14-ma`ruza. Ishlab chiqarish omillari. (Kapital qo`yilmalar va kapital bozori. Mehnat bozori va korxonalarda mehnat resurslaridan foydalanish.) Reja

Diskontirlangan daromadlar turi

Daromadlar	Yillar bo`yicha keltirilgan daromad
turi	joriy yil	1-yil	2-yil
A	200	200	0
B	40	200	200

Quyidagi jadvalda daromadlarning ikkala turi bo`yicha foizlar stavkasi 5, 10, 15, 20% bo`lgandagi keltirilgan qiymatlari ko`rsatilgan.

14.5-jadval

Daromad	Foiz stavkalarida diskontirlangan daromad, (so`mda)
turi
A	390,5	381,8	373,9	366,7
B	411,9	387,1	365,1	345,6

Jadvaldagi ma`lumotlardan ko`rish mumkinki, daromadlarni tanlash foiz stavkalariga bog`liq. Agar foiz stavkasi 10% ga teng va undan kichik bo`lganda, shaxs "A" daromad turiga qaraganda "B" daromad turini tanlashi yaxshiroq bo`lardi. Foiz stavkasi 15% va undan yuqori bo`lganda, "A" daromad turi "B" daromad turiga nisbatan yaxshiroq bo`lar edi.
Investitsiyani hisoblashdagi diskontirlangan qiymat. Investitsiya qo`yishdan maqsad, kelajakda olinadigan daromadlarni va qilinadigan xarajatlarni solishtirish orqali loyihaning qiymatini baholash mumkin bo`ladi. Investitsiyani baholashda sof keltirilgan qiymat mezoni ishlatiladi. Bu mezonga ko`ra, agar olinadigan daromad investitsiyaga sarflanadigan xarajatdan yuqori bo`lsa, investitsiya amalga oshiriladi. Faraz qilaylik, investitsiya hajmi boshlang`ich ishlab chiqarish yili uchun ga teng; - kutiladigan -yildagi daromadlar va xarajatlar. U holda sof keltirilgan qiymat quyidagiga teng:

bu erda - diskont normasi (xarajatlarni bir vaqtga keltirish normasi). Diskont normasi foiz stavkasi yoki boshqa bir stavka bo`lishi mumkin. - loyihani faoliyat ko`rsatish muddati. Ba`zi hollarda diskont normasini asosiy kapitalga qo`yilgan al’ternativ xarajat sifatida qarash mumkin.
Agar bo`lsa, investitsiya o`zini oqlaydi, ya`ni keltirilgan foyda qo`yilgan investitsiya qiymatidan katta. Agar bo`lganda investitsiya o`zini oqlamaydi.
Loyihaning ishlash muddati cheksiz bo`lganda , sof keltirilgan qiymat quyidagicha hisoblanadi:
Investitsiyaga talab. Sof keltirilgan qiymat mezoniga ko`ra, investitsiya o`zini oqlaydi, agar bo`lsa. Bu erda

Demak, investitsiyaga talab funktsiyasi. Ushbu funktsiyaning grafigi kamayuvchi bo`lib, investitsiya "narxi" bilan, ya`ni foiz stavkasi bilan investitsiyaga qilinadigan xarajatlar o`rtasidagi teskari aloqani ifodalaydi.