12-mavzu-pedagogik-texnologiyalarning-magistirlar-oquv-faoliyatini-faollashtirishdagi-ahamiyati

Biologik Psixologik ljtimo1y (muhit va turBiya) 53-rasm. Shaxs rivojlanishiga ta'sir etuvchi omillar
Zamonaviy sharoitda ta']im sifatini yaxshilash va saшaradorligini oshirishda hаш psixologik oшillarga tayanish pedagogik
faoliyatning
ijoBiy
natijaga
ega
bo'lishini
kafolatlaydi. Shunga ko'ra oliy ta'lim muassasalari magistrlarida о'
quv va sblab chiqarish faolligini shakllantirishda ham psixologik omillar beqiyos ahamiyat kasb etadi. Zею, faollikning о'zi ham q0Biliyat11 sifatida psixologik xususiyatga ega.
Qolaversa, faollik, eng анаlо, ehtiyoj, qiziqish hamda doiшiy harakat (faoliyat) negizida yuzaga keladi. Shunday ekan, 186

ta'lim jarayonida magistrlarda о'quv va ishlab chiqarish faolligini shakllantiris}1da dastlab bunga nisbatan ehtiyoj va qiziqishni uyg'otish, so'ngra bu уо'lda amaliy harakat, faoliyatni tashkil etishga unday olish muhimdir.

Magistrlai da о' quv faolligini shakllantirish jarayoni ham har qanday Bilim, ko'nikma va malakalarning о'zlashtirilisl1idagi kaBi quyidagi о' quv- intellektual mexanizmlar52 yordamida kechadi:
l)timsol (assotsatsiya)larning shakllanishi (bu mexanizm alol1ida Bilimlar va tajriba qismlari o'rtasidagi vaqtinchalik aloqaning o'matilishi asosiga quriladi);
2) anglash (asosan ko' nikma va malakalaming shakllanishi uchun asos sifatida namoyon bo'ladi);
3) qismlarga ajratish va qismlarni шnumlashtirish (tushunchalaming asta-sekin shakllat1ishi Bilan bog'liq);

" "Pedagogika f'anidan izohli lug'at". Л·lasanboyev va B. Toshkent:

"Fan va tcxnologiyalar" - 2009, 534-bet.
52 Немов Р.С. Психология / Учебник для студетов вbiсших
педаrоrических учебнbiх
заведений. -М.: ГИЦ "Владос", 2000. - С. 291.
187

4) insayt (o'ylash, fikrlash; bunda axborotlaming mohiyati noma'lum ma'lumotlarning ma'lum bilimlar, avvalgi о'zlashtirish tajribalarga tayangan holda o'rganilishi ro'y beradi); 5) ijodiy yondashuv (ya11gi bilimlar, pi-edmetlar, ko'nikma va malakalaming о' zlashtirilishi uchun asos Bо'liB

xizmat qiladi)
Ta'lim
muassasalarida magistrlarda o'quv

faolligiпi

samarali
shakllantirishga
quyidagi psixologik omillar53 ham kuchli ta' sir ko'rsatadi: 1)о'
quv
faoliyatining
tashkil
etilishiпi izohlovchi sabaBIar
(motivatsiya);
2) ma'lumotlarni
hissiy
qalщl qilishjarayonining
ixtiyoriyligi;
3) diqqatning barqarorligi;
4) xotiraпiпg mustallkamligi;
5) tafakkur hamda nutqning rivojlanganligi; 6) magistrlaming irodaviy sifatlar va shaxsiy fazilatlar (m: ti11shqoqlik, maqsad sari intilish, mas'uliyatlilik, intizomli bo'lish, onglilik, tartiBIilik va b.)ga egaliklari Shaxsning о' quv faolligiga ega Bо' Jishlari pedagogik jihatdan ahamiyatli B·о lgan quyidagi natijalarni q·o lga kiritish iinkoniyatini yaratadi:
• mustaqil ta'lim olish ko'nikma va malakalariga ega bo'lish;
188

•
doimiy ravishda kasbiy malakani oshirish yo'lida

amaliy harakatlarning tashkil etilish;
•
o'quv
va ishlab cliiqaiish jarayoniga

ijodiy, mas'uliyatli mw1osabatda Bо'lish;

• unda kasBiy faoliyatda yaпgiliklar yaratish, innovatsion g'oyalarni ilgari surish qoBiliyatining rivojlanishi, to'
la ro
· yobga chiqishi;
•
uning ta'lim olish, kasBiy faoliyatni tashkil etishga o'ziga xos, individual yondashishlarini ta'minlash.
Magistrla1'da о' quv faoПigini shakllantirishda quyidagi asosiy yo'llardan foydalanish kutilgan natijalarni qo'lga kiritish imkoniyatini yaratadi (64-rasm).
Oliy
ta'limni
tashkil
etishda
mazkur
yo'llardan
foydalanish magistrlarda о·quv faolligini shakllantiribgiнa qolmay, shu bilan birga ularning mustaqil kasBiy faoliyatga samarali tayyorlashga hшn yordam beradi.
53 O'sha ma11ba-291-bet.
189

шtcgrnts1on

Ma ta
gi 'slt.irm
la ni
m i ishlab chiqarish
tashkil etish
·-:==:===:=:============:---
Magistrlarni i.shlab
Mзgistrlaming dtll1idan
chiqarish U8taxon11lllrida
Ьo'shvaqtda ii,;tisoslik sohalari
qo' shimcha ra,•islкla
bu'yicbв isblab hiqarish
rnustaqil shug'ullanishi
jarayonida band Ьо lishlariш
щ;lщn sl1aroit y11ratisl1
tц'niinla·l1
\.
/
r
шna!iyotiga
faol julb qilish