(iii) Suzuvchi Nuqtali O‘zgarmaslar (Haqiqiy O‘zgarmaslar)
Ular kasr qismga ega bo‘ladi. Ixtiyoriy kasr ko‘rinishida yoki eksponensial
shaklida yozilishi mumkin. Haqiqiy o‘zgarmaslar kasr ko‘rinishida quyidagi
qoidalar asosida yoziladi:
(a) Kasr ko‘rinishidagi haqiqiqy o‘zgarmaslar o‘nlik nuqtadan oldin va keyin
kamida bittadan raqamga ega bo‘lishi lozim.
(b) + yoki – belgisidan iborat bo‘lishi mumkin.
(c) Ishora belgisi ishtirok etmaganda son musbat deb qaraladi.
(d) Vergul va probellar qatnashmasligi lozim.
Masalan, 12.5, -18.3, -0.0025
Eksponent ko‘rinish ikkita qismdan iborat: mantissa va exponent. Bu ko‘rinish
odatda o‘zgarmas juda katta yoki juda kichik son bo‘ganda foydalaniladi. Ammo
undan boshqa haqiqiy o‘zgarmaslarni yozishda foydalanish ham mumkin.
Eksponent ko‘rinishda 'e' dan oldingi qismimantissa va 'e' dan keyingi qismi
mantissa exponent deyiladi. Haqiqiy o‘zgarmaslar eksponent ko‘rinishda
quyidagilar asosida yoziladi:
(a) Mantissa va exponent 'e' belgisi orqali ajratiladi.
(b) Mantissa butun son yoki mos haqiqiy o‘zgarmas bo‘lishi lozim.
(c) Mantissa + yoki–ishorali b’lishi m umkin.
(d) Ishora belgisi ishtirok etmaganda musbat deb qaraladi.
(e) Eksponent kamida bitta butun raqamdan iborat bo‘lishi kerak (musbat yoki
manfiy). Odatda ishora + deb qaraladi.
Masalan, 2.4e-5, -3.5e-5, -0.6e+5
Haqiqiy o‘zgarmasning eksponent shaklidagi chegarasi 16 bitlik SHKlar uchun
3.4e38 dan 3.4e38 gacha oraliqda bo‘ladi. Xotiradan 4 bayt joy egalaydi.
(iv) Qatorli O‘zgarmaslar
“Ko‘p belgili” o‘zgarmaslar qatorli o‘zgarmaslar deb ham yurtiladi. Ular
qo‘shtirnoq ichiga olingan nol yoki ko‘p simvollarni ifodalaydi. Masalan, quyidagi
qator:
14
"JBD" so‘zi 4 bayt joy egallaydi, chunki qator oxiriga maxsus '\0' simvoli
qo‘shiladi. Shuni qayd etish lozimki, '\0' yagona simvol hisoblanadi. Shunday qilib
"JBD" xotirada "JBD\0" kabi ifodalanadi, bunda terminator simvoli qator oxirida
saqlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
