20-tema. Xaliq araliq valyuta qatnasiqlari

15.5. Xalıq aralıq esap -kitaplardıń formaları hám valyuta riskı
Mámleketler ortasında tovarlar hám xızmetler boyınsha aldı - sotdi operatsiyalami ámelge asırıwda xalıq aralıq esap -kitaplardıń tómendegi formaları qollanıladı :
1. Hújjetli akkreditiv.
2. Inkasso.
3. Bank ótkermalari.
4. veksel hám shekler menen esap -kitaplar usılar gápinen bolıp tabıladı.
Xalıq aralıq esap -kitaplami ámelge asırıwda tómendegi jaǵdaylarǵa bólek itibar qaratıladı.
1. Xalıq aralıq esap -kitaplarda kiriper hám importerga xızmet kórsetetuǵın bankler finanslıq dáldalshı retinde maydanǵa shıǵadı.
2. Xalıq aralıq esap -kitaplar jergilikli hám xalıq aralıq nızamshılıq hújjetleri menen tártiplestiriledi.
3. Xalıq aralıq esap -kitaplar túrli valyutalarda ámelge asıriladı. Tiykarlanıp, dúnyada tólew quralı retinde tán alınǵan mámleketlerdiń milliy valyutalarında (AQSH dolları, yevro, iyena, yuan).
4. Bir xalıq aralıq kontrakt sheńberinde bir neshe esap -kitap formaları qoilamlishi múmkin.
Kiriper hám importerlar ortasında tovarlar hám xızmetler boyınsha tólewlami ámelge asırıwda esap -kitap formaların tańlaw zárúrli máselelerden biri esaplanadı hám buǵan qatar faktorlar tásir etedi.
Atap aytqanda :
5. Tavar hám xızmetler túri.
6. Kontrgentlami tólewge uqıplılıǵı hám poziciyayi. Ayırım rawajlanıp atırǵan mámleketler importerlarining tólew qábileti hálsiz boiganligi sebepli, olar ortasında xalıq aralıq esap -kitaplardıń akkreditiv forması kóbirek qoilaniladi. Akkreditiv esap -kitap formasında kiriperga tólew kepillik beriledi.
7. Jáhán bazarında satılatuǵın tovarlarǵa boigan talap hám usınıs dárejesi;
8. Basqa faktorlar.
valyuta riskı hám valyuta shártlesiwL Xalıq aralıq esap -kitaplarda valyuta riskı hám valyuta shártlesiwi ámeldegi bolıp, xalıq aralıq valyuta munasábetlerinde qatnasıw etiwshi táreplerdiń ekonomikası, finanslıq jaǵdayı hám sırtqı siyasatın turaqlılıǵındı aldın alıw maqsetinde dúziledi.
valyuta riskı - tárepler ortasında sırtqı sawda hám kredit shártnamaların qol qoyıw processinde tólew quralı retinde paydalaniletuǵın valyuta stuldıń ózgeriwi sebepli vujudga keliwi múmkin boigan joytıw bolıp tabıladı.
Ádetde valyuta stul bahosining túsiwi nátiyjesinde kiripyor hám kreditor zálel kóredi, tólew valyutası stuldıń asıwınan bolsa importyor hám qarızdar finanslıq mabiagiarini joǵatadı.
Xalıq aralıq esap -kitaplarda valyuta riskınan kóriliwi múmkin zálellami aldın alıw maqsetinde qorǵaw shártlesiwi tuwrısında shártnama shártleri ámeldegi etiledi, bul shártler kiriper hám importer ortasında dúziletuǵın shártnama hám kontraktlarda názerde tutıladı. Bretton - vudse valyuta sisteması daǵdarısınasha boigan dáwirde hám altın pariteti biykar etińuncha altın kelisimleri qoilanilar edi, bunda tólew quralınıń pariteti altınǵa salıstırǵanda ózgeretuǵın parq summası proporsional túrde tap iab berilgen.
valyuta shártlesiwi - kiriper hám importeriga tólew quralınıń qadrsizlanishidan qorǵaw bolıp, tólew valyuta stuldıń ózgeriwi nátiyjesinde vujudga keletuǵın farqni proporsional tárzde tolıqb beriw tuwralıǵı shártlesiw bolıp tabıladı.