2021 umumta’lim maktablarida uyadosh so‘zlarni o‘qitish

ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODLAR. 

---

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 3 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
291 
w
www.oriens.uz
April
2021
 
 
Ishda qiyosiy-chog’ishtirma, blits-so‘rov, zinama-zina, eslab qol, klister, eng 
yaxshi savol, hot cheyr metodlardan foydalanilgan.  
NATIJALAR. So‘raladigan o‘quvchilarni emas, shunchaki emas, balki, 
ma’lum bir maqsad bilan tanlash lozim. Deylik, iqtidorli o‘quvchilardan ularni 
yanada hushyorlikka chaqirish uchun, yaxshi o‘zlashtira olmaydiganlardan esa 
mavzuni 
qay 
darajada 
tushunganliklarini 
aniqlash 
maqsadida, 
tartibsiz 
o‘quvchilardan ularni darsga jalb qilish uchun so‘rash mumkin. Shunga qarab 
bugungi darsni qanday olib borishimiz kerakligi haqida tasavvurga ega bo‘lamiz. Shu 
bilan bir qatorda o‘tgan mavzuni bugungi mavzuga bog‘lash orqali tizimli va izchil 
ish olib boramiz. Demak, o‘quvchilarga quyidagi savollar orqali murojaat qilishimiz 
mumkin. 
Savollar: 
1. 
O‘qituvchi: Shakldosh so‘zlarni yana qanday nomlash mumkin? 
O‘quvchi: Omonim so‘zlar. 
2. 
O‘qituvchi: Tut daraxtining ko‘zi aniq ko‘rib turardi. Ushbu gapda 
qanday ko‘p ma’noli yoki omonim so‘zlar ishtirok etgan? 
O‘quvchi: Ko‘p ma’noli yoki omonim so‘zlar ishtirok etyapti. 
3. 
O‘qituvchi: Ko‘p ma’noli so‘zlar bilan omonim so‘zlarning qanday farqi 
bor? 
O‘quvchi: Omonimlar bir necha so‘z turkumi doirasida, ko‘p ma’noli so‘zlar 
esa bir turkum doirasida bo‘ladi. 
4. 
Uyadosh so‘zlar deb nimaga aytiladi? 
O‘quvchi: Bir mazmuniy uyaga mansub bo‘lgan so‘zlar uyadosh so‘zlar 
deyiladi. 
Aynan shu savollarni ayrim o‘quvchilardan so‘ramasdan butun sinfdan yozma 
tarzda so‘rash mumkin. Buning uchun “Ham chaqqonmiz, ham dono” ta’limiy 
o‘yinini o‘tkazamiz. 
Bunda savollar soni 10 ta yoki undan ko‘pqroq qilib, yopiq test ko‘rinishida 
olamiz. O‘qituvchi savollarni o‘qiydi. O‘quvchilar javoblarni yozib boraverishadi. 
So‘ng qog‘ozlar yig‘ib olinadi. Bu hamma o‘quvchilarni qisqa vaqt ichida baholash 
hamda o‘tgan mavzu yuzasidan olgan bilimlari haqida real ma’lumotga ega bo‘lish 
imkonini beradi. Shu bilan bir qatorda teskorlikni, tez qabul qila olish ko‘nikmalarin 
shakllantiradi. 
Keyin 
esa 
o‘quvchilardan 
yangi 
mavzuni 
tushungan-
tushunmaganliklari umumiy tarzda so‘raladi. Bu mavzu yangi tushuncha bo‘lganligi 
uchun agarda o‘quvchilar tushunmagan bo‘lsalar ularga yanada oddiyroq qilib 
tushuntiramiz yoki mavzuni o‘zimiz soddaroq qilib xulosalaymiz. 
Demak, uyadosh so‘zlar bir uyaga mansub bo‘lgan so‘zlardir. 

---