5 ona tili docx

ANIQLOVCHI
(+ ot)
qanday?, qanaqa?, qaysi?, qancha?, nechta?,
kimning?, nimaning?, qayerning?

---

6
NAMUNAVIY TESTLAR
1. Uni ko‘rdim. Ushbu gap ikkinchi darajali
bo‘laklarning ishtirok etish-etmasligiga ko‘ra
gapning qaysi turiga kiradi?
A) sodda yig‘iq gap
B) darak gap
С) his-hayajonsiz gap D) sodda yoyiq gap
2. Uyga Arslon mehmon bo‘lib kelibdi. Ushbu
gapdagi holni toping.
A) Arslon
B) bo‘lib keldi
С) mehmon
D) Uyga
3. Yaxshi bilan yursang yetarsan murodga,
yomon bilan yursang qolarsan uyatga.
Ushbu gap qaysi bo‘laklardan tashkil topgan?
A) to‘ldiruvchi, hol B) to‘ldiruvchi, kesim
C) hol, aniqlovchi
D) ega, kesim
4. Mana, chiroyli supachada o‘tiribmiz.
Ushbu gapdagi aniqlovchini toping.
A) mana
B) chiroyli
С) supchada
D) aniqlovchi yo’q
Bir xil so‘roqqa javob bo‘lib, bir xil vazifada keladigan
(2 va undan ziyod )so‘zlarga UYUSHIQ BO‘LAKLAR deyiladi. Uyushiq
bo‘laklar bir-biridan vergul bilan ajratiladi.
M-n: Dadam, oyim va men (kim?) hayvonot bog‘iga bordik.
Sanalayotgan
bo‘laklar ma’nosini jamlab ifodalagan so‘zga umumlashtiruvchi so‘z deyiladi.
Umumlashtiruvchi so‘z uyushiq bo‘laklardan oldin kelsa, undan keyin ikki nuqta
(:) qo‘yiladi. M-n: Bog‘imizda mevalar: olma, o‘rik, shaftolilar bor.
Umumlashtiruvchi so‘z uyushiq bo‘lakdan keyin kelsa, undan oldin tire (–)
qo‘yiladi. M-n: Kitob, daftar, ruchka – barchasi bor.
So‘zlovchining fikri qaratilgan shaxs yoki narsalarni bildiruvchi so‘z va so‘zlar
birikmasiga UNDALMA deyiladi.
Undalmalar bir yoki bir nechta so‘zdan
iborat bo‘ladi. M-n: Qizim, yalpiz terib kel. Qadrli bolalar, kelajak siznikidir.
Undalmalar gapning boshida, o‘rtasida va oxirida ishlatiladi. Undalmalar
gapning qayerida kelishidan qat’i nazar boshqa bo‘laklardan vergul bilan
ajratiladi. Tahlilda undalma ostiga ikkita to‘lqinli chiziq chiziladi. Masalan: