2-mavzu. Yog’och, materiali xomashyolarini yo’nish, qirqish, kesish, o’yish, yig’ish va biriktirish texnologiyasi

Armug‘on — qalin po‘stlog‘li, yog‘ochi yumshoq, yengal, oqish tusli bo‘lib, 
yyllik halqalarini akiqlash qyayin, kam chatnaydi, toblanmayda. O‘ymakorlikda 
80—90 yoshdagilari ishlatiladi. 
Qarag‘ay — igaabargli daraxtlardan bo‘lib, tik va to‘rri o‘sadi, yorish, arralash va 

---

randalash juda oson. Qarag‘ayning po‘stlog‘i qalin, to‘q jigarrang, yog‘ochi oqish 
pushti rangli smolali bo‘lib, namga chidamlidir. Uning yillik halqalari aniq 
ko‘rinadi. 
Qarag‘aydan 
qurilishda, 
kemasozlikda, 
duradgorlikda 
keng 
foydalaniladi,. 
Terak — ikki xil bo‘ladi, baqaterak va mirzaterak. Baqaterakniig po‘stlog‘i silliq, 
ranga oq~ko‘kish bo‘lib, tanasi uncha to‘rri bo‘lmaydi, yog‘ochi oqnsh tuslidir. 
Mirza-terakshshg po‘stloga sarg‘ish silliq, tanasi to‘g‘ri bo‘ladi. Yog‘ochi oqish 
tusda bo‘lib, o‘ymakorlikda keng qo‘llaniladi. Uvdan bog‘dodi eshiklar 
tayyorlanadi. 
Oqqayin — po‘stlog‘i oqish, unchalik qalin emas, yog‘ochi qattiq, oqish, halqalari 
aniq bilinmaydi. Oqqayin o‘ymakorlikda kam ishlatiladi. Undan asosan faner kuplab 
chiqariladi. 
Qoraqayin — sarg‘ish-qizg‘imtir tovlanadm, tabiiy gulli, yillik halqalari aniq 
bilinadn. Mebel sanoatida ko‘p ishlatiladi. Qoraqavdsh yog‘och o‘ymakorligada 
juda qulay yog‘och hisoblanadi. 
Zarang — yog‘ochi oqish bo‘lib, yaxshi pardozlanadi, yillik halqalari aniq 
bilshshaydi. Zarang yog‘ochi o‘ymakorlikda, qimmatbaho mebel tayyorlashda 
ishlatiladi. 
Chinor — po‘stlog‘i ko‘kimtir, qalii, silliq. Yog‘ochi qizg‘ish pushti rangli, tabiiy 
guli juda chiroylidir. Undan qimmatbaho mebel tayyorlashda va yog‘och 
o‘ymakorligada ko‘p foydalaniladi. Chinor Farg‘ona vodiysida ko‘p tarqalgan, 
uzoq yashaydi. Jumladan, yoshi 800 yil bo‘lib, aylanasi 25 metr, balandligi 32 
metrli bo‘lgan chinorlar ham bor. 
Archa — O‘zbekistonning tog‘li joylarida o‘sadigan daraxt bo‘lib, 1000
yoshgacha yashaydi. Tusi qizg‘ish-pushti bo‘lib tovlanadi. Archa yog‘ochidan 
murakkab naqshlar o‘yilgan yirik , ustun va qutichalar yasalgan. 
Yong‘oq — po‘stlog‘i kul rang, qalin, chatnoq bo‘lib, yog‘ochi qizg‘ish kul rang 
tusli, qattiq va og‘ir bo‘ladi. Undan ishlangan mebel buyumlar g‘oyatda qadrlanadi. 
Yog‘och o‘yma-korligida esa ko‘p ishlatiladi. 
O‘rik yog‘ochining tusi qoramtir qizg‘ish bo‘ladi, bundan yasalgan buyum 

---

loklangandan keyin ajoyib tovlanadi. Bu daraxt yog‘ochidan quticha va 
inkrustatsiyalar ishlashda foyda-laniladi. O‘rik yog‘ochidan muzika asboblaridan 
surnay yasaladi.