2 Тузувчилар


Download 0.78 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/66
Sana06.04.2023
Hajmi0.78 Mb.
#1334427
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   66
Bog'liq
osimliklar fiziologiyasi

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР 
1. Л.И. Курсинов «Ботаника» — 1 том 1957 йил 
2. Г.Д.Мустақимов «Ўсимликлар физиологиясидан методик қўлланма» 1970 йил 
3. Н.А.Максимов «Ўсимликлар физиологиясидан қисқача курс» 1958 йил 
4. Г.Д.Мустақимов «Ўсимликлар физиологияси ва микробиология асослари» 
5. Махруза матнлари. 
 
 
2
2
-
-
М
М
А
А
В
В
З
З
У
У
:
:
 
 
Ў
Ў
С
С
И
И
М
М
Л
Л
И
И
К
К
 
 
Х
Х
У
У
Ж
Ж
А
А
Й
Й
Р
Р
А
А
Л
Л
А
А
Р
Р
И
И
 
 
Ф
Ф
И
И
З
З
И
И
О
О
Л
Л
О
О
Г
Г
И
И
Я
Я
С
С
И
И
 
 
Р
Р
Е
Е
Ж
Ж
А
А
 
 
1. Хужайра органоидларига характеристика ва уларнинг физиологик функциялари 
2. Хужайрага сув ва унда осмотик босим ва шимиш кучларининг ахамияти 
3. Хулоса. 
МУАММОЛИ САВОЛ: 
1. Хужайра органоидлари ва уларнинг функцияларини тушунтиринг? 
2. Ҳужайрада генларнинг роли қандай?


10 
Хамма тирик организмлар хужайралардан ташкил топган. Хар бир хужайрада 
организмнинг хаёт жараёнлари давом этади. Ўсимликларнинг хайралари думалоқ, кўп 
қиррали, тўртбурчак, тухумсимон, цилиндрсимон, дисксимон хужайралар — паренхиматик, 
прозенхиматик хужайралар дейилади. 
Хужайра ирсий хусусиятларини ўзида сақлайди. Тирик хужайрада хаёт жарёнлари 
ташқи факторлари тахсиридан ўзгариб туради. Масалан: фотосинтез натижасида хосил 
бўлган моддаларнинг бир қисми ўсимлик танасида қатнашса, қолган қисми нафас олиш 
жараёнида сарфланади. Хужайрада содир бўладиган барча органоидлари шаклини 
микроскоп тузилишини ва унинг вазифасини аниқлаб олишимиз керак. 
Хужайра органоидларга характеристика ва уларнинг функциялари 
Ўсимлик хужайраси ядро цитоплазма, хужайра пўсти пластидлар, митоходрий ва 
вакуоладан, эндоплазматик тўр, рибосома, Голpжи аппарати лизосома, сферасомалардан 
ташкил топган. 
Хужайра пўсти целлюзлоза, гемицеллюлоза ва пектин моддаларидан иборат. 
Целлюлоза ўсимлик гавдасини тик холда мустахкам сақлаб туради. Хужайра пўсти 
хужайранинг хаёт фаолияти давомида кўп ўзгаришларга учрайди. Целлюлоза легнин
суберин ва кутин бирикмалари тахминлайди, микроорганизмлари ва хашоратлар тахсиридан 
сақлайди. Кўп хужайрали ўсимликларда хужайралар аро алоқалар бўлади. 
Ядро энг асосий хужайра органоид хисобланади. Ядро пўсти 2 қават: ташқи ва ички 
мембраналардан тузилган. Ядронинг асосий вазифаси ирсий белгиларни наслдан-наслга 
етказиб беришдир. 
Ирсий белгиларнинг ўзгаришида ташқи факторлар, физиологик актив моддалар, 
химиявий бирикмалар, радиация нурлари ва турли физикавий ходисаларнинг ахамияти катта. 
Ядр ичидаги кариоплазмада РНК, ДНК молекулари бўлиб, ирсий белгиларни ўтказишда 
оқсилларнинг ва И — РНК бирикмаларнинг синтезини идора қилади. 
Митоходрийлар ташқи ва ичик деворлардан иборат бўлиб, уларнинг орасида бўшлиқ 
мавжуд. Ички деворда парда ва найчалар митоондрий танасига кўндаланг жойлашган. 
Митохондрийларда углеводлар, аминокислоталар ва бошқа моддаларнинг фосфорланиши 
туфайли энергияга бой АТФ молекулалар, пайдо бўлади. Митохондрий нафас олиш
оксидланиш қайтариш, каталитик жараёнларда қатнашади. Рибосомалар — хужайрадаги 
донадор грануллардир. Улар цитоплазма, ядро ва эндоплазматик тўр мембраналарида 
жойлашади. Рибосома оқсил молекулаларини хосил қилишида фаол қатнашади. Полипептид 
занжирлари рибосомада синтез қилинади. 


11 

Download 0.78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling