15-ma’ruza. Mavzu. Dumalash va sirpanish podshipniklari. I. Mа`ruzа rеjаsi

 
15.4-rasm. Radial-tirak podshipnikda o’q bo’ylab yo’nalgan kuchni aniqlashga doir sxema. 
 
Radial–tirak podshipniklar uchun F
a
ning qiymati podshipnikka radial yo’nalishda ta’sir 
etadigan F
r
 kuchdan o’q yo’nalishida hosil bo’ladigan tashkil etuvchi kuchning qiymati e’tiborga 
olingani holda aniqlanadi (15.4-rasm). O’q
 
bo’ylab yo’nalgan nagruzka S ning yunalishini 
musbat yo’nalish deb olib, quyidagini yozish mumkin: 
F
a 
=
 
S +( S
1
– S
2
) (15.12) 
bu yerda S
1
=F
r1
tgα – o’ng tomondagi podshipnikda radial F
rl
kuchning ta’siridan o’q bo’ylab 
yo’nalgan tashkil etuvchi kuch; odatda sharikli radial tirak podshipniklar uchun o’q bo’ylab 
yo’nalgan tashkil etuvchi kuch S
1 
= eF
rl
; konussimon rolikli podshipniklar uchun esa
S
1
= 0,83eF
rl
; S
2
= F
r2
∙tgα – chap tomondagi podshipnikda radial F
r2
kuchning ta’siridan 
o’q, bo’ylab yo’nalgan tashkil etuvchi kuch; α – kontakt burchagi (15.4-rasm), bu burchak 
katalogdan olinadi. Agar ikki tomondagi podshipnik bir xil bo’lsa, S
1
= S
2
va F
a
= S bo’ladi. 
Agar (2.12) ifoda asosida topilgan F
a
 ning qiymati musbat bo’lsa, uning qiymati faqat ikkinchi 
(II) podshipnik uchun S topilayotganda hisobga olinadi, agar F
a
ning qiymati manfiy chiqsa, 
faqat birinchi (I) podshipnik uchungina hisobga qilinishi kerak ko’pincha, amaliy hisoblarda S
1
 – 
S
2
< 0 bo’lsa, F
a
 – S deb qabul qilinadi. 
Podshipniklar tanlashda aylanishlar chastotasining podshipnik uchun ruxsat etilgan 
qiymatidan katta bo’lmasligini ta’minlashga ham ahamiyat berish kerak, chunki haqiqiy 
aylanishlar chastotasi podshipnik uchun ruxsat etilgan aylanishlar chastotasidan katta bo’lsa, 
podshipnik mo’ljaldagidan tez ishdan chiqadi, ya’ni uning chidamliligi etarli bo’lmaydi. 
Yengil seriyali podshipniklar uchun aylaiishlar chastotasining ruxsat etilgan eng katta 
qiymati quyidagicha topilishi mumkin: 
max
L
n
d

bu yerda d – valning diametri, mm 
L ning eksperimental usul bilan aniqlangan qiymatlari standart jadvallarda keltirilgan. 

---

n
max
–o’rtacha seriyali podshipniklarda yengil seriyali podshipniklardagiga qaraganda 20%, 
og’ir seriyali podshipniklarda esa 50% kamayadi. 
Podshipnik o’rnatilgan uzelning tuzilishi, podshipniklarni moylash kabi masalalar kursaviy 
loyiha ishini bajarishda batafsil o’rganiladi.