисоб-китобларнинг аналитик ҳисоби мавзулар бўйича 
292-а шаклдаги карточкада юритилади. 
Буюртмачилардан шартномалар асосида бажарилиши керак бўлган 
илмий-тадқиқотлар ва конструкторлик ишларига доир олинган бўнаклар 
бўйича ҳисоб-китоблар 155 - "Илмий-тадқиқот ишлари учун бўнаклар бўйича 
буюртмачилар 
билан 
ҳисоб-китоблар" 
счётида 
ҳисобга 
олинади. 
Буюртмачилардан шартаомалар асосида бажарилиши керак бўлган илмий-
тадқиқотлар ва конструкгорлик ишлари бўйича олинган бўнаклар 155 -
счётнинг кредитида қайд қилинади, бу счетнинг дебетида эса бажарилган ва 
буюртмачига топширилган илмий-тадқиқотлар ва конструкторлик ишлари 

---

учун такдим этилган счетларни тўлаш вақгида бўнак ҳисобидан қопланган 
суммалар ҳамда буюртмачига қайтарилган бўнак суммалари қайд қилинади. 
Илмий-тадқиқот ишлари учун бўнаклар бўйича буюртмачилар билан ҳисоб-
китобларнинг аналитик ҳисоби мавзулар бўйича 292-а шаклдаги карточкада 
юритилади. 
Буюртмачилардан шартномалар асосида бажарилиши керак бўлган 
илмий-тадқиқотлар ва конструкторлик ишлари бўйича бўнаклар олинганида 
қуйидаги бухгалтерия проводкаси тузилади: 
дебет 121 - "Махсус маблағлар бўйича талаб қилиб олгунга қадар 
депозит ҳисобварағи" счёти 
кредит 155 - "Илмий-тадқиқот ишлари учун бўнаклар бўйича 
буюртмачилар билан ҳисоб-китоблар" счёти. 
Бажарилган ва буюртмачига топширилган илмий-тадқиқотлар ва 
конструкторлик ишлари учун тақцим этилган счетларни тўлаш вақгида бўнак 
ҳисобидан қопланган суммаларга қуйидаги бухгалтерия проводкаси 
тузилади: 
дебет 155 - "Илмий-тадқиқот ишлари учун бўнаклар бўйича 
буюртмачилар билан ҳисоб-китоблар" счёти 
кредит 154 - "Тўланиши лозим бўлган илмий-тадқиқот ишлари бўйича 
буюртмачилар билан ҳисоб-китоблар" счёти. 
Буюртмачилардан шартномалар асосида бажарилиши керак бўлган 
илмий-тадқиқотлар ва конструкторлик ишлари бўйича олинган бўнаклар 
буюртмачиларга қайтарилганида қуйидаги бухгалтерия проводкаси тузилади: 
дебет 155 - "Илмий-тадқиқот ишлари учун бўнаклар бўйича 
буюртмачилар билан ҳисоб-китоблар" счёти 
кредит 121 - "Махсус маблағлар бўйича талаб қилиб олгунга қадар 
депозит ҳисобварағи" счёти. 
Шартномалар 
асосида 
бажарилаётган 
илмий-тадқиқотлар 
ва 
конструкторлик ишларини бажариш учун жалб қилинган ҳамижрочилар 
билан ҳисоб-китоблар 156 - "Хўжалик шартномаси асосида бажарилаётган 
ишларни бажаришга жалб қилинган ҳамижрочилар билан ҳисоб-китоблар" 
счётида ҳисобга олинади. 
Шартномалар 
асосида 
бажарилаётган 
илмий-тадқиқотлар 
ва 
конструкторлик ишларини бажариш учун жалб қилинган ҳамижрочиларга 
бажариб топширган ишлари учун ўтказилган суммаларга қуйидаги 
бухгалтерия проводкаси тузилади: 
дебет 156 - "Хўжалик шартномаси асосида бажарилаётган ишларни 
бажаришга жалб қилинган ҳамижрочилар билан ҳисоб-китоблар" счёти 
кредит 121 - "Махсус маблағлар бўйича талаб қилиб олгунга қадар 
депозит ҳисобварағи" счёти. 
Шартномалар 
асосида 
бажарилаётган 
илмий-тадқиқотлар 
ва 
конструкторлик ишларини бажариш учун жалб қилинган ҳамижрочилардан 
уларнинг бажариб тугатган ишларини қабул қилинган суммаларга қуйидаги 
бухгалтерия проводкаси тузилади: 
дебет 082 - "Шартнома асосида бажарилаётган илмий-тадқиқот 

---

ишларининг харажатлари" счёти 
кредит 156 - "Хўжалик шартномаси асосида бажарилаётган ишларни 
бажаришга жалб қилинган ҳамижрочилар билан ҳисоб-китоблар" счёти. 
Шартномалар асосида бажарилган ва буюртмачиларга топширилган 
илмий-тадқиқотлар ва конструкторлик ишлари 282 - "Шартнома асосида 
бажарилган илмий-тадқиқот ишларини сотиш" счётида ҳисобга олинади. 
Бажарилган ва шартномада кўзда тутилган қиймати бўйича тўлаш учун 
буюртмачиларга тақдим этилган счётларда кўрсатилган илмий-тадқиқотлар 
ва конструкторлик ишларининг қиймати 282 - счётнинг кредитида қайд 
қилинади, бу счётнинг дебетида эса мавзу бўйича бажарилган ва 
буюртмачига 
топширилган 
илмий-тадқиқотлар 
ва 
конструкторлик 
ишларининг ҳақиқий таннархи қайд қилинади. Шартномалар асосида 
бажарилаётган илмий-тадқиқотлар ва конструкторлик ишларини сотиш 
натижаларини 
ҳисобдан 
чиқариш 
тугатилган 
ва 
буюртмачиларга 
далолатномалар бўйича топширилган мавзулар бўйича амалга оширилади. 
Олинган фойда қонунда белгиланган тартибда тақсимланади. Шартномалар 
асосида бажарилаётган илмий-тадқиқот ишларининг сотилишининг аналитик 
ҳисоби кўп устунли 283-шаклдаги карточкаларда юритилади. 
Шартномалар 
асосида 
бажарилаётган 
илмий-тадқиқотлар 
ва 
конструкторлик ишларини бажариш билан боғлиқ харажатлар суммасига 
қуйидаги бухгалтерия проводкаси тузилади: 
дебет 082 - "Шартнома асосида бажарилаётган илмий-тадқиқот 
ишларининг харажатлари" счёти кредит 043 - "Илмий тадқиқотларда ва 
лаборатория синовларида 
узоқ вақт фойдаланиладиган материаллар" счёти кредит 044 - 
"Шартнома асосида бажариладиган илмий-тадқиқот ишлари учун махсус 
ускуналар" счёти 
кредит 060 - "Ўкув, илмий ва бошқа мақсадлар учун материаллар" 
счёти 
кредит 063 - "Хўжалик материаллари ва идора буюмлари" счёти 
кредит 067 - "Бошқа материаллар" счёти 
кредит 069 - "Машина ва ускуналар учун эҳтиёт қисмлар" счёти 
кредит 156 - "Хўжалик шартаомаси асосида бажарилаёттан ишларни 
бажаришга жалб қилинган ҳамижрочилар билан ҳисоб-китоблар" счёти. 
кредит 175 - "Ягона ижтимоий тўлов" счёти 
кредит 178 - "Бошқа дебиторлар ва кредиторлар билан ҳисоб-китоблар" 
счёти 
кредит 180 - "Ишчи ва хизматчилар билан ҳисоб-китоблар" счёти 
Бажарилган ва шартномада кўзда тутилган қиймати бўйича тўлаш учун 
буюртмачиларга тақдим этилган счётларда кўрсатилган илмий-тадқиқотлар 
ва конструкторлик ишларининг қийматига қуйидаги бухгалтерия проводкаси 
тузилади: 
дебет 154 - "Тўланиши лозим бўлган илмий-тадқиқот ишлари бўйича 
буюртмачилар билан ҳисоб-китоблар" счёти 

---

кредит 282 - "Шартнома асосида бажарилган илмий-тадқиқот 
ишларини сотиш" счёти. 
Бажарилган ва буюртмачига топширилган илмий-тадқиқотлар ва 
конструкторлик ишлари бўйича ҳақиқий харажатлар суммасига қуйидаги 
бухгалтерия проводкаси тузилади: 
дебет 282 - "Шартнома асосида бажарилган илмий-тадқиқот ишларини 
сотиш" счёти 
кредит 082 - "Шартнома асосида бажарилаётган илмий-тадқиқот 
ишларининг харажатлари" счёти. 
Шартномалар 
асосида 
бажарилган 
илмий-тадқиқотлар 
ва 
конструкторлик ишларини сотиш натижасида олинган фойда суммасига 
қуйидаги бухгалтерия проводкаси тузилади: 
дебет 282 - "Шартнома асосида бажарилган илмий-тадқиқот ишларини 
сотиш" счёти 
кредит 246 - "Бюджет ташкилотини ривожлантириш фонди" счёти 
кредит 173 - "Бюджет тўловларига доир ҳисоб-китоблар" счёти.