- бу ишлаб чиқариш жараёнида сафрфланган меҳнат самарадорлигини белгиловчи кўрсаткичдир. Меҳнат унумдорлигига мумий тушунча бера туриб, айтиш мумкинки, меҳнат унумдорлиги маҳсулот миқдори билан аниқланади, яъни ишчилар томонидан вақт бирлигида яратиладиган истеъмол молларининг миқдори билан ўлчанади.
- Омиллар – бу ҳаракатлантирувчи куч ва бирон – бир жараён ва ҳодисага таъсир кўрсатувчи сабабдир.
Меҳнат унумдорлигига таъсир кўрсатиш характери ва даражасига боғлиқ равишда омилларни қуйидаги гуруҳларга ажратиш мумкин: - моддий – техник,
- ташкилий – иқтисодий,
- ижтимоий-психологик,
- табиий-иқлимий,
- сиёсий,
- хусусий.
Моддий-техник омиллар янги техника, илғор технологиялар, хом-ашёлар ва материалларнинг янги турларидан фойдаланиш билан боғлангандир Ишлаб чиқаришни такомиллаштиришга қуйидагиларни амалга ошириш билан эришиш мумкин: - жиҳозларни модернизациялаш;
- маънавий эскирган жиҳозларни анча унумдор бўлган янги жиҳозларга алмаштириш;
- ишлаб чиқариш механизацияси мавқеини ошириш;
- ишлаб чиқаришни автоматлаштириш;
- янги илғор технологияларни қўллаш;
- хом-ашёлар янги турларидан, прогрессив материаллардан фойдаланиш.
ишлаб чиқариш механизацияси мавқеини ошириш орқали: - қўлда бажариладиган ишларни механизациялаштириш,
- кичик механизация воситаларини кенг тадбиқ қилиш,
- участкалар ва цехларда бажариладиган ишларни комплексли механизациялаштириш;
- Илмий-техник тараққиётни меҳнат унумдорлигини ҳар томонлама оширишнинг бош манбаи сифатида кўриб чиқиш тақоза этилади. Ҳозирги замон шароитларида фан-техника тараққиёти ютуғларини ишлаб чиқариш жараёнига тадбиқ этиш инвестициялар ажратилишини талаб этади, биринчи навбатда амалдаги ишлаб чиқаришни реконструкция қилиш ва техник жиҳатдан қайта жиҳозлашга инвестицияларни жалб этиш мақсадга мувофиқдир.
- Моддий–техник омилларнинг жуда муҳимлиги, уларнинг моддийлашган меҳнат иқтисодиётини таъминлаши билан изоҳланади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
