3 Mavzu: Jismoniy tarbiya vazifalari va vositalari. Jismoniy mashqlarning xarakteristikasi. Jismoniy mashqlarning paydo bo‘lishi. Reja

Jismoniy tarbiya vositalarining umumiy tasnifi 
Jismoniy tarbiya vositalariga quyidagilar kiradi:
1. 
Gigiyenik omillar. 
2. 
Tabiatning tabiiy kuchlari(quyosh, havo, suv). 
3. 
Jismoniy mashqlar. 
4. 
Xilma-xil faoliyat turlari. 
5. 
Uqalash (massaj). 
Gigiyenik omillarga:

---

 a) mashg‘ulotlar rejimi; 
b) dam olish; 
v) ovqatlanish; 
g) uyqu; 
d) kiyim bosh, poyabzal; 
ye) jismoniy jihozlar, xonalar, maydonchalar h.k. kiradi. 
Ular jismoniy mashqlarning shug‘ullanuvchilar organizmiga ta’siri 
samaradorligini oshiradi. 
Gigiyenik omillari barcha organ va tizimlarning yaxshi ishlashiga yordam 
beradi. Masalan, muntazam sifatli ovqatlanish ovqat hazm qilish organining 
faoliyatiga ijobiy ta’sir qiladi va boshqa organlarga zaruriy oziq moddalarning о‘z 
vaqtida yetib borishini ta’minlaydi, bolaning rivojlanishi va о‘sishiga yordam 
beradi. Tо‘laqonli uyqu nerv tizimiga dam beradi va uning ish qobiliyatini 
oshiradi. Xonalar, jismoniy jihozlar, atribut, о‘yinchoqlar, bolalar kiyimlari va 
poyabzalining tozaligi kasalliklarning oldini oladi. Xonalarni tо‘g‘ri yoritish kо‘z 
kasalliklari (shabkо‘rlik va boshqalar)ning sodir bо‘lishiga yо‘l qо‘ymaydi. Kun 
tartibiga qat’iy rioya qilish uyushqoqlikka, intizomlilikka о‘rgatadi. 
Tabiatning tabiiy kuchlari
Tabiatning tabiiy kuchlariga quyosh, havo, suv kiradi, ular jismoniy 
mashqlarning organizmga ta’sirini kuchaytiradi va kishi ish qobiliyatini oshiradi. 
Quyoshli, ochiq havoda yoki suvda (suzish) bajariladigan mashqlar 
jarayonida ijobiy emotsiyalar paydo bо‘ladi (kо‘proq kislorod yutiladi, modda 
almashuvi kuchayadi h.k.) 
Quyosh, havo, suv organizmni chiniqtirishga, uni yuqori va past 
temperaturaga moslashuv qobiliyatini oshirishga yordam beradi. 
Bular natijasida issiqlikni idora qiluvchi apparat harakatga keladi, ya’ni kishi 
organizmi turli xil meteorologik omillarning о‘zgarishiga о‘z vaqtida javob bera 
oladigan darajaga keladi. 
Quyosh nuri teri ostida D vitaminining saqlanishiga xizmat qiladi, turli 
mikroblarni о‘ldiradi va bolalarni kasallik (raxit va boshqa)lardan saqlaydi.