20-tema. Xaliq araliq valyuta qatnasiqlari

15.5.1. Akkreditiv
Xalıq aralıq esap -kitaplar ishinde akkreditiv júdá kóp qoilaniladigan pul ótkermalarining forması esaplanadı. Akkreditiv menen esap -kitapda importer benefitsaming atına akkreditiv ashıw maydanınan tapsırma beredi, akkreditiv summası benefitsaming tovarlar jetkezip bergenliginde yamasa xızmetlami kórsetkenligin tastıyıqlaytuǵın hujjalari tiykarında onıń esabına ótkeriledi.
Xalıq aralıq akkreditiv menen esap -kitaplami ámelge asırıwda tómendegi tárepler qatnasadı :
1. Importer, bankke akkreditiv ashıw ushın shaqırıq etiwshi.
2. Emitent - bank, akkreditiv ochuvchi bank.
3. Xabarnama qabıl etetuǵın bank, bul bank importer bankinde benefitsar atına akkreditiv ashılǵanlıǵı haqqında xabami kiriperga jetkeredi hám tólewdi ámelge asıradı.
4. Benifitsar - kiriper, onıń esabına akkreditiv ashıladı.
Xalıq aralıq esap -kitaplardıń akkreditiv forması kiriperga tólewdi kepillik beriwi menen bólek -áhmiyet kásip etedi, sebebi kiriper hám importer ortasında dúzilgen shártnama summası aldınan kiriperga xızmet kórsetetuǵın banktiń akkreditiv esapvarag'iga ótkerip beriledi. Sonıń ushın kiriperlar xalıq aralıq esap -kitaplarda tólew qábileti salıstırǵanda tómen importerlar hám siyasiy - ekonomikalıq tárepten biyqararlıq ámeldegi bolǵan mámleket kiriperlari tólewlami ámelge asırıwda bul formadan paydalanıwdı ábzal kóredi.
Akkreditiv qoilanilishi dárejesine qaray tómendegi túrlerge bólinedi.
1. Emitent - bank akkreditivning shártlerin ózgertiw noqatyi názerinen, shaqırıp alınatuǵın hám shaqırıp alınbaytuǵın akkreditivdan ibarat. Eger importer hám kiriper ortasında dúzilgen shártnamada shaqırıp alınatuǵın akkreditiv názerde tutılǵan boisa, shártnomda kelisim múddet ishinde importeming tovarlardı satıp alıw yamasa xızmetler boyınsha sheshimi ózgerse benifitsar paydasına ótkerilgen shártnama summasın toiiq yamasa bólekan shaqırıp alınıwı múmkin. CBiysharaıp alınatuǵın akkreditivda bolsa importerga bunday huqıq berilmaydi.
2. Shamomada kórsetilgen summanı benifitsaming akkreditiv esapvarag'iga ótkeziwi noqatyi názerden, ta 'minlangan yamasa ta 'minlanmagan akkreditivga boiinadi. Támiyinlengen akkreditivda importer shártnamada kelisim summa tolıq benefitsaming bankinde deponentlanadi, támiyinlenbegende bolsa bul summa importeming banki tárepinen kepillik beriledi.
3. Akkreditiv shártnamasında kórsetilgen summa bolıp - bolıp. bir neshe ret benefitsaming bankinde ashılǵan akkreditiv esapvarag'iga ótkeriliwi múmkin, akkreditivning bul túri tap 'Idirib barılatuǵın yamasa revolver akkreditiv dep júritiledi. Akkreditivning bul forması, ádetde, islep - shıǵarıw procesi bir - birine bogiiq boigan kiriper hám importerlar ortasında qoilaniladi.
Xalıq aralıq esap -kitaplarda qoilaniladigan akkreditivning ábzallıq tárepleri kóbirek kiriperga tiyisli bolıp, oǵan jiberilgen tavar yamasa kórsetilgen xızmet ushın tólew kepillik berilgen. Biraq, importer benifetsar ushın ashılǵan akkreditiv esapvaragiga mabalag'ni ótkeziwi nátiyjesinde onıń ixtiyoridagi mablag1 málim múddetke shetlesiwine sebep boladı.