2-мавзу: шахсга йуналтирилган таълим турлари ва инновацион таълим шакл, метод ва воситалар


Download 0.7 Mb.
bet12/38
Sana17.01.2023
Hajmi0.7 Mb.
#1097426
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   38
Bog'liq
2.-SHAHSGA-JUNALTIRILGAN-TALIM-TURLARI-VA (1)

Изох,: Стуллар кичик ва катта доира шаклида жойлаштирилганда кичик доирада талабалар, катта доирада эксперт гурууи жойлашади.
Бугунги кунда жауон таълим тизимида интерфаол таълимнинг куйидаги шаклларда амалга оширилаётганлиги барчага маълум (25-расм):








Ижодий топширикни бажариш

Муаммоли ваэиятларни хал ки;

Дидактик уйинлар (ишбилармонлик. ралли
ва имитацион уйинлар)


Ижтимоий захиратардан фойдаланиш (м\тахассисни таклиф этиш, экскурсия)

Тест уткаэиш

И ас и фа вий таълим

Трен инглар утказиш

“Читал ёэди" машктарини ташкил Этиш

Ижтимоий лойиха (мусобака. форум,
интервью, акция, томоша, кур газ
м а)

Лиги материатни урганиб, муитахкамлаш
(интерфаол маъруза)

25-расм. Интерфаол таълимнинг асосий шакллари


Бугунги кунда республика таълим муассасаларида интерфаол таълимни ташкил этишда куйидаги энг оммавий технологиялар кулланилмокда:

  1. Интерфаол методлар: “Кейс-стади” (ёки “Укув кейслари”), “Блиц-суров”, “Моделлаштириш”, “Ижодий иш”, “Муносабат”, “Режа”, “Суубат” ва б.

  2. Стратегиялар: “Аклий уужум”, “Бумеранг”, “Галерея”, “Зиг­заг”, “Зинама-зина”, “Музёрар”, “Ротация”, “Т-жадвал”, “Юмалокланган кор” ва у.к.

  3. График органайзерлар: “Балик скелети”, “БББ”, “Концептуал

жадвал”, “Венн диаграммаси”, “Инсерт”, “Кластер”, “Нима учун?”, “Кдндай?” ва б.
Интерфаол таълим бевосита интерфаол методлари ёрдамида ташкил этилади. “Инновацион таълим технологиялари ва педагогик компетентлик” модулини укитиш мисолида укитиш амалиётида бугунги кунда фаол кулланилаётган интерфаол методлар туFрисида УММнинг 2-кисмида суз юритилади.
IV. Модулли-кредит тизими замонавий таълимнинг энг
такомиллашган шакли саналади. Бугунги кунда тараккийпарвар инсоният давлатлар уртасида ижтимоий, иктисодий, уарбий ва маданий соуаларда узаро келишувга эришиш, уамкорликни йулга куйишнинг янгидан янги йулларини излашда давом этмокда. Бинобарин, юкорида айтиб утилганидек, инсониятнинг омон колиши ва ривожланишда давом
этишининг ягона чораси иркий, этник, диний зиддиятларга баруам бериш ва узаро бирлик, уамкорлик, уамжиуатликка эришишдир.
ХХ асрнинг иккинчи ярмидан бошлаб барча соуаларда булгани каби олий таълим тизимида уам халкаро уамкорликка эришиш, олий маълумотли, малакали кадрларни тайёрлашга ягона ёндашувни карор топтириш йулида амалий уаракатлар олиб борилмокда. 1954 йилнинг 19 декабрида кабул килинган Европа кенгашининг Европа маданияти конвенцияси уам дастлаб мазкур минтака давлатлари микёсида олий маълумотли, малакали кадрларни тайёрлашга нисбатан ягона ёндашувнинг карор топиши учун замин тайёрлаган эди. Уозирда эса у жауоннинг куплаб мамлакатлари университет (институт, академия)лари фаолиятининг укитиш тизимида ягона малакавий талаблар асосида ташкил этилишида мууим уужжат булиб хизмат килмокда.
Мазкур Конвенция Fоялари Европа уудудида шахс тафаккурини шакллантиришда куп тилликка асосланиш учун зарур шарт-шароитларни уосил килишдан иборат эди. Конвенцияни имзоловчи томонлар уз уудудларида фукаролар томонидан Европа уудудида мавжуд булган тиллар, турли миллатларнинг тарихи ва ривожланиш тараккиётини
урганиш уамда уз уудудида бошкаларга уз тили ёки бошка тилларни ургатиш имкониятини яратиб бериш лари зарур эди.
Замонавий Европада ягона касбий таълим маконини яратилиши учун илк кадамлар 1949 йилда куйилди. Худди шу йили асосий максади
5 Болоньский процесс //http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/340/image/340-081.pdf.
Европада ижтимоий, иктисодий жараёнлар кечиши ва бирлигини таъминлашдан иборат булган биринчи халкаро ташкилот - Европа Кенгаши ташкил этилди.
Болонья жараёни ягона Европа олий таълими маконини яратиш
максадида Европа мамлакатлари олий таълим тизимининг бир-бирига якишашиши ва узаро уЙFунлашуви жараёнидир. Ушбу жараённинг расман бошланиш муддати 1999 йилнинг 19 июни деб эътироф этилган. Бинобарин, худди мана шу санада 29 мамлакат вакиллари иштирокида Болонья декларацияси имзоланган эди. Айни вактда мазкур тизим узига 1954 йилда Европа Кенгаши томонидан кабул килинган Европа маданияти Конвенциясини ратификация килган (олий давлат хокимияти органи
тасдиклаган) 49 мамлакатдан 47 иштирокчи мамлакатларни камраб олган.
Болонья тизимининг асосий максади ижтимоий субъектлар томонидан олий маълумот олиш имконини кенгайтириш, Европа олий таълимининг сифати ва самарадорлигини истикболли ошириш, талабалар уамда укитувчиларнинг уаракатчанлиги, фаоллигини ривожлантириш, шунингдек, академик даража ва бошка касбий малакаларнинг меунат бозорига йуналтирган уолда олий таълим муассасалари битирувчиларини иш билан муваффакиятли таъминлашдан иборат. Мазкур тизимни кабул килган мамлакатлар олий касбий таълимни замонавийлаштириш, олий укув юртларининг Европа комиссияси томонидан молиялаштириладиган турли лойиуаларда тенг уукуклилик, уамкорлик асосида катнашиш, талабалар ва укитувчиларни узаро академик алмаштириш учун янги имкониятларга эга булмокдалар.
Тизимнинг умумий асослари Болонья шаурида имзоланган декларацияда уз ифодасини топган. Улар куйидагилардан иборатдир:

  1. Диплом иловасига кура фукароларни ишга самарали жойлаштириш, Европа олий таълим тизимининг халкаро ракобатга бардошлилигини ошириш имкониятини яратадиган узаро мувофик келувчи академик даражалар тизимни кабул килиш.

  2. Икки циклли: тайёргарлик ва битирув таълимига утиш. Таълимнинг биринчи цикли уч йил давом этади. Иккинчи цикл эса магистрлик ва докторлик даражаларини олиш учун йуналтирилади.

  3. Кенг куламда талабалар алмашинувини куллаб-кувватлаш учун машаккатли синов бирликларини кайта топширишнинг Европа тизимига утиш. Мазкур тизим талабаларнинг урганиладиган фанларни танлаш уукукига эга булишлари учун имконият яратади. Бунинг учун асос сифатида “Умр буйи таълим олиш” концепцияси доирасида куллаш имконини берадиган тизим - ЕСБТ (Европа синов бирликлари тизими)ни кабул килиш таклиф этилади.

  4. Укитувчилар алмашинувини ривожлантириш. Европа

уудудида ишга сарфланадиган вакт даврини инобатга олган уолда укитувчилар ва б. ходимлар алмашувини кенгаштириш. Трансмиллий таълим стандартларини урнатиш.

  1. Узаро мос мезон ва методологияларни ишлаб чикиш \амда сифатини таъминлашда Европа \амкорлигини карор топширишга кумаклашиш.

  2. Олий таълим муассасасининг таълим сифатини назорат килиш тизимини ишлаб чикиш ва олий укув юртлари талабалари ва ходимлари фаолиятини ташки ба\олашга тортиш.

  3. Олий таълимда, айникса, укув режаларини

такомиллаштириш, олий таълим муассасалариаро \амкорлик, талаба ва укитувчилар алмашинуви ва биргаликдаги таълим дастурлари, илмий тадкикотларни утказишга оид амалий тайёргарлик ва уларни олиб бориш борасида зарур европача нуктаи назарларнинг шаклланишига кумаклашиш.
Декларацияга аъзо булиш учун куйидаги дастлабки талаблар куйилади:

  • олий укув юртигача 12 йиллик таълим;

  • икки боскичли олий таълим-бакалавриат ва магистратура;

  • укув жараёни ва укитиш натижаларини ба\олаш ECTS кредит технологияси асосида ташкил этилиши

Болонья декларациясига аъзо давлатларда таълим модул-кредит тизимига асосланади.
1989 йилда Европада Европа \амжамиятининг ERASMUS (European Community Action Scheme for mobility of University students) ва TEMPUS каби дастурлар жорий этилди.
2001 йилда 29 та Европа давлатлари таълим вазирлари томонидан Болонья декларацияси имзоланди. Бугунги кунда ERASMUS дастури
буйича Европа \амжамияти университететлари уртасидаги талабалар алмашинуви 145 та олий укув юртларини камраб олган. Улар уртасида Европа университетлари таълими натижаларини узаро тан олиш тизими - ECTS (Еигореап Credit Transfer System) шакллантирилган.
Кредит” атамаси (ECTS-credit) - “синовдан утди” маъносини
англатиб, талабанинг укув юртида маълум бир курс (модул)ни муваффакиятли якунлаганлиги тудрисида маълумот беради
Модул-кредит тизими - \ар бир укув фани (модули)нинг талабалар томонидан маълум микдордаги кредит бирликлари асосида узлаштирилишини таъминловчи тизим
Кредит бирликларининг сони талабалар томонидан сарфланадиган ме\нат сарфига мос \олда белгиланади. Талабанинг мех,нат сарфи
аудитория машFулотлари, мустакил ишлар ва укув режасида кузда тутилган бошка фаолиятларини уз ичига олади. Укув фани (модули)ни урганиш учун талаба томонидан сарфланган умумий ме\нат сарфи микдори (аудитория ва мустакил иш соатлари) бир укув йилида 750-800 соатни ташкил этиши лозим. Айни уринда айтиб утиш зарурки, кредитлар аудитория соатлари билан чегараланиб колмай, балки талабанинг аудиториядан ташкари шароитда \ам укув фани (модули)ни узлаштириш учун сарфлайдиган юкламани \ам инобатга олган \олда белгиланади.
Одатда укув режасига киритилган фанлар буйича ажратиладиган кредитлар сони 3 га тенг. Баъзан укув фани учун ажратилган кредит сони 3 тадан куп ёки кам булиши мумкин. Кредитлар барча (мажбурий ва ихтиёрий) танланган укув фанлари буйича таксимланади.
Кредитларнинг таксимланишида фан буйича курс лойи\алари ва амалий ишларининг мавжудлиги иноатга олинади. Укув фани учун ажратиладиган кредитлар микдори фаннинг мураккаблиги \амда талабалар томонидан унинг узлаштирилишига боFлик булади. ЕСТ S да кредитлар йигиндиси семестрда - 30 тани, укув йили давомида - 60 тани,
бакалавриат даврида эса - 240 ни ташкил этади.

Download 0.7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling