3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

Жамият (давлат) хњжалик
механизми (Х.М.) 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

21 
бериш бњлганлиги учун фақат хњжалик механизмини корхона 
фаолияти доирасида књриб чиқамиз. Бизларнинг фикримизча корхона 
хњжалик механизми қуйидаги элементлардан ташкил топади. 
Биринчидан, ишлаб чиқаришни ташкил қилиш шакллари, 
корхона ва тадбиркорликнинг шакл ва турлари, уларни ихтисослаши, 
кооперативлашиши, концентрацияланиши ва ҳоказолар. 
Иккинчидан, корхонани бошқариш таркиби, усул ва шакллари. 
Бу 
элемент 
иқтисодий 
муносабатларни 
бошқарув 
аспектига 
тузилишини, ишлаб чиқаришга таъсир қилиш учун ишлатиладиган 
маъмурий ва иқтисодий усулларни њз ичига олади. 
Учинчидан, корхонанинг давлат органлари ва иқтисодиёт бошқа 
субъектлари билан молиявий-кредит муносабатлари, хњжалик 
алоқалари. 
Тњртинчидан, корхона фаолиятида ишлатиладиган иқтисодий 
рағбатлантириш шакллари, усуллари, иқтисодий дастаклар (баҳо, иш 
ҳақи, фойдалар каби). 
Бешинчидан, корхона фаолиятини ишлаб чиқаришни тартибга 
солишни ҳуқуқий шакл ва усуллари. Юридик қонунлар, давлат 
органларининг норматив ҳужжатлари, књрсатмалари, корхонанинг 
низоми, устави ва ҳоказолар. 
Олтинчидан, ишлаб чиқаришга таъсир қилувчи социал-
психологик омиллар
1
. 
Еттинчидан, Давлатнинг иқтисодий сиёсати. Бозор иқтисодиётига 
њтиш даврида Ўзбекистон Республикаси давлатининг иқтисодий 
сиёсатининг асосий негизини Республикамиз президенти И.А.Каримов 
томонидан назарий асосланган бешта устувор йњналишлари ташкил 
қилади. Уларнинг асосий мазмуни қуйидагиларда њз ифодасини топади. 
1. Иқтисодиётни сиёсатдан устунлиги. 
2. Давлат бош ислоҳотчи. 
3. Қонун ва Конституциянинг устуворлиги. 
4. Кучли ижтимоий сиёсат юргизиш. 
5. Бозор иқтисодиётига босқичма-босқич њтиш. 
Бу тартиб ва қоидалар корхона иқтисодиётида њз ифодаларини 
топади ва корхонанинг фаолиятини йњналтиради. 
Саккизинчидан, конкуренция, журъат, хавфсизлик, тижорат 
сирларининг шакл ва усуллари. 
1
Бу омилларни њрганиш аслида социология ќамда психология фанларининг предмети бњлса ќам, уларни 
иљтисодий реалликга таъсирини корхона иљтисоди њз тажрибаси доирасида њрганади. 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

22 
Корхонанинг хњжалик механизми мураккаб ва књп қиррали 
тушунчадир. Хњжалик мехнизмини њрганиш орқали корхона 
фаолиятида рњй бераётган иқтисодий ҳодисалар ва жараёнларга баҳо 
бериш, уларни режалаштириш йњлларини аниқлаш имкониятига эга 
бњламиз. 
Хулоса қилиб айтганда корхона иқтисодиёти фани корхонанинг 
хњжалик механизмини њрганиш орқали њз мақсадига эришади. Чунки 
унинг асосий мақсади: