5 мавзу: Билиш назарияси, йўналишлари ва асосий муаммолари

* Билиш – бу объектив, моддий оламнинг инсон онгида инъикос, акс этиш жараёнидир. * Билим – бу ҳақиқатга мос келадиган ва асосланган ишончдир. Билим образлар ва белгилар шаклида мавжуд бўлади ва амалий фаолиятга асос бўлади.

Ҳозирги замон гносеологиясида билиш объекти ва предметини ҳам фарқлаш лозим.

• Билиш объекти деганда бутун борлиқнинг ўрганилаётган амалда мавжуд бўлаклари тушунилади.
• Билиш предмети – ўрганилаётган объектнинг билишимиз диққат марказидан ўрин олган муайян жиҳатлари, хусусиятлари ва ривожланиш қонунларидир.

Билиш муаммосининг фалсафада қўйилиши

Билиш муаммосининг фалсафада қўйилиши

Демокрит – юнон файласуфи (тах. Мил.ав 460-370 йиллар)	Оламни билиш ва ҳақиқатга эришиш мумкин.
Аристотел – юнон файласуфи (мил.ав. 384-322 йиллар)	Табиат – билиш ва ҳис қилиш манбаи. Сезги – айрим нарсаларни ҳис этади, тафаккур нарсаларнинг умумий томонларини идрок этади.
Абу Наср Фаробий (873-950 йиллар)	Инсон барча билимларни ташқи оламдан олади, у идрок, сезги, хотира ва мантиқий тафаккур орқали воқеликни билади.
Френсис Бэкон – инглиз файласуфи (1561-1626 йй)	Оламни билиш мумкин. Билиш сезгидан бошланади. Билиш манбаи – тажриба. Олим билишнинг индуктив методини ишлаб чиққан.

Рене Декарт – француз файласуфи (1596-1650 йиллар)	Билишнинг бирдан-бир манбаи – тафаккур. Олим билишда рационализм ғоясини илгари сурган
Давид Юм – инглиз файласуфи (1711-1776 йиллар)	Инсон реал воқеликни била олмайди. У фақат ўз сезгиларини била олади.