17-amaliy mashg’ulot

2-ish: Pinnulyariya (Pinnularia) ning tuzilishi va ko‘payishi.  

Klassifikatsiya:  

Bo‘lim: Diatomtoifalar – Bacillariophyta.  

Ajdod: Patsimonlar – Pennatopsida.  

Qabila: Choklilar – Raphinales.  

Turkum: Pinnulyariya – Pinnilaria.  

Tur: Pinnularia borealis.  

DIATOM SUVO‘TLAR BO‘LIMI – DIATOMEAE, BACILLARIOPHYTA  

Diatom suvo‘tlar tuban o‘simliklar orasida katta bo‘limni tashkil etib, 10 000 dan 

ortiq turni o‘z ichiga olgan. Ular bir hujayrali yosh koloniyali mikroskopik organizmlar 

bo‘lib,  harorati  va  kimyoviy  tarkibi  har  xil  bo‘lgan  dengiz  va  okean  suvlarida, 

shuningdek, chuchuk suvlarda bentos va plankton holda hayot kechiradi. Ba’zi vakillari 

zax erlarda, iliq suvli buloqlarda, qor ustida hamda polyar kenglikdagi muzliklar ustida 

keng tarqalgan.  

Diatom suvo‘tlari har xil tuzilishga ega bo‘lishidan qat’iy nazar, hujayra tuzilishi, 

ayniqsa,  hujayra  po‘sti  bir  xil  tuzilganligi  bilan  xarakterlanadi.  Hujayra  po‘sti  ikki 

palladan  iborat  bo‘lib,  zichlashgan  protoplastning  tashqi  qismi  sovut  bilan  o‘ralgan. 

Sovut kremnyozli, qum tuproqli, shishaga o‘xshash toshdan tashkil topgan. Sovut ikki 

palladan iborat, qopqoqli qutichaga o‘xshab biri ikkinchisini yopib turadi. Ostki kichik 

palla – gipoteka, uni o‘rab turgan ustki palla epiteka deb ataladi.  

Hujayraning  shakli  uning  substratda  joylashish  xususiyatiga  bog‘liq:  birinchisi 

radialsimon  ko‘rinish  deyilib,  bunday  pallalardan  biri  ikkinchisining  ustida 

joylashgandek  ko‘rinadi.  Ikkinchi  ko‘rinishida  qo‘shimcha  “belbog‘simon”  halqalar 

paydo bo‘ladi. Bu halqalar ko‘pincha to‘liq bo‘lmagan bo‘g‘imlar hosil qilib, hujayrani 

xonalarga ajratadi.