1985 йилда мактаб дастурига ―Информатика ва ҳисоблаш техникаси асослари‖ фани киритилди

Создать degan tugmachalar joylashgan, demak, bu tugmalar Access ning ishlash tartibini ifodalaydi. 
Открыть tugmasi bosilsa, joriy ob‘ekt ko‘z oldimizda namoyon bo‘ladi, agar bu ob‘ekt jadval bo‘lsa, 
uni ko‘rib yangi ma‘lumotlar kiritish yoki avvalgisini o‘zgartirish imkoniyati hosil bo‘ladi. 
Конструктор tugmasi bosilsa, u holda ob‘ektning tuzilmasi namoyon bo‘ladi. Agar ob‘ekt jadval 
bo‘lsa, unga yangi maydon kiritish yoki olib tashlash mumkin, bordiyu forma bo‘lsa, u holda boshqarish 
elementlarini tashkil etadi, ammo bu hol foydalanuvchilar uchun emas, balki berilganlar bazasini tashkil 
etuvchilarga ko‘proq foydali. 
Создать tugmasi bosilsa, u holda yangi ob‘ektlar tuzish, uni boshqarish lozim bo‘ladi. 
Xullas, ana shu sanab o‘tilgan tartiblar asosida ob‘ektlar ustida quyidagi turda ish bajariladi. 
• mexanik usul bilan
• avtomatlashtirilgan holatda
• jadval ustasi yordamida
Har bir ob‘ekt ustida qisqacha ma‘lumot qo‘yidagilardan iborat. 
Jadval tuzish-bu ma‘lumotlarning o‘ziga hos xususiyatlarini e‘tiborga olgan holda uning maydonlarini 
ifodalash demakdir. Bu jarayon berilganlar bazalari darchasida Sozdat (Создать) tugmasini bosish bilan 
boshlanadi va ekranda qo‘yidagi muloqat darchasi paydo bo‘ladi. 

---

5. 
Nashriyot tizimida qo‘llanilarigan dasturlar.(nashriyot,tizim,dastur) 20 ball 
Keyingi paytlarda turli korxonalarda kichik nashriyotlar paydo bo‘la boshladi. Kichik nashriyot 
deganda, shaxsiy komp‘yuter bazasida, turli tez chop qiluvchi va boshqa qo‘shimcha qurilmalar orqali bosma 
mahsulotlari (kitob, oynoma, jurnal, broshyuralar, prospektlar va hokazo) chiqarish tushuniladi. Bunda 
bo‘lajak bosma mahsulotlari komp‘yuterda tayyorlanadi, ya‘ni komp‘yuter varaqlash, asl maketlash ishlari 
ham komp‘yuterda bajariladi. Rizograf esa asl maket shaklida komp‘yuterda tayyorlangan, chop qilish uchun 
ishlatiladi va u minutiga o‘rtacha 130 sahifani chop qilishi mumkin. Rizograflarning turli xillari mavjud. Ular 
rangli bo‘lib, turli chop qilish tezligiga ega bo‘ladi. 
Nashriyot sohasida ishlatiladigan matn muharrirlari shu soha uchun yaratilgan maxsus dasturlar bo‘lib, 
ular kichik nashriyotlar yordamida gazeta-jurnallar, kitoblar, turli reklama mahsulotlari tayyorlashga 
mo‘ljallangan. Bunda bo‘lajak bosma maxsulotlar tayyorlanib, bu matnni terish, tekshirish va tahrirlashdan to 
maketlashgacha bo‘lgan bosqichlarni o‘z ichiga oladi. Keyinchalik maket lazer printerda bitta asl nushada 
chop etib olinadi va undan so‘ng tayyorlangan hujjatning maketi rizograf deb nomlanuvchi maxsus qurilma 
yordamida ko‘paytiriladi. Kichik nashriyot bulardan tashqari muqovalovchi, broshyuralovchi va kesuvchi 
qurilmalar bilan ham ta‘minlangan. 
Sifatli va asl maketlarni tayyorlash uchun bir qancha turdagi nashriyot tizimlaridan foydalanadi. Ularga 
misol qilib Page Maker, Ventura Publisher, Post Script, QuarkXPress, TEX, LATEX nashriyot 
tizimlarini keltirishimiz mumkin. Shulardan biri va keng miqyosda ishlatiladigani Page Maker dasturlar 
paketi kitoblar matnini terish, taxrirlash, ko‘rib chiqish va chop qilishda juda qulay vosita hisoblanadi.