5 ona tili docx

---

1
ABDUMUROD BOBONOROV
ONA TILI
5 – SINF
MAVZULASHTIRILGAN TEST
2020
@Ona_tili_va_adabiyot_N1

---

2
TIL – ijtimoiy hodisa!
Yer yuzida tillar 7000 ga yaqin. Eronda fors tilida gaplashishadi. Til jamiyatga,
ya’ni odamlarning o‘zaro munosabatga kirishuviga, aloqa qilishiga xizmat
qiladi, shuning uchun u ijtimoiy hodisa sanaladi. Jamiyatdan uzilgan, o‘zaro
aloqaga xizmat qilmaydigan til o‘lik tildir.
1989-yilning 21-oktabr kuni o‘zbek tiliga davlat tili maqomi berildi.
SINTAKSIS
Sintaksis - so‘zlarning bir-biriga bog‘lanishi, gap va uning turlarini
Punktuatsiya - tinish belgilari va ularni to‘g‘ri qo‘llashni o‘rgatadi.
Ohang va fikr tugalligiga ega bo‘lib, kesimlik shakllari orqali ifodalanuvchi
so‘z va so‘zlar qo‘shilmasiga gap deyiladi.
Masalan: Vohid o‘rnidan turdi. Yurtimiz qanday chiroyli! Keldim.
Bularning hammasi ham gap, lekin birinchisi va ikkinchisi bir necha so‘zlar
qo’shilmasidan, uchinchisi esa faqat bitta so‘zdan tashkil topgan. Ularning
hammasi uchun muhim narsa kesimlarning mavjudligi, tugallangan ohang bilan
aytilishi va fikr ifodalashidir. Gap oxiriga nuqta, so‘roq yoki undov qo‘yiladi.
Gap bosh harf bilan boshlanadi. Gap ichida so‘zlarning bog‘lanishi 2 xil bo‘ladi:
teng bog‘lanish va tobe bog‘lanish.
Olma va o‘rik shaklidagi bog‘lanish teng bog‘lanish== SO’Z QO’SHILMASI,
olmani yemoq shaklidagi bog‘lanish esa tobe bog’lanish == SO’Z BIRIKMASI
sanaladi.
Ikki so‘zning birinchisi tobe, ikkinchisi hokim bo’lib bog‘lanishiga tobe
bog‘lanish deyiladi. Tobe bog‘lanishda doim ikkita qism: tobe va hokim so‘z
bo‘ladi. Tobe so‘z hokim so‘zga bog‘lanadi. So‘roq hokim so‘zga qarab beriladi.
So‘roqqa javob bo‘luvchi so‘z tobe qism sanaladi.