2-Ma`ruza. Mavzu

Tajriba vaqtida quyidagilarga e`tibor beriladi:
1. Suspenziyaning xarorati turg`un bo`lishi.
2. Tajriba vaqtida dispersion muxit bug`lanmasligi.
3. Osilgan tarelka tagida mikroskopning ko`rsatishiga xalal beruvchi xavo puffakchalari bo`lmasligi.
4. Cho`kayotgan zarrachalar orasida masofa katta bo`lib, bir zarrachaning cho`kish tezligiga ikkinchi zarracha xalaqit bermasligi.
5. Tajriba olib borilayotgan idish keng bo`lishi kerak.
6. Zarracha xarakati laminar ya`ni paralell yoki bir maromda boradigan bo`lishi kerak. Qovushqoq muhitda xarakat qilayotgan shar shaklidagi zarrachalar uchun laminar harakat
(4.6)
da kuzatiladi. R_e – Reynol`ds soni.

Agar
(4.7)

bo`lganda sharning kritik radiusi rk aniqlanadi.
7. Cho`kish tezligi turg`un bo`lishi kerak. Zarrachaning turg`un holat vaqti juda qisqa bo`lib, sedimentatsion analiz natijasiga ta`sir qiladi.
8. Cho`kish mexanik kuch ta`sirisiz ketishi kerak.

Bu usulning moxiyati Shundaki, suspenziya ichiga joylashgan pallachaga t vaqt ichida cho`kkan modda massasi m aniqlanadi. Abtsissalar o`qiga t ni, ordinatalar o`qiga yelkaning deformatsiyalanish miqdorini qo`yib sedimentatsiya diagrammasi chiziladi.

Agar suspenziya bir xil o`lchamli (monodispers) zarrachalardan iborat bo`lsa, bu zarrachalar boshlang`ich vaqtda xajm bo`yicha bir xil tarqaladi va to`g`ri chiziq koordinata boshidan boshlanadi (8.1-rasm).
Burchakni xosil qilgan OV to`g`ri chizig`i suspenziyaning kontsentratsiya-siga, zarrachalar miqdoriga, idish bilan suspenziya orasidagi balandlikka bog`liqdir. Cho`kayotgan cho`kmaning miqdori q t < t_o vaqtda quyidagicha
bunda: Q – suspenziyadagi moddaning umumiy miqdori, v- cho`kish tezligi, N – idish bilan suyuqlik orasidagi masofa, t<sub>o</sub>– to`la cho`kish vaqti. To`la cho`kish bo`lishi uchun q = Q va bo`lsa, bundan yoki
bo`ladi. To`la cho`kish vaqti t_o aniq bo`lsa Stoks tenglamasi orqali zarrachalarning o`lchamlarini topish mumkin . Agar suspenziya ikki xil o`lchamdagi zarrachalardan iborat bo`lsa, cho`kish grafigi ikki siniq chiziqdan iborat bo`ladi. Demak zarracha o`lchami har xil bo`lsa, grafikda siniq chiziqlar Shuncha ko`p bo`ladi. Polidispers sistemalarda siniq chiziqlar ko`p bo`lib, uning ko`rinishi parabola shaklida chiziladi (8.2-rasm).