6 – mavzu. Mashinasozlikda qoʻllaniladigan metall materiallar

Sementitlangan legirlangan poʻlatlar (GOST 4543-71). Sementitlangan poʻlatlar - kam uglerodli (0,257% gacha S), kam (2,5% gacha) va oʻrtacha legirlangan (legirlovchi elementlarning umumiy miqdori 2,5-10%) poʻlatlardir. Bu poʻlatlar ishqalanish sharoitida ishlaydigan hamda zarbiy va oʻzgaruvchan yuklanishlar tushadigan mashina va priborlarning detallarini
4. Sementitlangan legirlangan poʻlatlar

Markasi	Choʻzilish dagi mustah kamlik chegarasi bβ MPa	Nisbiy choʻzilishi 6,%	Zarbiy  qovushqoq- ligi KS. MJ/m^2	Ishlatilishi
	kamida
15XA	700	12	0,7	Oʻrtacha bosim va tezliklarda ishkalanish sharoi­tida ishlaydigan kichik detallar tayyorlashda
18XG 25XGM	900 1200	10 10	0,8	Yuqori bosim, katta tezlik va zarbiy yuklanish ostida ishlay­digan muhim detallar tayyorlashda
20XN 20X2N4A	800	14	0,8	Katta yuklanish tushadigan yirik muhim de­tallar tayyorlashda
18X2N4 MA	1150	12	1,0	Vibratsion va dinamik yuklanish ostida kat­ta tezliklarda ishlay­digan katta yuklanish tushadigan oʻta muhim va yirik detallar tayyor­lashda

tayyorlash uchun moʻljallangan (4-jadval). Bunday detallarning ishga layoqati metall oʻzagining va tashqi qatlamining xossalariga bogʻliq. Sementitlangan poʻlatlarning sirti uglerodga toʻydiriladi (sementitlanadi) va termik ishlov beriladi (toblanadi va boʻshatiladi). Bunday ishlov berish metallning sirti yuqori darajada qattiq boʻlishini (NKS 58-63) taʼminlangan holda metall oʻzagining kerakli qovushqoqligini, mustahkamligini saqlaydi.