2- mavzu. Gipskartonli qoplamalar va panellar, gipstolali qoplamalar

GKQ ning termik qarshiligi

GKQ ning qalinligi, mm.	11 termik qarshiligi, (m2∙K/Vt)
12,5	0,059
15,0	0,071
18,0	0,086
25,6	0,119

GKQ lardagi yukori g‘ovaklik xonalarning namlik rejimini boshkarishga imkon beradi. Ortiqcha namlik GKQ tomonidan tezda singdirilib olinadi va xonalarda nisbiy namlik kamayishi bilan shunchalik tezda kaytarib beradi, bunda albatta namlik utkazadigan buyoklar, oboylar va boshka "nafas oladigan" qoplamalar ishlatilishi kerak. GKQ larning bu sifati xonalarda mikroiklimni doimiyligini saklash uchun juda kam samaralidir. Xonalari GKQ bilan bugdozlangan binoning ijobiy issiklik rejimi GKQ materialining kichik issiklik utkazuvchanligiga ega bulganligi tufaylidir.

GKQ olovga turgun buyum kisoblanadi. Ular amaldagi kurilish me’yorlari va koidalari (KMvaK 21-01-97*), kamda davlat standartlari (GOST30244, GOST 12.1.044, GOST 12.1.004-91*) bilan tartiblanuvchi yukori yongin-texnik tavsiflarga ega. Shuning uchun gipskarton qoplamalari, olovga turgunlik buyicha barcha darajadagi turar joy, jamoat va sanoat binolarinig konstruksiyalarini, konstruktiv sinflarini va olovga xavfli sinflarini, xoxlagan regionlarda kurilgan, kurilishning mukandislik-geologik shartlariga karamasdan, kattoki seysmik rayonlarda kam, olovdan kimoya kilish uchun keng kullaniladi. Shu bilan birga, barcha kollarda me’yoriy talablar suzsiz bajarilishi kerak.
Amaldagi standartlarga asosan GKQ, GKQO va GKQVO lar 20 dakikadan kam bulmagan vakt orasida ochi kolov ta’siriga karshilik kursata olishi kerak.
GKQ, GKQV, GKQO va GKQVO gipskarton qoplamalari kuyidagi guruklarga ta’luklidir:

• 
  yonuvchanligi - G1 (GOST 30244);
  
• 
  alanga oluvchanligi - V3 (GOST 30402);
  
• 
  tutun kosil kilish kobiliyati - D1 (GOST 12.1.044);
  
• 
  toksinligi - T1 (GOST 12.1.044).
  

Bundan kam aniqrok kurish uchun, gipsning kimyoviy xossalariga murojat kilamiz. Gips materiallarining kuprok kismini, digidrat deb ataladigan gidratli zina kurinishida buladi. Digidratning kimyoviy formulasi- SaSO4x2N20 yoki boshkacha aytganda, ikki molekulali suvli sulfat kalsiydan tarkib topgan kristallik panjara. Mikdoriy ifodada bu kalinligi 15 mm bulgan bir dona gipskarton qoplamaning bir metr kvadratida 3 litr atrofida suv borligini bildiradi. Bu kristalik suvni isitish va buglantirish uchun 8400 kilodjoul (2000 kilokaloriy atrofida) kerak buladi. Qoplamaning orka tomondagi yuzasida karorat 100 ⁰S dan oshmaydi. Bugallel kolda gips katlamining issikni izolyatsiya kilish xossasi yaxshilanadi. Olovga turgun KNAUF GKQO qoplamalarida uzak kushimcha ravishda shisha tolasi yordamida armaturalanadi, bu esa gips katlamining ichki boglanishini oshiradi va armatura funksiyasini bajaradi.
Olovga turgun "Fireboard" turidagi KNAUF qoplamalari ikki tomondan yonmaydigan shisha tola qoplamadan iborat. Maxsus tola bilan armaturalangan yukori sifatli gips uzagi bilan birga yukori yonginga karshi talablarga javob beradigan qoplama olamiz.
Aytib utish kerak-ki, kiska vakt ichida yukori xaroratli ta’sir utkazish, (bir necha dakika), masalan, GKQ yuzasiga bosim ostida plenka yopishtirishda, kachonki xarorat 120^oS ga yetishi mumkin, materialning mustaxkamlik xossalariga xech kanaka uzgarish yuz bermaydi.
GKQ lardan ximoya konstruksiyalarini kurish texnologiyasi yukori sifat ovoz izolyatsiyasini ta’minlashga imkon beradi.
GKQ lardan kilingan pardevorlarning konstruksiyasi va ularning maxkamlanishi yuk kutaruvchi xisoblanmaydi, ya’ni, orayopma konstruksiyalaridan yukni kabul kilmaydi, ammo ularning sinch bilan birga bikrligi 9 metr balandlikgacha ega bulgan pardevorlarga kuyiladigan talablarga mosdir. Shu bilan birga, pardevorlarga ta’sir etuvchi gorizontal yuklarning mikdoriga nisbatan ularning balandligini chegaralash zaruriyatiga doim e’tibor karatish kerak. Bu yuklarni xonalarning vazifasiga karab aniqlash mumkin va bu yuklarni ikki guruxga bulish mumkin:

1. 
   turar joy, ofislar, davolash muassalari, odamlar soni uncha katta bulmagan mexmonxonalarning xonalari;
   
2. 
   ukuv muassalari, tomosha va raks zallari, kurgazma komplekslari, odamlar soni kup bulgan transport va savdo korxonalarining xonalari. Albatta, bu kursatilgan xollarda GKQ lardan kilingan yuk kutarmaydigan ximoya konstruksiyalarini mos keladigan gorizontal yuklarga loyixalash kerak, bunda ikkala xolda xam yuk kutaradigan pardevorlarning urtasidagi egilishi ularning balandligiga nisbatan 1/150 dan oshmasligi kerak (2.6.- rasm).
   

Metal va yogoch sinchlari bilan birga GKQ lardan kilingan yuk kutarmaydigan ximoya pardevorlari, shunday bulsa xam yukori yorikga bardoshlilik va yetarli mustaxkamlikga ega konstruksiya bulib xisoblanadi