2-ma’ruza : releli himoyaning tuzilish sxemasi

---

2-MA’RUZA
: RELELI HIMOYANING TUZILISH SXEMASI 
Reja: 
1. Releli himoya va elektroavtomatikada qo‘llaniluvchi tok va kuchlanishning birlamchi o‘lchov 
transformatorlari. Elektromexanik elementlar. 
2. Tok otsechkasi, Elektr uzatish liniyalarida qo‘llaniladigon asosiy himoyalar, Yerga tutashuvdan 
himoya, Tok va kuchlanishning birlamchi o‘zgartkichlaring asosiy qismlari, almashtirish 
sxemalari. 
3. Releli himoya va elektroavtomatika ulanish sxemalarini grafik tasvirlari.Releli himoyalarning 
tuzilish sxemalari, relelarning ko‘rinishlari. 
4. Tokli himoyalar. Uch pog’onali tokli himoyalar va ularning asosiy qismlari. Himoya o‘lchov 
qismlarining ulanish sxemalari. Notanlovchan (bir poғona), tanlovchan( ikki pog’ona) va 
maksimal tok himoyalarining (MTH)- (uch poғona) ishlash asoslari va ularini kattaliklarini 
tahminlash. Himoyalar sezgirligi. Tokli himoyalarning sxemalari, afzalliklari va kamchiliklari 
hamda elektr energetika tizimida qo‘llanilishi. 
5. Minimal kuchlanish bo‘yicha ishga tushiriluvchi (bloklangan) MTH. Himoya qismlarini ulanish 
sxemasi. Himoya sezgirligini oshirish asoslari. Minimal kuchlanish bo‘yicha ishga tushiriluvchi 
(bloklangan) MTHning elektr energetika tizimida qo‘llanilishi. 
6. Tokli yo‘naltirilgan himoyalar. Maksimal tokli yo‘naltirilgan (MTYH) maqsadi, asosiy 
organlari, ishlash qoidasi va parametrlarni tanlash. Quvvat yo‘nalishi relelarining ulanish 
sxemalari. Tokli yo‘naltirilgan himoyalarning sxemalari, xususiyatlari. MTYHning elektr 
energetika tizimida qo‘llanilishi. 
 
Elektr uzatish liniyalarida asosan qo‘yidagi himoyalar qo‘llaniladi. 
1. Tok himoyalari. Tok himoyasi deb himoyalanayotgan oboektda tok oldindan
belgilangan maolum qiymatlar chegarasidan chikanda ishlaydigan himoyaga aytiladi. Tok 
ortganda ishlaydigan tok himoyalari maksimal tok himoyasi (MTH) (oddiy va yo‘naltirilgan) 
hamda tok otsechkasi (TO) ga bo‘linadi va ular elektr qurilmalarni himoya qilishda asosiy yoki 
rezerv himoya sifatida keng qo‘llaniladi.