15-ma’ruza. Mavzu. Dumalash va sirpanish podshipniklari. I. Mа`ruzа rеjаsi

Sirpanish podshipniklarning shartli hisobi 
Hisoblashning bu usulidan amalda keng ko’lamda foydalaniladi. Ayniqsa, hisoblashuchun zarur 
parametrlar ma’lum mashina va mexanizmlarni ishlatish yuli bilan to’plangan ma’lumotlar asosida 
aniqlansa, hisoblash natijasi qoniqarli chiqadi. Bunday hisoblash usuli suyuqlikda ishdalanish rejimi bilan 
ishlaydigan podshipniklar uchun taqribiy, nim quruq va nam suyuqlik rejimida ishlaydigan podshipniklar 
uchun esa asosiy usuldir. 
Podshipniklarning shartli hisobi ikki xil yul bilan: a) solishtirma bosim bo’yicha; b) 
solishtirma bosim bilan sirpanish tezligining ko’paytmasi bo’yicha bajarilishi mumkin. 
Hisoblash quyidagi formulalar asosida bajariladi: 
 
;
R
p
p
dl


(15.3) 
 
60
19
R dn
Rn
pv
pv
dl
l





(15.4) 
bu yerda R – podshipnikka radial yo’nalishda ta’sir etayotgan kuch, N;
l – podshipnikning uzunligi, m, d – sapfaning diametri, m; p– sapfaning aylanish 
chastotasi min
-1
; [r] – solishtirma bosimning ruxsat etilgan qiymati, Pa (bu bosim po’lat 
babbit ustida sirpanganda (8...9) MPa; po’lat bronza ustida sirpanganda (5...8) MPa; po’lat 
cho’yan ustida sirpanganda esa (2...3) MPa oralig’ida bo’ladi); [pv] – solishtirma bosim bilan 
sirpanish tezligi ko’paytmasining ruxsat etilgan qiymati (odatda, [pv] = (6...30) MPa·m/s 
oralig’ida bo’ladi). 
Sirpanish podshipniklarni suyuqlikda iiqalanish rejimi bo’yicha hisoblash 
Muhim mashinalar uchun mo’ljallangan podshipniklar suyuqlikda ishqalanish sharoitini 
ta’minlash nuqtai nazaridan hisoblanadi. Bunday hisoblashga yuqorida keltirilgan (15.1) 
munosabat asos qilib olinadi. 
So’nggi yillarda podshipniklarni suyuqlikda ishqalanish rejimi bo’yicha hisoblashda grafik 
usuldan keng foydalanila boshladi. Bu usul hisoblashni birmuncha soddalashtirib, zarur 
parametrlarni tez aniqlashga imkon beradi. Hisoblashni osonlashtirish maqsadida quyidagi 
o’lchovsiz koeffisientlar qabul qilinadi (1.4-rasm). l/d – podshipnikning nisbiy uzunligi; 

= 

/d – podshipnik bilan vkladish orasidagi nisbiy zazor; 
2
e
 

nisbiy ekssentrisitet 
(bu koeffisient suyuqlikda ishqalanish rejimida sapfaning podshipnikdagi holatini belgilaydi). 
Odatda, podshipniklarni hisoblashda sapfaning diametri d, nagruzka R va aylanish 
chastotasi p (yoki 

) berilgan bo’ladi. Hisoblash natijasida podshipniklarning uzunligi l, zazor 

, 

---

moy turi (

) va uning sarflanish miqdori Q topiladi. Podshipnikni quyidagi tartibda hisoblash 
tavsiya etiladi.