4. ilmiy tadqiqot jarayonini tashkil qilish

Sifatli va sonli yondashuvlar

Sifatli yondashuv deganda o‘rganilayotgan narsaning alohida tabiati va o‘ziga tegishliligini aniqlovchi belgilari, xususiyatlari va o‘ziga xosliklari-ning umumiy qirrasini topish tushuniladi. Sonli yondashuv esa o‘rganila-yotgan narsalarning xususiyatlarini kattaliklar va sonlarda aks ettirilishi, rivojlanishi yoki ularga tegishli xususiyatlarning intensivlik darajasiga ko‘ra aniqlanishiga yo‘naltirilgan.

Sonli xususiyatlarini baholash predmet, holat va jarayonlarning ham bir xil, ham turlicha bo‘lgan holat va jarayonlarini topishdan boshlanadi. Ushbu umumiy xususiyatlarni aniqlash jarayonlarning sifatli farqlarini yo‘q qilib, o‘lchash imkonini beradigan ma’lum hamjihatlikka turtki beradi. Ma-salan, har bir kishi – o‘ziga xos shaxs bo‘lgani sababli, ham turli kishilar-ning shaxsiyatini umumlashtirgan holda aniqlab beradigan qandaydir sonli xususiyatlarni qo‘llash noo‘rin. Ammo, insonlarni ma’lum ko‘rsatkichlar – bo‘y, vazn va boshqalarga ko‘ra o‘zaro solishtirib ko‘rish mumkin, chunki ushbu ko‘rsatkichlar ularning barchasiga taalluqli.