2-lekciya: Go’sh kárxanalari ha’m Soyılatuǵın haywanlardı da’stlepki qayta islewdin’ tiykarg`ı texnologiyası ha’m gigienası Reje

2-lekciya: Go’sh kárxanalari ha’m Soyılatuǵın haywanlardı da’stlepki qayta islewdin’ tiykarg`ı texnologiyası ha’m gigienası


Reje:

1. 
   Go’sh kárxanasi, qusxana hám soyıw punktleri haqqında tu’sinik
   
2. 
   Soyılǵan haywanlardı go’sh karxanalarina qabil qiliw tuwrisindag’i qisqasha mag’liwmat ha’m olardi soyıwdan aldin tekseriw
   
3. 
   Soyılatuǵin haywanlardı kúshsizlentiriw
   
4. 
   Haywanlardı qansızlandırıw
   
5. 
   Soyılǵan haywan denesin qayta islew
   

Ttayanısh so`zler: Haywanlardi qayta islew kárxanalari, go’sh kárxanasi, qusxana ha’m so’yish punktlari, mal saqlaw jayi, islep shigariw sexlari, jardemshi sexlar, izolyator. Xúshsizlentiriw, qansızlandırıw, qayta islew


Haywanlardı qayta islew kárxanaları hám olardı túrleri:

Awıl xojalıǵı haywanların hám qustı soyıw hám olardı qayta islew túrlishe quwatqa iye bolǵan kárxanalarda ámelge asıriladı.

Bunday kárxanalar tek sanaat tipidagi kárxanalar emes, bálki veterinariya-sanitariya kárxanaları dep ataw da múmkin. Bunday kárxanalarda, qayta islew processinde zamanagóy texnikaler hám jańa texnologiyalardı nátiyjeni ámelde qollanıw etiwi esabınan, hám de maman qánigeler járdeminde soyilg’an haywanlardan alınǵan ónimlerdi tolıq qayta islewge erisiladi.
Awıl xojalıǵı haywanları hám qustı bunday kárxanalardan sırtda soyıw xalıq xojalıǵına úlken ekonomikalıq zálel keltiredi, yaǵnıy soyıwdan keyingi kóplegen ónimler isletilmay qaladı (qan, ishek, suyek hám basqalar ), tek ǵana gósh, terini alıw nátiyjesinde 50-60 % ónim alınadı. Bunnan tısqarı deneni nadurıs soyılǵan maldıńlaw da góshnin’ sortı, tavarliligini tómenlewine alıp keledi.
Qayta islew kárxanalarına tómendegi talaplar qóyıladı.
1. Adamlar ushın joqarı sapalı azıq-awqat ónimleri islep shıǵıw hám jeńil sanaat ushın sheki onim beriw.
2. Gósh hám gósh ónimleri hám sheki onim arqalı adamlarǵa ótetuǵın haywanot keselliklerin aldın alıw.
3. Haywanlardı qayta islewde juqpalı hám invazion keselliklerdi tarqalıwina jol qoymaw.
4. Kárxanalarda shıǵıs shıǵındılar menen suwdı, topıraqtı hám hawanı pataslanıwına jol qoymaw.
Joqarıda sanap ótilgen talaplardı tolıq atqarılıwıwına erisiw ushın tómendegilerge tolıq ámel qılıw kerek.
- korxonani saqlaw hám isletiw qaǵıydaların tolıq orınlaw
- so'yishga alıp kelingen haywanlardı tolıq baqlaw
- so'yishdan keyingi ónimler ushın anıq veterinariya sanitariya ekspertizasi jumısların jolǵa qoyıw.
Mallardı qayta islew kárxanaları joybarların tayarlawda, olardı qay jerge qurılısı úlken áhmiyetke iye.
Ekonomikalıq esap kitaplarǵa kóre qayta islew kárxanaların sharbashılıq rayonlarında qurılısı joqarı nátiyjelililikke erisiwdi támiyinleydi.
Bunda sheki onim bazası (burdoqichilik fermaları hám xojalıqlar ) menen kárxana ortasındaǵı aralıq 150 km ge shekem bolıwı maqsetke muwapıq boladı.
Kárxanalardı bunday tartida jaylawdı paydalı tárepi tómendegishe:
1. Haywanlardı tompaqlıǵı saqlanadı.
2. Sırtqı ortalıq xar qıylı pataslanishdan saqlanadı.
3. Haywanlarǵa stress faktorlardı tásiri azayadı.
Gósh kárxanaları qurılısına jay ajratilayotganda tómendegilerge itibar beriliwi kerek:
1. Samaldı esiwine.
2. Oqar suwdı jaqın hám olisligi.
3. Xalıq jasaytuǵınlıq punktlerdi (300-400 m) aralıǵı
4. Temir joldı jaqın hám olisligi.
Bunnan tısqarı kárxana biyiklikte jaylastırılsa, jawın hám qar suwi kárxana aymaǵınan tez hám óz aǵımı menen shıǵıp ketedi.
Sharba buyımların qayta isleytuǵın kárxanalarǵa tómendegiler kiredi:
1. Gósh kárxanaları.
2. Qushxonalar.
3. Mal soyıw punktleri.
4. Qustı qayta isleytuǵın kárxanalar.
5. Ózi yurar soyıw punktleri.
6. Qoyan qushxonalari.