3-to’plam 29 may 2022

Калит сўзи: тарбия,оила, , урф-одатлар, расм-русумлар
Тарихдан маълумки, ўзбек халқи бой маънавий, мада-ний қадриятларга
эга. Ана шу қадриятлар, урф-одатлар, расм-русумлар ва тарбия усуллари
орқали боболаримиз, момоларимиз фарзандларини одоб-ахлоқли этиб вояга 
ет-казишган. Миллий қадриятлар руҳида тарбияланган фар-зандлар ақл-
заковат, меҳр-оқибат, халқпарварлик, жасур-лик ва мардликда ном 
қозонган. 
Хабарингиз бор, халқимиз кейинги йилларда европача турмуш тарзини 
бошидан кечирди. Бир неча минг йиллик урф-одатлар, расм-русумлар, 
анъаналар ва миллий тарбия усуллари ўрнига Ғарб маданияти кириб келди. 
Улар баъзан тазйиқ орқали ҳам сингдирилди. Натижада халқимиз тари-хан 
шаклланган бой маданий ва маънавий меросидан, оила-вий тарбия 
усулларидан мосуво бўлишгача борди. Назаримизда, бундай ҳолат, бугунги 
кунда ўзбек оила-ларидаги тарбия самарасига қайсидир маънода салбий таъ-
сир кўрсатиб, оилавий тарбиянинг таъсирчанлик ролини пасайтирмоқда. 
Натижада ота-оналар ва болалар ўртасида-ги муносабатлар кескинлашди. 
Оилаларда меҳр-оқибат, ки-чикларга иззат, катталарга ҳурмат камайиб 
борди. Бу охир оқибат атрофга, жамиятга ҳам таъсир эта бошлади. Шу бо-
исдан бўлса керак, бугун жамоат жойларида ёшларнинг

---

www.pedagoglar.uz
29-son 3 –to’plam may 2022 
Sahifa: 178 
ўзини тутишлари, муомала муносабатлари баъзан киши-нинг ғашини 
келтира бошлади.Табиийки, бундай салбий ҳолатларнинг олдини олиш
бўйича тадбирларни ота-оналар ва маҳалла фуқаролар йиғини
маслаҳатчилари, педагогик жамоалар, ота-оналар,
васийлик ва ҳомийлик ташкилотлари мутахассислари, ба-лоғатга етмаган 
ёшлар билан ишлаш тузилмалари ва жамо-атчилик ташкилотлари билан 
узвий ҳамкорликда олиб бо-риш талаб этилади.
Мазкур услубий қўлланма “Оила” илмий-амалий тадқиқот маркази
вилоят бошқармалари, шаҳар ва ту-ман бўлимлари, Марказ ҳузуридаги
махсус ўқув курсла-ри ходимлари, маҳалла фуқаролар йиғинларининг
хо-тин-қизлар билан ишлаш ва оилаларда маънавий-ахлоқий
қадриятларни мустаҳкамлаш бўйича мутахассислари, маҳалла
фуқаролар йиғинлари ҳузуридаги комиссиялараъзолари, оилашунос 
ўқитувчилар, ота-оналар ва барча қи-зиқувчилар учун мўлжалланган бўлиб, 
ёшлар ўртасида тар-бия бузилиши ҳамда тарбияси оғир болалар билан 
ишлаш
жараёнида қўллаш мумкин бўлган зарурий психологик-пе-дагогик 
тавсияларни ўз ичига олган. Оиланинг асосий ижтимоий, маънавий, ахлоқий 
ва пси-хологик вазифаларини қисқача таҳлил қилиб кўрадиган
бўлсак, болада шаклланадиган барча ҳиссий, руҳий туй-ғулар:
меҳрибонлик, оқибатлилик, ўзига ва атроф-муҳит-га нисбатан
масъулиятлилик куртаклари оилада намоён бўлади. Оила ўз вазифасини 
лозим даражада амалга оши-риши учун уни тегишлича, маърифий-методик 
қуролланти-риш, ижтимоий-маънавий тадбирларни ўтказиш йўли би-лан 
унга ёрдам бериб бориш зарур. 
Қолаверса, маънавий етук оила – маънавий юксак жа-мият таянчидир.
Оила урф-одатлари, шажараси, анъана-лари, ахлоқий-маънавий 
қадриятларни фарзандлар онгига сингдириш, ҳар бир кишини касб-ҳунар
малакалари би-лан қуроллантириш маънавий баркамолликни тарбиялаш-
нинг асосидир. Шундай экан, жойлардаги хотин-қизлар, ёшлар

---