4- ma’ruza elektr termik jarayonlar va qurilmalar Reja

 
Induksion usulda issiqlik ishlovchi berish qizdirilayotgan materialda 
uyurma toklar hosil qilish oqibatida elektromagnit maydon energiyasini issiqlik 
energiyasiga aylantirishga va Djoul - Lens qonuni asosida issiqlik ajralib 
chiqishiga asoslanadi.
 
Dielektrik usulda issiqlik ishlovi berish yuqori chastotadagi elektr 
maydoniga kiritilgan tok o„tkazmaydigan yoki yarim o„tkazgich metallarda

---

polyarizatsiya natijasida hosil bo„luvchi siljish toklari vujudga kelishiga 
asoslangan.
 
Elektr yoyi hisobiga issiqlik ishlovi berish usulida materiallarga 
elektrodlar orasida hosil qilingan issiqlik energiyasi hisobiga tegishli issiqlik 
ishlovi (yoy yordamida metallarni kesish, ulash, eritish va hokazo) beriladi. 
 
Elektron va ionli -nurli kizdirish usuli elektr maydoni ta‟sirida tezlanish 
olgan va tez harakatlanayotgan elektronlar va ionlar o„zaro to„qnashishlari 
natijasida ajralayotgan issiqlik energiyasidan foydalanishga asoslangan.
 
Plazmali qizdirish usuli yoy razryadi muxitidan yoki yuqori chastotali 
elektromagnit yoxud elektr maydonidan gazni o„tkazish oqibatida ajralayotgan 
issiqlik energiyasidan foydalanishga asoslangan. 
 
Lazer yordamida issiqlik ishlovi berish lazerlarda ya‟ni optik kvant 
generatorlarida xosil qilingan yuqori konsentratsiyadagi yorulik energiyasi 
oqimlarini qizdiruvchi yuzalar tomonidan o„zlashtirilishiga asoslangan. 
2. Elektrotermik qurilmalarida issiqlik uzatish usullari
Elektrotermik qurilmalarda issiqlik almashuvi mavjud bo„lgan barcha 
usullarda, ya‟ni, issiqlik o„tkazuvchanlik, konveksiya va nurli issiqlik almashuvi 
usullarida amalga oshiriladi.
 
Issiqlik o‘tkazuvchanlik usuli - qattiq jism ichida yoki harakatda 
bo„lmagan suyuqlikda (gazda) amalga oshiriladigan issiqlik almashuvi usuli bo„lib, 
bunda molekulalar - kinetik nazariyaga ko„ra jismlar zarrachalarining (molekula, 
atom, elektron) issiqlik ta‟siridagi harakati va o„zaro ta‟sir-lashuvi oqibatida 
jismning nisbatan yuqori haroratga ega qismidan kamroq qizigan qismiga qarab 
uzatish ko„rinishda namoyon bo„ladi. 
Fure gipotezasiga ko„ra uzatilayotgan issiqlik energiyasi miqdori:
dF
d
n
t
q







(3.1) 
bilan aniqlanadi. Bu erda: 

- jism yoki moddaning issiqlik o„tkazish xususiyatiga bog„liq bo„lgan issiqlik 
o„tkazuvchanlik koeffitsienti; 


t
n
- issiqlik energiyasi yo„nalishi bo„yicha harorat gradienti; 

---

d

- elementar vaqt; 
dF 67n- issiqlik oqimiga perpendikulyar bo„lgan elementar yuza.