4-mavzu. Korxonalarning ishlab chiqarish faoliyatini ifodalovchi ko‘rsatkichlarni tahlil qilish usullari. Reja

4.1. Mahsulotni (ish, xizmat) ishlab chiqarish va uni sotishni ifodalovchi 
asosiy ko‘rsatkichlarni tahlil qilish usullarining asoslari. 
Mahsulotni ishlab chiqarish va sotishda tahlilning asosiy vazifalari 
quyidagilardan iborat: 
-mahsulotni ishlab chiqarish va uni sotish bo‘yicha biznes-rejaning 
asosliligini va to‘g’riligini aniqlash; 
-korxonalarning mahsulot ishlab chiqarish bo‘yicha o‘sish sur’ati, tarkibi, 
xilma-xilligi, sifati va bir tekisda ishlab chiqarishga baho berish; 
-o‘tgan yilga nisbatan mahsulot hajmining o‘sishi va uning sabablarini 
aniqlash; 

---

-tuzilgan shartnoma majburiyati asosida mahsulotni yetkazib berish bo‘yicha 
sotish rejasini bajarilishiga baho berish; 
-mahsulot ishlab chiqarish va uni sotishni tez amalgaoshirish bo‘yicha 
rezervlarni aniqlash kabilar. 
Korxonalarning mahsulot sotishini ifodalovchi asosiy ko‘rsatkichlar 
quyidagilardir: 
- korxonaning yalpi mahsuloti - bu tovar mahsuloti qo‘shuv 
tugallanmagan ishlab chiqarish qoldig’i hamda korxonaning o‘zida 
tayyorlangan yarim-fabrikatlar vaasboblardan iboratdir; 
- tovar mahsuloti deganda, barcha ishlab chiqarish bosqichlarini o‘tgan, 
to‘la butlangan, texnik nazoratbo‘limidan ham o‘tgan vaomborga 
topshirilgan mahsulot tushuniladi; 
- sotilgan mahsulot deganda, tovarlar iste’molchilarga jo‘natilib, uning 
haqi mol yuboruvchilarning bankdagi hisob-kitob raqamiga o‘tkazilishi 
tushuniladi.
Sotish hajmining o‘sish sur’atigako‘pginaomillar ta’sir etadi. Bo‘larga 
mahsulot sifati, uni bir maromda ishlab chiqarish, mahsulotni o‘z vaqtida 
iste’molchilarga jo‘natish, uning haqini to‘lash, sotilmagan mahsulotlarning yil 
boshiga va yil oxirigabo‘lgan qoldig’i kabilar kiradi. Ishlab chiqarilgan va sotilgan 
mahsulotlarning bir-biriga bog’liqligini tekshirish uchun tovar balansini tuzish 
kerak. Uni quyidagi formula orqali ifoda qilish mumkin: