5-Mavzu. Jismoniy tarbiya mashg’ulotlarida qo’llaniladigan ko’rgazmali metodlari. Ko’rgazmalilik uslublari

Plakatlar harakat holatini ko’rsatishda bajarishda urgu beradigan qiyin 
joylarni o’zida aks ettiradigan, o’quvchi diqqatini chal gitadigan elementlardan holi 
bo’lishi zarur. Aynisa, mazmuniga ko’ra faoliyat tarkibidagi harakatlar 
ketmaketligini bir vaqtning o’zida aks ettirgan plakatlarning kimmati yuqori bo’ladi.
Namoyish qilish o’quvchilar tomonidan materialni qabul qilishga sharoit 
yaratishi zarur: birinchidan, bolalarda kuzatiladigan predmetga kizikishni 
shakillantirishi lozim; ikkinchidan, ularning diqqati ta’limning aniq vazifalariga hal 
qiladigan etakchi elementlarga yo’naltirilgan bo’lishi zarur. Tushuntirish va 
namoyish qilish vaqti va xajmini ta’limning vazifasiga buysundirilishi lozim. Har 
qanday holda ko’rgazmali his qilish natijani aniqlash uchun o’qituvchi savollari va 
o’quvchi javoblarining ahamiyati kattadir.
Plakatlarni namoyish qilish texnikasining yagona talablari mav jud emas.
Ularni darsdan, mashg’ulotdan oldin ilib qo’yiladi yoki dars davomida harakat 
faoliyatining zarur bo’lgan fazalari, elementlarini o’quvchilar diqqatining aniq 
vazifalarni hal qilishga yo’naltirilib na moyish qilish amaliyotda qo’llanadi. 
O’quvchilarni chalgitmaslik uchun namoyishdan so’ng ular tezlik bilan yigishtirib 
olinishi, joiz bo’lsa, qoldirilishi ham mumkin.
1
Матвеев Л.П., Новиков А.Д. Теория и методика физического воспитания. Учебник для ин-тов физ. 
культуры. Изд 2-е. испр. и доп. (в 2-х т.). М.: «Физкультура и спорт», 1976.

---

Doskaga bur bilan chizmalar chizish o’qituvchi etarli darajada estetika bilan 
chiza olish qobiliyatiga ega bo’lsagina ruxsat etiladi. Bu plakatlardan bir oz 
afzallikga ega bo’lishi mumkin, Lekin ularning urnini to’la bosa olmaydi. 
Birinchidan, harakat faoliyatini asta-sekin lik bilan chizayotib, harakat fazalarini 
navbat bilan almashinishi, mashq texnikasining asosi uning detallari xaqida esda 
kolarli tasav vurni xosil qilish oson bo’ladi. Ikkinchidan, rasm juda ham sodda, 
mayda chuydalardan holi bo’lishi mumkin, u, o’z navbatida, o’quvchilarni chalgit 
maydi. Uchinchidan, doskadagi rasm - namoyish qilishning eng operativ metodi, 
darsning har qanday dakikasida kushimcha vaqt sarflamay, o’qituvchi undan foydala 
nishi mumkin.
O’quvchilarning o’zlarini harakat faoliyati xaqidagi chizmalari, o’z fikrlarini 
grafik tarzda ifodalash, bajara olishni obrazli qilishni uylashga o’rgatadi.