3-Modul: O’zbek davlatchiligining shakllanishi va dastlabki taraqqiyot bosqichlari

 

7. O’zbekistonning milliy mustaqillik davridagi etnik holati va bu sohadagi 

o’zgarishlar. 

O’zbekistonning  milliy  mustaqilligining  qo’lga  kiritilishi  o’zbek  xalqining  tarixiy 

taqdiriga  tub  burilish  yasash  barobarida,  uning  tom  ma’nodagi  erkinligi,  ozodligi  va 

mustaqilligini  ta’minlab,  ijtimoiy  taraqqiyotning  keng  istiqbolli  yo’llariga  olib  chiqdi. 

O’zbekiston ko’p millatli mamlakat bo’lganligi bois ham milliy masalani oqilona hal etish 

uning demokratik rivojlanish yo’llaridan  ilgarilab borishda muhim ahamiyat kasb etadi. 

Mustaqillikning dastlabki kunidan boshlab respublikada istiqomat qiluvchi barcha millat 

va elat kishilarining milliy tili, madaniyati, adabiyoti, san’ati, urf-odatlari, rasm-rusmlari 

an’analarini  avaylab  saqlash  ularni  jonlantirish  va  yanada  rivojlantirish  uchun  keng 

imkoniyatlar ochildi. Mazkur elat va xalqlarning hayotiy masalalarini amalda hal etish va 

bu  ishlarni  yuksak  darajada  tashkillashtirish  uchun  milliy  madaniyat  markazlari  tuzilib, 

faoliyat ko’rsata boshladi. Hozirida respublikada 100 dan ortiq shunday markazlar mavjud 

bo’lib, ular bu borada to’laqonli ish yuritmoqdalar. Hozirda respublikamizning ko’pgina 

maktablarida boshqa ta’lim tizimlarida o’qishlar rus, qozoq, tojik, qirg’iz, qoraqalpoq va 

boshqa  tillarda  tashkil  etilgan.  Shuningdek  ayni  bu  tillarda  vaqtli  matbuot  nashlari  ham 

chop  etilmoqda.  Turli  tillarda  radio,  televideniya  eshittirishlari  muntazam  namoyish 

etilmoqda.  

Bizkim, o’zbeklar bir irqiy guruhga mansub turkiy qabilalar uyushuvi, qo’shilivi va 

singishuvidan  shakllangan  xalqmiz.  Asosan  turkiy  qon  jo’sh  urib  turgan  tomirlarimizda 

asrlar  davomida  bordi-keldi  quda-andachilik  qilib  kelayotgan  qo’shni  xalqlarning, 

shuningdek,  uzoq-yaqindan  turli  ilinj  va  maqsadlar  bilan  yurtimizga  kelib  qolib  ketgan, 

xalqimiz  bag’riga  singishib  ketgan  odamlarning  ham  qoni  bor,  albatta.  Dunyoda  qoniga 

boshqa  qon  qo’shilmagan,  mutlaqo  o’z  qoniga  ega  birortayam  xalq  bo’lmasa  kerak. 

Hammamiz ham eng avvolo shu rub’i maskan- Yer farzandimiz, keyin o’z yurtlarimizning 

fuqarolari bo’lamiz. Hozirgi kunda yer yuzida 30 dan ortiq turkiy xalq va elatlar bor. Bular: 

o’zbek,  turk,  ozarbayjon,  qozoq,  qirg’iz,  turkman,  uyg’ur,  tatar,  boshqird,  qoraqalpoq, 

yoqut,  chuvash,  xakas,  gagauz,  karaim,  oltoy,  qo’miq,  no’g’oy,  qirim,  bolqor  va 

boshqalardir.Ularning  ko’pchiligi  musulmon  dinidadirlar  Turkiy  xalqlarning  turmush 

tarzlari  ham  an’anaviy  kasbkorlari  ham  xilma-xildir,  o’troqlashish  jarayonlari  turli 

davrlarda  kechgan,  hamon  ko’chmanchi  turmush  tarzida  davom  etayotganlari  ham  bor. 

Masalan,  yoqutlarning  bug’uchilik  bilan  shug’ullanayotgan  muayyan  qismi  hamon 

ko’chmanchi tarzda umr kechiradilar. Bu iqlim sharoiti bilan bog’liqdir. 

Bugungi ma’lumotlarga qaraganda barcha turkiy xalqlarning umumiy soni 280 mln. 

Kishidan  ortiq  bo’lib,  shundan  yettidan  bir  qismini,  taxminan  40  mln.dan  oshig’ini 

o’zbeklar tashkil kiladi.