17-mа`ruzа Mаvzu: uzlukli transport mashinalari I. Mа`ruzа rеjаsi

Gondollar
ko‘mir va rudalarni tashqi tarmoqgacha yoki boyitish 
fabrikasigacha tashishga xizmat qiladi (4-rasm, a).
Gondollar vertikal devor va pastga ochiladigan gorizontal poldan tashkil topgan. 
To‘rt o‘qli gondollar yuk ko‘tarish qobiliyati 60 t, olti o‘qli gondollarniki esa 90 t
ni tashkil etadi. 


Dumpkarlar
asosan ruda va qoplama jinslarni tashqi tarmoqgacha yoki 
boyitish fabrikasigacha tashishga xizmat qiladi. Dumpkarlar vertikal devor va
ag’dariladigan kuzovdan tashkil topgan. To‘rt o‘qli, olti o’qli dumpkarlar yuk 
ko‘tarish qobiliyati 80 t, 105, 180 t ni tashkil etadi(4-rasm, b).

Xopper
– o‘zi yuk to‘ka oladigan to‘rt yoki olti o‘qli yarim vagondir. Yuk 
ko‘tarish qobiliyati 25-60 t, ko‘mir, ruda va ballast materiallari tashishda
ishlatiladi. Xopper vagon kuzovi yon devorlari nishab bunker shaklida bo‘lib, yuk 
sedleobraznqy mexanik moslama orqali to‘kiladi (4-rasm, c)..
a)

b)

c)

d) 
4-rasm. Ochiq kon korhonalarida ishlatiladigan vagonlar


Platformalar
– yordamchi yuklar, mashina-mexanizmlar (buldozer, 
burg‘ulash mashinalari, extiyot qismlar) va uskunalarni eltishda ishlatiladi. Ikki
o‘qli platformani yuk ko‘tarishi 20 t, to‘rto‘qli bo‘lsa 60 t ni tashkil etadi (4-rasm, 
d).
Ekskavatorlarni tashish uchun ko‘p o‘qli maxsus platforma-transporterlar 

ishlatiladi, ularning yuk ko‘tarish qobiliyati 200 t ni tashkil etadi.

---

---

Lokomotivlar
Kar’yerlarda lokomotivlar sifatida parovozlar, elektrovozlar va teplovozlar 
ishlatiladi. Kar’yerlardagi qiyin kon-geologik va kon-texnik sharoitlarni xisobga
olgan xolda, lokomotivlarga quyidagi asosiy talablar qo‘yiladi: kar’yer qiya 
yo‘llarida tezlikning sezilarli kamayishlarisiz, poyezd sostavini tortib chiqish;
egrilik radiusi 80-100 m gacha bo‘lgan qayrilish yo‘llarda ishlay olish; energiya 
ishga doimiy tayyorligi.